Εντύπωση έχει προκαλέσει τον τελευταίο καιρό η κλιμακούμενη επιθετικότητα από πλευράς Τουρκίας στην Κυπριακή ΑΟΖ αλλά και στο Αιγαίο, ενώ για μια ακόμη φορά, οι Τούρκοι έχουν τον ρόλο του κακού σκύλου στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, με τη διαφορά όμως ότι αυτή τη φορά η Ελλάδα σε συνεργασία με την Κύπρο είχε μια άψογη διπλωματική αντίδραση. Η ελληνική αντίδραση στην τουρκική προκλητικότητα των τελευταίων ημερών ήταν από διπλωματικής πλευράς ταχύτατη και δεν περιορίστηκε στο κλασικό πλέον διάβημα διαμαρτυρίας, κάτι που προκάλεσε θετικές εντυπώσεις, καθώς θύμισε τακτικές άλλων εποχών όταν η Ελλάδα έστεκε με πυγμή και θάρρος απέναντι στις Τουρκικές προκλήσεις με τα θρυλικά μεταμεσονύκτια ταξίδια του τότε ΥΠΕΞ Κάρολου Παπούλια στην Σόφια για την εξασφάλιση συμμαχίας στην κρίση του Σισμίκ το 1987 και εκφράσεις του τύπου «Βυθίστε το Χώρα» το 1976 στην προηγούμενη Ελληνοτουρκική κρίση. Βέβαια στην τότε κρίση του Σισμίκ τα αποτελέσματα και οι εντυπώσεις ήταν άκρως θετικές για την Ελλάδα, καθώς με την ταχεία διασπορά των δυνάμεων σε κομβικές θέσεις και την εξασφάλιση στήριξης του Βούλγαρου προέδρου Ζιβκόφ, ο οποίος στο αίτημα του Καρόλου Παπούλια για βοήθεια σε ενδεχόμενη Τουρκική επίθεση απάντησε χαρακτηριστικά «Να πας να πεις στο φίλο μου τον Αντρέα (Παπανδρέου) να μην ανησυχεί για τα σύνορα στον Έβρο, να κάνει την διασπορά δυνάμεων όπως τον βολεύει, θα στείλω δυνάμεις και εγώ στα σύνορα» και πράγματι την αμέσως επομένη μέρα μια μηχανοκίνητη τεθωρακισμένη Βουλγάρικη μεραρχία κινήθηκε προς τα Τουρκο-Βουλγαρικά σύνορα σημειώνοντας για πρώτη και μόνη φορά στα χρονικά, στρατιωτική συνεργασία χώρας του ΝΑΤΟ και του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Τα αποτελέσματα της αστραπιαίας ελληνικής κινητοποίησης και της εξασφάλισης συμμαχικής δύναμης στον Έβρο ήταν γνωστά, καθώς το ερευνητικό σκάφος έπλευσε μέχρι την Ίμβρο σε τουρκικά χωρικά ύδατα μην τολμώντας να κάνει την παραμικρή σεισμική έρευνα στην Ελληνική υφαλοκρηπίδα, τραυματίζοντας έτσι θανάσιμα το γόητρο των Τούρκων κεμαλιστών στρατηγών και αναγκάζοντας τον βαριά άρρωστο και εκτός Τουρκίας τότε πρωθυπουργό Οζάλ σε διπλωματική αναδίπλωση.
Τα χρόνια όμως από το 1987 πέρασαν, οι γεωπολιτικές ισορροπίες στην περιοχή μετά και την πτώση της ΕΣΣΔ άλλαξαν σε μεγάλο βαθμό και άλλαξαν ξανά με την πρόσφατη άνοδο των ακραίων ισλαμιστών στην Μέση Ανατολή. Η Τουρκία από τα χρόνια του Ετζεβίτ, του Οζάλ και της Τσιλέρ που ήταν ένα υποανάπτυκτο κράτος της Μέσης Ανατολής, εξελίχτηκε με την βοήθεια του πανέξυπνου και διορατικού Ταγίπ Ερντογάν σε ένα ισχυρό σύγχρονο κράτος με ευρωπαϊκή προοπτική και ισχυρή μεσαία τάξη. Το γεγονός όμως είναι ότι ο διορατικός Τούρκος πολίτικος, θεμελιωτής της σύγχρονης Τουρκίας έπεσε στην δική του παγίδα, ενώ η πολιτική αλαζονεία και η κρυφή ισλαμική ατζέντα που ανέπτυξε τον οδηγεί σε τροχεία σύγκρουσης με τους εξασθενημένους μεν, πολυάριθμους δε κεμαλικούς/κοσμικούς, βυθίζοντας ξανά την Τουρκία σε ένα νέο κύκλο εσωστρέφειας.
