Το Πειραματικό Γυμνάσιο Ρεθύμνου, το Πειραματικό Λύκειο Ρεθύμνου, η Διεύθυνση Εκπαίδευσης Ρεθύμνου, η Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνου, ο Δήμος Ρεθύμνης και η Πανελλήνια Ένωση Βιοεπιστημόνων (ΠΕΒ) διοργανώνουν διημερίδα, την Παρασκευή 24 και το Σάββατο 25 Ιανουαρίου, με θέμα «Εκλαΐκευση της Επιστήμης – Δημόσια Κατανόηση της επιστήμης – Επιστημονική Καλλιέργεια».
Η επιστημονική καλλιέργεια των πολιτών και ο επιστημονικός αλφαβητισμό τους, καθώς και η γεφύρωση του χάσματος μεταξύ επιστήμης και κοινωνίας, θα βρεθούν στο επίκεντρο των σημαντικών ομιλητών που έχουν προσκληθεί.
Οι εργασίες της διημερίδας θα πραγματοποιηθούν την Παρασκευή από τις 17:45 έως τις 22:00 στην Αίθουσα Παντελή Πρεβελάκη (Ωδείο) και το Σάββατο από τις 9:30 έως τις 14:30 στο Πειραματικό Λύκειο.
Το σκεπτικό της εκδήλωσης
Η σύνδεση επιστήμης και κοινωνίας, η εκλαΐκευση και παρουσίαση επιστημονικών θεμάτων στο ευρύ κοινό, με την αξιοποίηση και των νέων τεχνολογιών, είναι ευρωπαϊκός στόχος δράσεων που στοχεύουν στη δημόσια κατανόηση, στην επιστημονική καλλιέργεια και στον επιστημονικό αλφαβητισμό. Η ευρεία διάδοση του επιστημονικού πολιτισμού αναδεικνύεται σε ένα από τα μεγαλύτερα κοινωνικά-παιδαγωγικά στοιχήματα του εικοστού πρώτου αιώνα.
Παρόλα αυτά οι απόψεις των Ελλήνων σχετικά με τον ρόλο της επιστήμης στην καθημερινή ζωή διίστανται: 45% των πολιτών υποστηρίζει πως στην καθημερινότητα δεν είναι σημαντικό να γνωρίζεις επιστημονικά θέματα, ενώ ένα 36% πιστεύει το αντίθετο. Η αρνητική αυτή στατιστική εικόνα για την επιστήμη, υποστηρίζουν πολλοί ερευνητές, δεν οφείλεται στη άγνοια που εκφράζει το κοινό για την επιστήμη, δεν είναι παθητική απουσία γνώσης. Πρόκειται για ενεργητική απόρριψη των θέσεων της επιστήμης ως άσχετων ή και ασύμβατων με το ευρύτερο κοινωνικό γίγνεσθαι (με λαϊκή εκφορά: «Τι να μας πουν και οι επιστήμονες τώρα!»).
Η ανάπτυξη και εμπέδωση της δημοκρατίας απαιτεί την δημιουργία μιας ορθολογικής κοινωνίας, όχι μιας κοινωνίας φοβικής ή πολιτικά ανίκανης, ούτε μιας κοινωνίας που καθοδηγείται μόνο από τις οικονομικές ανάγκες της. Όχι ότι πιστεύουμε ότι μια ορθολογική κοινωνία θα αποβάλει αυτόματα τη βία ή την ένδεια, αλλά χωρίς την ορθολογική προσέγγιση και την κριτική ικανότητα οι πολίτες δεν μπορούν ποτέ να εξετάσουν λεπτομερώς την προέλευση και τη λύση αμφισβητούμενων επιστημονικών θεμάτων και τη δυνατότητα της ανθρώπινης προόδου.
Τίθεται επιτακτικά, λοιπόν, το ερώτημα: «Ποιος είναι ο προσφορότερος τρόπος για την εκλαΐκευση των σύγχρονων επιτευγμάτων της επιστήμης;». Εδώ όλοι συμφωνούν: η προσέγγιση της νεολαίας σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Να, λοιπόν, ο κρίσιμος ρόλος των εκπαιδευτικών! Οι εκπαιδευτικοί όλων των ειδικοτήτων πρέπει να στηριχθούν ποικιλότροπα, ώστε να μπορούν να οργανώνουν προκλητικά περιβάλλοντα μάθησης επιστημονικού αλφαβητισμού και αξιοποιώντας ενεργητικές μορφές διδασκαλίας και μάθησης να παρέχουν προσεκτική καθοδήγηση στους μαθητές τόσο για τη λύση προβλημάτων όσο και για τη λήψη αποφάσεων σε θέματα προσανατολισμένα προς την κοινωνία και τη ζωή.
