Ελλήνων αξίες

Πλησιάζουν οι εκλογές. Ένα σημαντικό αναμφίβολα κεφάλαιο για την ιστορία του τόπου μας είναι έτοιμο να ανοίξει, φτάνει να το θελήσουν οι πολίτες. Το παν, κατά τη γνώμη μου, είναι να προκύψει από τις κάλπες ένα κυβερνητικό σχήμα το οποίο και την εμπιστοσύνη του λαού να έχει και να τον προφυλάσσει από τους κάθε λογής, ξένους και ντόπιους, «προστάτες» αφενός και αφετέρου να μπορέσει, με ενότητα και ομόνοια, να βοηθήσει τη χώρα να ορθοποδήσει ανεξάρτητη και δυνατή οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά.

 

Και με τέτοιες σκέψεις να τριγυρνούν στο νου μου, ήλθαν μετ’ ολίγου και οι αρχαίοι Έλληνες με τις αξίες, τις αρχές και τις αρετές τους, τινές εκ των οποίων, όπως π.χ. η φιλοπατρία, η γενναιότητα, η εντιμότητα, η φιλαλήθεια, η προνοητικότητα, η άδολη συνεργασία, η σωστή διαχείριση των του οίκου τους, η ισονομία, η ισοπολιτεία, αποτελούν, κατά τη γνώμη μου, παραδείγματα για κάθε εποχή και κοινωνία. Αξίες και αρετές, που, φρονώ, έχει ανάγκη ως στηρίγματα και η δημόσια και η ιδιωτική ζωή των σημερινών κατοίκων του ελλαδικού χώρου, για να ξεπεράσουμε, με τις λιγότερες δυνατές απώλειες, τα μικρομέγαλα καθημερινά μας προβλήματα.

 

Καταρχάς, από τα «Πολιτικά» του γνωστού Σταγιρίτη φιλοσόφου του 4^ου αι. π.Χ. Αριστοτέλη ας ιδούμε σε ποιους είναι προτιμότερο και ορθότερο να ανατίθεται η άσκηση της εξουσίας. Η μετάφραση είναι του Β. Μοσκόβη. «Το να δώσουμε την εξουσία στο πλήθος κι όχι στους άριστους αλλά λίγους πολίτες, θα αποτελούσε κάποια λύση που θα παρουσίαζε κάποιες δυσκολίες, αλλά περιέχει και μια δόση αλήθειας. Οι πολλοί δηλ. που ο καθένας τους ξεχωριστά δεν είναι αξιόλογος, [1281b] είναι ενδεχόμενο ενωμένοι όλοι μαζί να είναι καλύτεροι από τους ξεχωριστούς πολίτες, όχι σαν άτομα, αλλά σαν σύνολο, όπως τα δείπνα στα οποία συνεισφέρουν όλοι είναι καλύτερα από εκείνα που αναλαμβάνει τα έξοδά τους ένα μονάχα πρόσωπο. Γιατί καθώς είναι πολλοί, ο καθένας διαθέτει κάποιο μόριο αρετής και πρακτικής σοφίας (5) ώστε όταν συγκεντρωθούν γεννιέται κατά κάποιο τρόπο ένας άνθρωπος με πολλά πόδια, πολλά χέρια και προικισμένος με πολλές αισθήσεις και με ανάλογο χαρακτήρα κι εξυπνάδα».

 

Το δεύτερο και τελευταίο απόσπασμά μας προέρχεται από τον πασίγνωστο Αθηναίο ιστοριογράφο του 4^ου αι. π.Χ., Ξενοφώντα, και το εγκώμιο του βασιλιά της Σπάρτης, Αγησιλάου, όπου γνωρίζει ο αναγνώστης πώς πρέπει να συμπεριφέρονται οι πολιτικοί ταγοί ενός λαού. «Εγώ συγκαταλέγω ακόμη και αυτήν στις πιο σημαντικές ευεργεσίες προς την πατρίδα του, ότι δηλαδή είχε την πιο μεγάλη δύναμη στην πόλη του και όμως αληθινά σεβόταν απόλυτα τους νόμους. Ποιος λοιπόν θα ήθελε να μην πειθαρχεί στους νόμους, τη στιγμή που έβλεπε να πειθαρχεί ο βασιλιάς; Και ποιος θα επιχειρούσε να επιφέρει με τη βία κάποια πολιτική αλλαγή, επειδή πίστευε ότι έχει λιγότερα απ’ όσα δικαιούται, όταν ήξερε ότι ο βασιλιάς κυβερνά σύμφωνα με τους νόμους; Ο ίδιος ακόμη και στους πολιτικούς του αντιπάλους φερνόταν όπως ένας πατέρας στα παιδιά του. Τους μάλωνε από τη μια για τα λάθη τους, τους επαινούσε όμως από την άλλη, αν έκαναν κάτι καλό, τους βοηθούσε σε περίπτωση που τους ερχόταν κάποιο κακό, χωρίς να θεωρεί εχθρό κανέναν συμπολίτη του, και επιθυμούσε όλους να τους επαινεί, γιατί είχε τη γνώμη ότι είναι όφελος για την πατρίδα να είναι όλοι ζωντανοί και το θεωρούσε απώλεια, αν πέθαινε έστω και ένας ασήμαντος. Πράγματι λογάριαζε ότι η πατρίδα θα είναι πάντα ευτυχισμένη (θα διοικείται πάντα σωστά), αν οι συμπολίτες του συνέχεια τηρούν με ηρεμία τους νόμους και ισχυρή, όταν οι Έλληνες κρίνουν με σύνεση τα πράγματα» («Αγησίλαος», 7.2 – 7.3, μετάφραση: Π. Βλαχάκος και Γ. Α. Ράπτης).