Θετική εντύπωση λοιπόν προκάλεσε η πρωτοβουλία της Ελλάδας για την τριμερή συνάντηση κορυφής στην Αίγυπτο με τη συμμέτοχη και της Κύπρου, για την οριοθέτηση της ΑΟΖ, ενώ ακόμα ένα χαστούκι αναμένει την Τουρκία στην περίπτωση που γίνει νέα τριμερή συνάντηση κορυφής μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ για τον ίδιο σκοπό. Σαν αποτέλεσμα δημιουργείται στο υπογάστριο της Τουρκίας μια εξαιρετικά σημαντική ζώνη με όμορα συμφέροντα και επιβλητική πολεμική ισχύ, με αποτέλεσμα να πνίγει και να απομονώνει κάθε προσπάθεια της Τουρκίας για οποιαδήποτε διεκδίκηση. Το δεδομένο πάντως είναι ότι η διπλωματική τακτική της δημιουργίας υπογαστρίου και κοινής ζώνης, ουσιαστικά το γεωγραφικό «πνίξιμο» μιας χώρας αποτελεί επιτυχημένη και δοκιμασμένη συνταγή της Αμερικανικής διπλωματίας. Σαν αποτέλεσμα τη δεδομένη χρονική στιγμή και αν κοιτάξει κανείς πίσω από τα γεγονότα η ευέλικτη ελληνική πολιτική τακτική που κερδίζει πόντους στην γεωπολιτική σκακιέρα δεν είναι σε καμία περίπτωση αυτόβουλη. Δεν υπήρχε καμία πιθανότητα στα δισεκατομμύρια να κάνει μια τέτοια κίνηση η Ελλάδα αν δεν υπήρχε η στήριξη από την αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, που μπορεί επισήμως να έχουν «χλιαρές» αντιδράσεις για την τουρκική προκλητικότητα στην κυπριακή ΑΟΖ αλλά ανεπισήμως η Τουρκία πληρώνει την άρνηση του Ερνταγάν να στείλει δυνάμεις στο Κομπάνι σε υποστήριξη των Κούρδων μαχητών Πεσμεργκά και ενδεχόμενος την υπόγεια φιλική στάση της Σουνιτικής Τουρκίας σε κλάδους φανατικών Σουνιτών ισλαμιστών του αυτοαποκαλουμένου Ισλαμικού Κράτους που φημολογείται ότι κρατά. Ας μην ξεχνάμε ότι το κουρδικό λόμπι στις ΗΠΑ είναι ιδιαίτερα ισχυρό τα τελευταία χρόνια, ενώ η «αποστασία» του Ερντογάν στο Κομπάνι, έστω και αν η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ θεωρήθηκε ως κορυφαία πρόκληση και αδιαφορία από την Βορειοατλαντική συμμαχία. Για μια ακόμα φορά λοιπόν ο Τούρκος διορατικός πρόεδρος στριμώχνετε από την αλαζονεία του, το διπλό ταμπλό του, την κρυφή του ισλαμική ατζέντα και την αδιέξοδη προσπάθειά του να κρατήσει δυο καρπούζια σε μια μασχάλη.
Επίσης σημαντικότατος παράγοντας για τα ελληνικά συμφέροντα πέραν της τιμωρητικής στάσης των ΗΠΑ έναντι της Τουρκίας, έπαιξε το γεγονός ότι η αντίπερα όχθη του Ατλαντικού θέλει μια ενεργειακά ανεξάρτητη Ευρώπη στην νέα ψυχροπολεμική εποχή στην οποία μπαίνουμε. Οι ΗΠΑ θέλουν φυσικό αέριο στην καρδιά της Ευρώπης από μια ευρωπαϊκή/συμμαχική χώρα της Ευρώπης του Νότου σαν την Ελλάδα, έτσι ώστε να περιορίσουν και να «πνίξουν» με τη σειρά τους, τις πανίσχυρες Ρωσικές στρόφιγγες.
Μέσα στο γενικότερο δυσοίωνο περιβάλλον για την Τουρκία έρχεται και το γεγονός της πτώσης στην Αίγυπτο του Μοχάμετ Μόρσι της Μουσουλμανικής Αδελφότητας του Ερντογάν και την πρόσφατη άνοδο στην εξουσία του Δυτικών ιδεών, Ευρωπαϊστή και στενού φίλου του Πενταγώνου, αρχιστρατήγου Αμπντέλ φατάχ Αλ Σίσι. Χαρακτηριστικό της σχέσης των δυο χωρών είναι γεγονός ότι η Τουρκία από την εκλογή Αλ Σίσι στην Αίγυπτο και έπειτα απέσυρε την πρεσβεία της από το Κάϊρο.
