Εκπαίδευση στον κόσμο

Το Συμπόσιο αυτό -ως διεθνές- αποκτά μια ιδιαιτέρως σημαντική αξία, αφού διεξήχθη εν μέσω τόσων ανησυχητικών παγκόσμιων εξελίξεων με «αποκορύφωμα» την οικονομική κρίση. Μια κρίση που είναι φυσικό και αναπόφευκτο αποτέλεσμα της κρίσης που οφείλεται στην κοινωνικοπολιτική συγκρότηση των κρατών που εμπεριέχει και την παιδεία, καθώς και στην παγκοσμιοποίηση με τη χειρίστη έννοια του όρου!
Είχα την τύχη να παρακολουθήσω μεγάλο μέρος του Συνεδρίου -ως προσκεκλημένη- στα πλαίσια της συνεργασίας με το (Ε.Μ.Ε.Ι.Ε.Δ.Ε.) μαζί με άλλους συναδέλφους. Το παρακολούθησα με εξαιρετικό ενδιαφέρον λόγω της εκπαιδευτικής μου ιδιότητας, αφού εργάστηκα επί 32 έτη στην Α/θμια Εκπαίδευση και βασικά μου «εναγώνια» ερωτήματα, που αφορούν την ποιότητα της Παιδείας μας παραμένουν αναπάντητα.
Με χαρά διαπίστωσα από κοντά πως οι δάσκαλοι όλων των βαθμίδων της Εκπαίδευσης, ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας, φυλής ή εθνικότητας προβληματίζονται για την εξέλιξη των εκπαιδευτικών πραγμάτων παγκοσμίως!
Η δημιουργική εξωστρέφεια των λειτουργών του Πανεπιστημίου μας -που δικαίως θεωρείται ως ένα απ’ τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου- οδηγεί τα βήματά τους έξω απ’ τα καθιερωμένα «σύνορα»! Οπλισμένοι με τις δικές τους ερευνητικές μελέτες και εργασίες και διεξάγοντας πρωτοποριακά προγράμματα, συνεργάζονται με αρκετά ξένα πανεπιστήμια στα πλαίσια της συγκριτικής παιδαγωγικής.
Τα θέματα του Συνεδρίου ήταν εύστοχα, αφού εξετάζουν ουσιώδη προβλήματα της Εκπαίδευσης και της Εκπαίδευσης των Εκπαιδευτικών στο σύγχρονο κόσμο, προτείνοντας λύσεις, σχεδιάζοντας νέα προγράμματα, ανταλλάσσοντας απόψεις.
Το φιλικό κλίμα που δημιουργήθηκε μεταξύ των συνέδρων κατά τη διάρκεια των εργασιών και κυρίως στα διαλείμματα κατέγραψε μέσα τους την αξία των ανεπιτήδευτων διαπροσωπικών σχέσεων, δίνοντας έναν ευχάριστο τόνο σ’ ένα αυστηρά επιστημονικό γεγονός!
Συνοψίζοντας βασικές τοποθετήσεις του Συνεδρίου που αφορούν την Εκπαίδευση σε χώρες της Ευρώπης, των ΗΠΑ, της Αφρικής, θα αναφέρω πολύ περιληπτικά τα σημαντικότερα στοιχεία:
1ο: Στην Ευρώπη -μετά τη συνθήκη του Μάαστριχτ και της Μπολώνιας- προέκυψε ένα διεθνές ενδιαφέρον για τις θετικές επιστήμες εις βάρος των φιλοσοφικών και κοινωνικών επιστημών! Εξάλλου στην Ε.Ε. -σύμφωνα με τη στρατηγική της Λισαβώνας- δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στις τεχνολογικές γνώσεις και ικανότητες. Ο δάσκαλος μετατρέπεται σ’ ένα «διαχειριζόμενο επαγγελματία», που διεξάγοντας έναν αγώνα δρόμου, συγκεντρώνει ένα πλήθος τυπικών προσόντων και δεξιοτήτων, για να βρει δουλειά (για πόσο;) μέσα σ’ ένα καθεστώς μεγάλης ανταγωνιστικότητας.
2ο: Η νεοσυντηρητική Εκπαίδευση της Αγγλίας και της Ουαλίας προωθεί ένα μοντέλο δασκάλου-τεχνικού, ένα μοντέλο απλού διεκπεραιωτή!
Η Εκπαίδευση ελέγχεται απ’ τα διεθνή Ινστιτούτα! Καλοί θεωρούνται οι δάσκαλοι ενός συγκεκριμένου τύπου! Το κίνημα Εκπαίδευσης που ήταν βασισμένο στις ικανότητες επηρέασε τον τρόπο εκπαίδευσης και των ΗΠΑ. Σύμφωνα μ’ αυτό, το παιδί δεν είναι ένας δυνητικός πολίτης αλλά ένα πεδίο δυνατοτήτων! Στην Αμερική που είναι μια πολυπολιτισμική χώρα πρέπει να ληφθεί υπόψιν η διαφορετικότητα, για να γίνει πιο δίκαιη και πιο ανθρώπινη η παιδεία!
