Ελένη Παπαδογιάννη: Η πρωτοπόρος της ανάπτυξης μέσα από τη λαϊκή παράδοση

Οδηγούσε πάντα με σιγουριά και συνήθως σταματούσε όταν με συναντούσε, πρόθυμη να με συνδράμει στην εξοικονόμηση χρόνου. Για μας τις γυναίκες που περνούμε πια την έκτη δεκαετία η Ελένη Παπαδογιάννη ήταν ένα πρότυπο Η απόλυτη έκφραση της χειραφετημένης γυναίκας που δεν ξέχασε ποτέ τις παρακαταθήκες της Καλλιρρόης Παρέν Σιγανού. Διεκδίκηση των δικαιωμάτων για μάθηση και ίσες ευκαιρίες στη ζωή, αλλά και να γεμίζει η κουζίνα ευωδιές από τα χέρια σου και τα τραπεζάκια με εργόχειρα δικές σου δημιουργίες.

 

Φαινόμενο γυναίκας η Ελένη Παπαδογιάννη κι αν είμαι σήμερα λιγότερο λυπημένη, είναι γιατί ακόμα ηχεί στ’ αυτιά μου η φωνή της, χωρίς την παλιά της αίγλη αλλά η μοναδική της φωνή να με ευχαριστεί για κάποιο αφιέρωμα που της είχα κάνει Τουλάχιστον ήξερε πως κανένας δεν την ξέχασε Κι ακόμα πως αρκετοί άνθρωποι με πρότυπο το παράδειγμά της συνεχίζουν να δημιουργούν.

 

Το άκουσμα του θανάτου μιας τόσο σημαντικής γυναίκας ήταν μια ακόμα λύση δεσμών με το παρελθόν που στοιχειοθετούσε την πραγματική ταυτότητα του Ρεθύμνου.

 

Η Ελένη Παπαδογιάννη άφησε τόσο έργο που συνδέεται με την ανάπτυξη του τόπου, που είναι δύσκολη η επιλογή του τομέα που θα πρέπει να αναφερθεί πρώτος.

 

 

Μεγάλωσε σε οικογένεια αυστηρών αρχών. Είχε όμως το χάρισμα της πειθούς που την βοηθούσε όποτε έπρεπε να επιβάλει τις αποφάσεις της. Κι ήταν αρκετά ριζοσπαστικές για την εποχή της.

 

Για παράδειγμα ήταν η πρώτη που κάθισε στο βολάν. Μπορεί στην αρχή να προκαλούσε κάποιο σοκ το γεγονός, αλλά στη συνέχεια ακολουθούσε σεβασμός ανυπόκριτος. Είχε το χάρισμα να εμπνέει εμπιστοσύνη Η θέλησή της ήταν πέρα από τα ανθρώπινα μέτρα.

 

Βίωνε μια πόλη βυθισμένη στη μιζέρια, χωρίς μέλλον, χωρίς προοπτική.

 

Η πάγια θέση της ήταν πως αξίζει περισσότερο να δίνεις ευκαιρίες, παρά με μια κίνηση βοήθειας να θεωρείς πως έκανες το χρέος σου σαν άνθρωπος.

 

Κι όταν δήλωσε στους γονείς της πως ανοίγει οικοκυρική σχολή, εκείνοι νόμιζαν πως η θυγατέρα τους χρειάζεται ψυχολογική υποστήριξη. Και για την εποχή τους είχαν κι αυτοί το δίκιο τους. Η κόρη τους ήταν όμορφη, μορφωμένη, δυναμική. Η ζωή της ανήκε. Που πήγαινε να μπλέξει; Η Νίτσα όμως το είχε αποφασίσει.

 

Δημιούργησε μια πρότυπη σχολή οικοκυρικής που έδινε όμως και άλλες γνώσεις στις κοπέλες που δεν είχαν άλλη ευκαιρία να διευρύνουν τους ορίζοντές τους. Οι καθηγητές που δίδασκαν ήταν το απάνθισμα της εκπαίδευσης αλλά και του ήθους.

 

 

Σύντομα χρειάστηκε να λειτουργήσει οικοτροφείο, γιατί πολλά κορίτσια δεν είχαν τη δύναμη να νοικιάζουν στη «χώρα». Είχε τόσο καλή φήμη η σχολή που ακόμα και οι πατέρες που είχαν εγκλωβιστεί στις πολύ αυστηρές παραδόσεις έστελναν με κλειστά μάτια τις κόρες τους να σπουδάσουν.