Ο μόνος κοινός άξονας ΗΠΑ και Τουρκίας παραμένει ο Μπασάρ Αλ Άσαντ στην Συρία ένας εκ των τελευταίων Μπαθιστών, του άλλοτε πανίσχυρου κόμματος Μπαάθ στην Μέση ανατολή, έστω και αν η πολιτική των ΗΠΑ είναι πολυδιάστατη στο συγκεκριμένο θέμα, καθώς παρατηρείται μια οξύμωρη σύγκλιση ΗΠΑ-Ιράν, το οποίο και όντας Σιιτικό υποστηρίζει εμμέσως το Αλουιτικό/Σιιτικό καθεστώς της Δαμασκού και βάσει υποθέσεων και την Σιιτική Χεζμπολάχ του Σεΐχη Χασάν Νασράλα στο Λίβανο, που και τις δυο οι ΗΠΑ τις θεωρούν τρομοκρατικές ομάδες. Αν και τα κίνητρα για την σύγκλιση ιδεών Τουρκίας – ΗΠΑ στο θέμα Άσαντ είναι εντελώς διαφορετικά, καθώς οι μεν επιζητούν ενεργειακά ανοίγματα Νοτιανατολικά παράλληλα όμως δεν βλέπουν με καλό μάτι τον Αλουίτη/Μπαθιστή στην γειτονιά τους ενώ οι δε, δεν θέλουν για πολλούς λόγους την ύπαρξη Ρωσικού ναυστάθμου στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο και στην Σύρια, ενώ θέλουν να σπάσουν την μέχρι πρότινος ισχυρή και υπό Ρωσική επιρροή, Σιιτική ζώνη Τεχεράνης – Δαμασκού – Βυρηττού, ο στόχος και των δυο παραταύτα είναι κοινός.
Σαν αποτέλεσμα η προσπάθεια του Ερντογάν να εξωτερικεύσει τα προβλήματα της χώρας του στο Αιγαίο λόγο ισχυρότατων εσωτερικών κραδασμών με τους Κούρδους αλλά και από την αλαζονική του συμπεριφορά πέφτει στο κενό. Χαρακτηριστικό της βαθιάς εσωστρέφειας και του διχασμού που πέφτει η Τουρκία μεταξύ κεμαλιστών και ισλαμιστών αποτελεί το γεγονός της σφοδρής επίθεσης που δέχεται καθημερινά ο Ερντογάν από τα Τουρκικά ΜΜΕ συγκεκριμένα, των συμφερόντων του μεγιστάνα κεμαλιστή Αϊντίν Ντογάν, ορκισμένου εχθρού του Ερντογάν, με τελευταίο πλήγμα στην δημόσια εικόνα του Τούρκου πολιτικού, το «Λευκό Σαράι» του «Σουλτάνου Ερνταγάν» όπως ειρωνικά σχολίασαν τα συγκριμένα Τουρκικά ΜΜΕ. Οι συγκριμένοι χαρακτηρισμοί και η πρωτοφανής επίθεση στον Τούρκο πολιτικό θα ήταν αδιανόητη για την Τουρκία της προηγούμενης δεκαετίας, αλλά ο Ερντογάν αυτοκαταστρέφεται και βυθίζεται στην δική του παγίδα και αλαζονεία.
Σαν αποτέλεσμα και με τις συγκριμένες γεωπολιτικές αλλαγές η Ελλάδα είναι σε εξαιρετικά πλεονεκτική θέση, ενώ για πρώτη φορά η τύχη της χαμογελά, καθώς έχει την ιστορική ευκαιρία να οριοθετήσει την ΑΟΖ της με Κύπρο, Ισραήλ, Αίγυπτο, Ιταλία, Αλβανία, δημιουργώντας ένα νέο status quo στο Αιγαίο, Ιόνιο, Λιβυκό με τεράστια μελλοντική σημασία για τα ελληνικά συμφέροντα και ακόμα πιο σημαντικά χωρίς να πέσει ούτε μισή σφαίρα από την στριμωγμένη πλέον Τουρκία, η οποία και απομονώνεται και θα απομονώνεται με τις τωρινές γεωπολιτικές εξελίξεις. Για να διαπιστώσουμε το ιστορικό μέγεθος της τωρινής γεωπολιτικής συγκυρίας πρέπει να σκεφτούμε το σενάριο να έκανε τις συγκεκριμένες κινήσεις η Ελλάδα για οριοθέτηση ΑΟΖ με τις γειτονικές χώρες και τη δημιουργία τετελεσμένων στο Αιγαίο πριν από 7-8 χρόνια, θα ήταν κάτι το τρελό, το οποίο θα προκαλούσε μια παντός τύπου πολεμική έκρηξη της γεωπολιτικά πανίσχυρης τότε Τουρκίας καθώς, η Ελλάδα λόγο διαφορετικών γεωπολιτικών συνθηκών ήταν απλά παρατηρητής των εξελίξεων, ενώ πλέον έχει γίνει ρυθμιστής.
Παρόλα αυτά, οι γείτονές μας από την μεριά του Αιγαίου θέλουν επαγρύπνηση και εξαιρετικά μεγάλη προσοχή ειδικά τη συγκεκριμένη περίοδο που έχουν αλλάξει οι γεωπολιτικές ισορροπίες, καθώς η αλαζονική διακυβέρνηση της χώρας τους, τα διπλωματικά αδιέξοδά της και η εσωτερική τους κρίση τους καθιστά εξαιρετικά απρόβλεπτους στις κινήσεις τους, αν και δύσκολα θα επιχειρηθεί οτιδήποτε πέραν των γνωστών κρουαζιέρων κορβετών στο Αιγαίο, γιατί ο σκύλος γαβγίζει πλέον δυνατά και απειλητικά αλλά είναι καλά δεμένος και είναι απίθανο να δαγκώσει.
* Ο Θανάσης Πετράς είναι δημοσιογράφος – οικονομολόγος