3ο: Στη Φινλανδία η Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση των Εκπαιδευτικών είναι πολύ αποδοτική, επειδή η κοινωνικοπολιτική οργάνωση είναι δίκαιη! Η αναλογία δάσκαλος-μαθητές είναι 1 προς 6!! Ο εκπαιδευτικός σ’ αυτήν τη χώρα έχει υψηλό κύρος μες στην κοινωνία!
4ο: Η Εκπαίδευση σήμερα στην υποσαχάρια Αφρική με το πρωτοποριακό πρόγραμμα Tessa που άρχισε να εφαρμόζεται, δίνει προτεραιότητα στη μαθητοκεντρική προσέγγιση της διδασκαλίας, στο ομαδικό πνεύμα, στη βιωματική γνώση!
Επίσης το πρόβλημα της βίας στα σχολεία της Ν. Αφρικής είναι πολύ σοβαρό λόγω των ανισοτήτων που προκαλούνται απ’ τους κοινωνικούς παράγοντες! Το πρόβλημα αυτό ως παγκόσμιο και πολυδιάστατο, χρειάζεται μια πολυδιάστατη αντιμετώπιση!
Το παραπάνω Συμπόσιο έκλεισε με το στρογγυλό τραπέζι, στο οποίο διακεκριμένοι επιστήμονες-σύνεδροι παρουσίασαν τις απόψεις τους για το Συνέδριο:
1η -Ο καθηγητής Α. Καζαμίας, αφού επεσήμανε το υψηλό επιστημονικό επίπεδο των εισηγήσεων-με την «ασφάλεια» της γνώσης και με το νεανικό ενθουσιασμό που τον χαρακτηρίζει- είπε για πολλοστή φορά «Όχι στον τεχνοκράτη δάσκαλο»! Χρειαζόμαστε τον «Κριτικό, σωκρατικό παιδαγωγό»! Χρειαζόμαστε δασκάλους με «ηθική παιδεία». Όταν η σχέση δασκάλου-μαθητή δεν είναι ηθική, παράγουμε τέρατα!
2η -Ο Άγγλος καθηγητής Cowen ανέφερε χαρακτηριστικά: «Η Βρετανική αποικιακή Αυτοκρατορία δημιούργησε τις συνθήκες για την Κενυατική Εκπαίδευση…»! Οι νέες αυτοκρατορίες με κυρίαρχο την παγκόσμια τράπεζα προωθούν το νεοφιλελευθερισμό και στην Εκπαίδευση! Τόνισε ακόμη πως ο τρόπος σκέψης μπορεί να είναι ιστορικός ή συγκριτικός! Ο τρόπος κατανόησης της πραγματικότητας, δεν είναι ένας!
3η -Ο καθηγητής Wolhuter ανέφερε πως αυτό είναι το 1ο διεθνές συμπόσιο με τέτοιο θέμα και πρότεινε να διευρυνθεί το επόμενο με συμμετοχές από περισσότερες χώρες: Β. Αμερική, Λατινική Αμερική, Αυστραλία, Τουρκία, Ανατ. Ευρώπη, Σκανδιναβία, Ινδία κλπ. Το συνέδριο θα ισχυροποιηθεί, αν διαθέτει σχέδια εργασίας με θέμα: «Πώς πραγματεύονται οι δάσκαλοι τις καταστάσεις».
4η -Ο καθηγητής New απ’ την Αμερική τόνισε πως οι εκπαιδευτικοί -όπως όλοι οι εργαζόμενοι- δεν θέλουν να είναι απλώς υπάλληλοι μιας κυβερνήσεως! Η εργασία τους πρέπει να τους γεμίζει! Η ψυχική καλλιέργεια και οι εμπειρίες είναι πολύ σημαντικά πράγματα για τη δουλειά μας!
5η -Ο Dr Mogabi απ’ την Ουγκάντα, αφού εξέφρασε πολύ θετικά σχόλια για το συνέδριο και έκανε προτάσεις για το επόμενο, είπε χαρακτηριστικά το εξής: «Εμπνέω τους νέους λέγοντάς τους πως ο καλύτερος τρόπος για να ερμηνεύσεις τον εαυτό σου είναι να «χαθείς» μες στον άλλο»!
6η -Η Dr Shalaby απ’ την Αίγυπτο -η κυρία που αγαπά ιδιαιτέρως την Κρήτη- τόνισε πως οι δάσκαλοι παραμένουν Οι θεμέλιοι λίθοι της εκπαίδευσης! Επίσης χρειάζεται μόρφωση και ενημέρωση των γονέων. Η ανάμιξή τους στα εκπαιδευτικά πράγματα είναι σημαντική!
Τέλος, το ερώτημα που παραμένει είναι το εξής: Η λεγόμενη «Ευρώπη της γνώσης» τι προτείνει; Ελεύθερη πρόσβαση στη γνώση ή καθοδηγημένη πορεία για την ανέξοδη εξυπηρέτηση της αγοράς; Το Πανεπιστήμιο συνειδητοποιώντας τις προκλήσεις των καιρών προτείνει και τολμά νέα, πρωτοπόρα βήματα για ουσιαστικές αλλαγές στα εκπαιδευτικά συστήματα που αφορούν το κοινό καλό που ασφαλώς μπορεί να χαρακτηριστεί ως το υπέρτατο αγαθό!