Με έναν φίλο από τα παλιά, τον Βαγγέλη τον Κιαγιαδάκη (γνωστότερο στα Ρεθεμνιώτικα ως Φτερόλακα), βρεθήκαμε προ καιρού με αφορμή τις αυτοδιοικητικές εκλογές και μου δώρισε το τελευταίο του βιβλίο. Τίτλος του «Ελευθέριος Βενιζέλος, γεγονότα που σημάδεψαν τη ζωή του» (Ρέθυμνο, 2013).
Ο φίλος Βαγγέλης, δεν αγωνίζεται πια στο τρέξιμο, στις ανηφοριές του Μαρουλιανού Όρους, μα ούτε σαν ορειβάτης στα όμορφα βουνά μας, όπως τότε που ανεβαίναμε στην κορυφή του Ψηλορείτη και αλλού, αλλά παλεύει στα δύσβατα και δαιδαλώδη πνευματικά μονοπάτια, στον απαιτητικό στίβο της ποίησης. Σε έναν στίβο όπου μια φορά σηκώνεσαι και δέκα πέφτεις. Κι όμως, πως γίνεται αλήθεια και το εξαγόμενο είναι πάντα θετικό… Ο Βαγγέλης, μετά από αρκετές ποιητικές συλλογές, εξέδωσε ένα μικρό, αλλά εμπεριστατωμένης και πολύχρονης μελέτης, μα και προσεγμένο τόσο στα κείμενά του, όσο και στο φωτογραφικό του υλικό, βιβλίο, με θέμα τη ζωή του Χανιώτη πολιτικού Ελευθερίου Βενιζέλου.
Πώς να γράψεις ένα μικρό βιβλίο για τον Ελευθέριο Βενιζέλο, που η πολιτική του πορεία στον τόπο υπήρξε καταλυτική; Κι αλήθεια, για ποιον Βενιζέλο να γράψεις; Τον πολιτικό, τον Κρητικό, τον νομικό, τον επαναστάτη, τον άνθρωπο, τον εξόριστο, τον χαμένο, τον νικητή; Από αυτήν την άποψη η δουλειά του Βαγγέλη του Κιαγιαδάκη είναι αξιέπαινη, καθώς καταφέρνει στις 90 περίπου σελίδες του καλαίσθητου βιβλίου του, να ταξιδέψει τον αναγνώστη σε βασικά περιστατικά της ζωής του Ελευθερίου Βενιζέλου, χωρίς να προσπαθεί να διαχωρίσει τη μια πλευρά της ζωής του από την άλλη. Αυτή είναι μια «αληθινή» ματιά, καθώς δεν είναι εύκολο να τεμαχίσει κανείς την προσωπική ζωή ενός ανθρώπου, τις τρικυμίες της καρδιάς του, τις πίκρες και τις χαρές της καθημερινότητας από τη μια, από το κοινωνικό του έργο, την πολιτική συμμετοχή του και το δημόσιο λόγο του από την άλλη. Πρόκειται για γεγονότα που έχουν να κάνουν με το ίδιο άτομο, κι ως εκ τούτου λειτουργούν διαδραστικά.
H περιορισμένη έκταση του βιβλίου, βοηθάει τον αναγνώστη από την μια να σχηματίσει γρήγορα μια αντιπροσωπευτική εικόνα για το πρόσωπο του Ελ. Βενιζέλου, ενώ από την άλλη γίνεται θετικό στοιχείο για εκείνον τον αναγνώστη που παρακινούμενος από τις νύξεις του συγγραφέα για πρόσωπα και γεγονότα (όπως για παράδειγμα το θέμα του «αναθέματος» του Βενιζέλου, το θέμα του γιατί μέσα σε λίγους μήνες από Σωτήρας μετατρέπονταν στα μάτια του λαού σε εχθρός, το ποια επιχειρήματα χρησιμοποίησαν οι πολιτικοί του αντίπαλοι για να αποδομήσουν τις πολιτικές του επιλογές), θα προχωρήσει μόνος του στην αναζήτηση της ιστορικής αλήθειας και στην διεύρυνση της γνώσης για το ποιος πραγματικά ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ποιες ήταν οι κινητήριες δυνάμεις που επηρέαζαν τις πολιτικές του επιλογές και την, σε πολλές περιπτώσεις, τρικυμιώδη σχέση του με τον λαό.
Εύχομαι στον Βαγγέλη Κιαγιαδάκη, το πνευματικό ταξίδι που έχει κινήσει να είναι μακρύ, να το ολοκληρώσει με επιτυχία και κάθε στραβοτιμονιά, που κι αυτές μέσα στο πρόγραμμα είναι, να ‘χει τη δύναμη και την υπομονή να την επαναφέρει στον ίσιο δρόμο.
*Ο Ηλίας Κοπανάκης είναι χημικός μηχανικός Ε.Μ.Π., MSc