 

Η Ελένη όμως δεν ησύχαζε Και σύντομα μια σχολή Λογιστών ήρθε να «λύσει» τα χέρια σε πολλούς νέους που αποκτούσαν πια μια ευκαιρία για δουλειά Η λογιστική είχε γίνει αναγκαία πια, καθώς οι επαγγελματίες είχαν απόλυτη ανάγκη ενός ειδικού για τα βιβλία τους

 

Ήταν τόσο υψηλό το επίπεδο σπουδών που χωρίς άλλη διαδικασία το αρμόδιο υπουργείο έδινε και τα τυπικά αποδεικτικά της εγκυρότητας Κι όλες αυτές οι κατακτήσεις είχαν πανελλαδική πρωτιά Καταρχήν για την «Οικοκυρική Σχολή», που παρείχε το δικαίωμα συνέχισης των σπουδών με εγγραφή στις Μέσες Τεχνικές Σχολές Εργοδηγών και Τεχνικών Βοηθών Σχεδιαστών και για τις Σχολές Λογιστών, Γραφομηχανής και Κοπτικής Ραπτικής, στις οποίες θήτευσαν οι πρώτοι λογιστές και οι πρώτες γραμματείς και επαγγελματίες (όχι εμπειροτέχνες) μοδίστρες του Ρεθύμνου.

 

 

Από την οικογένειά της η Ελένη είχε αποκτήσει το πάθος για τη λαϊκή παράδοση. Πίστευε ακλόνητα ότι  το Ρέθυμνο είχε μια χρυσοφόρα πηγή ανεκμετάλλευτη κι έπρεπε εγκαίρως να την αξιοποιήσει.

 

Ατό το πέτυχε αναλαμβάνοντας τη διεύθυνση του ΕΟΜΜΕΧ στο Ρέθυμνο πρώτα και μετά Κρήτης. Γιατί δεν πέρασε απαρατήρητος από την υπηρεσία της ο ζήλος και οι ιδέες της. Όταν απόκτησε αρμοδιότητες περισσότερες γύριζε από χωριό σε χωριό από το Λασίθι, στα Σφακιά. Επικοινωνούσε με τους παραγωγούς, ανίχνευε ταλέντα, εξασφάλιζε υποτροφίες και φρόντιζε να αποκτούν ενίσχυση οι μικρές βιοτεχνίες με δάνεια για να γίνουν μεγαλύτερες.

 

 

Οι Μαργαρίτες ήταν πάντα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός της. Πίστευε ότι τα κεραμικά της περιοχής δεν υστερούν σε τίποτα από των άλλων περιοχών που είχαν καταξιωθεί.

 

Η Ελένη Παπαδογιάνη ήξερε να πετυχαίνει τους στόχους της. Και ο πιο βασικός ήταν οι Παγκρήτιες Εκθέσεις Χειροτεχνίας που ήταν ένα γεγονός κάθε καλοκαίρι στο Ρέθυμνο Αρχικά γινόταν εκ περιτροπής κάθε χρόνο σε κάθε νομό. Αλλά στη συνέχεια κατάφερε να γίνονται στο Ρέθυμνο. Κι αυτό αποτέλεσε μια βασική υπηρεσία στην ανάπτυξη τουρισμού. Γιατί η πόλη μας χάρις στις εκθέσεις αυτές γινόταν κάθε χρόνο πόλος έλξης πολλών επισκεπτών.

 

Ήξερε όμως να θεραπεύει και την ένδεια προτείνοντας λύσεις για να ξεπερνούν οι άνθρωποι τα προβλήματά τους με αξιοπρέπεια. Είχε καθιερώσει στα πρώτα χρόνια τουρισμού να απασχολούνται νοικοκυρές στο σπίτι με την παραδοσιακή βελονιά. Και πλήρωνε αμέσως την κάθε γυναίκα. Έτσι βοήθησε και στην ανάπτυξη της οικοτεχνίας που δημιούργησε σιγά σιγά πολλές ανθούσες επιχειρήσεις σε όλη την Κρήτη.

 

 

Αυτό που θαύμαζες στην Ελένη Παπαδογιάννη ήταν το ήθος, η προσπάθεια για την μόνιμη έκθεση λαϊκής τέχνης (κατάφερε μάλιστα με χίλια βάσανα να υλοποιήσει την ιδέα του εκθετηρίου) και ο τρόπος που κατάφερε να βοηθήσει εκατοντάδες ανθρώπους να προκόψουν με τις γνώσεις που τους παρείχαν οι πρότυπες σχολές της.

 

Είχε για όλους ανοιχτή την πόρτα της καρδιάς της και ήξερε να συγχωρεί ακόμα κι εκείνους που προσπαθούσαν να την βλάψουν. Εκείνη αγέρωχη πάντα και αξιοπρεπής απομόνωνε τις περιπτώσεις αυτές χωρίς ποτέ να δίνει συνέχεια.

 

Ήταν μια γυναίκα φαινόμενο. Κι έτσι θα την θυμόμαστε και θα την τιμούμε.