Πρόγραμμα της Διημερίδας
Παρασκευή 24 Ιανουαρίου
Θα πραγματοποιηθούν κύριες ομιλίες εκλαΐκευσης σε εξειδικευμένα επιστημονικά πεδία αιχμής, οι οποίες θα συνοδεύονται από εκτεταμένη συζήτηση με το κοινό, με στόχο τη δημόσια κατανόηση της επιστήμης μέσα στο οικείο πλαίσιο της σχολικής εκδήλωσης. Με αυτή την έννοια το κοινό της εκδήλωσης καθίσταται ένας ενεργητικός δέκτης που είναι δυνατόν να διαμορφώσει και να μεταδώσει το μήνυμα της επιστημονικής καλλιέργειας στον ευρύτερο κοινωνικό χώρο.
Οι προσκεκλημένοι ομιλητές είναι:
Ζαχαρίας Σκούρας: Καθηγητής Γενετικής Τμήματος Βιολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, που θα αναπτύξει το θέμα: «Βιολογία και Πολυπλοκότητα. Από τον Αριστοτέλη στη σύγχρονη Βιολογία: Αλληλεπιδράσεις Γενοτύπου -Περιβάλλοντος-Φαινοτύπου».
Δημήτρης Κουρέτας: Καθηγητής του Τμήματος Βιοχημείας και Βιοτεχνολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, που θα αναπτύξει το θέμα: «Πως η έρευνα εμπλέκεται στην πραγματική οικονομία: η περίπτωση μιας spin – off του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας».
Γεώργιος Τόμπρας: Καθηγητής Ηλεκτρονικής Φυσικής / Πρόεδρος Τμήματος Φυσικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, που θα αναπτύξει το θέμα: «Παιδεία και Επιστήμη: απάντηση στη ψευδο-επιστήμη».
Άννα Ψαρουλάκη: Επίκουρη Καθηγήτρια Μικροβιολογίας Τμήματος Ιατρικής Πανεπιστημίου Κρήτης, «Από το ανθρώπινο γονιδίωμα στο ανθρώπινο μικροβίωμα».
Κωσταντίνος Τάσσης: Αναπληρωτής καθηγητής Θεωρητικής Αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, «Όταν τα άστρα ψεύδονται».
Παρεμβαίνουν:
(α) Οι Μιχάλης Ταταράκης Καθηγητής και Νεκτάριος Παπαδογιάννης, Καθηγητές του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου με θέμα την εκλαΐκευση της επιστημονικής δραστηριότητας του Κέντρου Φυσικής Πλάσματος και Λέιζερ που βρίσκεται στο Ρέθυμνο.
(β) Οι Συντονιστές Εκπαιδευτικού Έργου Μαθηματικών της Περιφέρειας Κρήτης, Δημήτριος Καλυκάκης και Ιωάννης Κανέλλος θα συσχετίσουν το νόημα της εκδήλωσης με τη δραστηριότητα των Πειραματικών Σχολείων.
Σάββατο 25 Ιανουαρίου
Θα διοργανωθούν βιωματικά εργαστήρια για εκπαιδευτικούς όλων των ειδικοτήτων. Θα αναλυθούν πρακτικές που υποστηρίζουν την εκλαΐκευση συμβάλλουν στην επιστημονική καλλιέργεια των μαθητών και επιδιώκουν τον επιστημονικό αλφαβητισμό, ώστε η διαδεδομένη ερμηνεία, η οποία συνοψίζεται στη φράση «ο μαθητής δεν έχει κατανοήσει το τάδε επιστημονικό θέμα», να μετατρέπεται σε προωθητικό διάλογο στην τάξη προς το συμφέρον των μαθητών.
Πρόγραμμα
9.30 – 10.30: Ειρήνη Βογιατζή, Αναστασία Δεικτάκη, Γεώργιος Πενθερουδάκης, Παναγιώτης Σάμιος: «Η άσκηση στην ιδιότητα του Πολίτη: Επιστήμη και Ρητορική Τέχνη (Δημόσιος Λόγος της Επιστήμης)».
10.30 – 11.00: Δημήτριος Κουρέτας: «Τα νέα δεδομένα για τη δημιουργία μεταβολικής υγείας στον άνθρωπο».
11.00 – 11.30: Άννα Ψαρουλάκη: «Έρευνα: Από τον «χρυσό αιώνα των αντιβιοτικών» στην παγκόσμια κρίση της μικροβιακής πολυαντοχής».
11.30 – 12.00: Διάλειμμα.
12.00 – 12.30: Ζαχαρίας Σκούρας: «Νέες τάσεις στη Βιολογία».
12.30 – 13.00: Μανώλης Γασπαράκης: «Επιστήμη και Λογοτεχνία: Διδάσκοντας την ‘άχρηστη γνώση’».
13.00 – 13.30: Αθηνά Γκινούδη και Ειρήνη Δερμιτζάκη: «Πειράματα για την κλιματική αλλαγή στο Γυμνάσιο».
13.30 – 14.00: Κωνσταντίνος Χαλκιαδάκης: «Το μυστήριο της σκοτεινής ύλης».
14.00 – 14.30: Χάρης Τομπολίδης: «Διδασκαλία της Αστρονομίας στο Λύκειο».
14.30 – 15.00: Ιωάννης Κανέλλος και Δημήτριος Καλυκάκης: «Ειδική Συνεδρία Μαθηματικών και για το ευρύ κοινό».
