Εκδήλωση για τον εμπλουτισμό του Ιστορικού Αρχείου του Πανεπιστημίου Κρήτης, πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Τετάρτης, στην αίθουσα του Λυκείου Ελληνίδων Ρεθύμνου.
Αφορμή έδωσε η δωρεά αρχειακού σχετικού υλικού από τον τέως δήμαρχο κ. Δημήτρη Αρχοντάκη, ο οποίος και τιμήθηκε στη διάρκεια της εκδήλωσης.
Σε μια κατάμεστη αίθουσα πραγματοποιήθηκε το πνευματικό αυτό γεγονός που έδωσε αφορμή για νοσταλγικές αναδρομές μέχρι να γίνει πραγματικότητα το μεγάλο όνειρο των Ρεθυμνίων.
Να αποκτήσει Πανεπιστήμιο η πόλη των Γραμμάτων και Τεχνών συνέχεια της Ακαδημίας των VIVI.
H εκδήλωση άνοιξε με χαιρετισμό της αντιπεριφερειάρχη κας Μαρίας Λιονή, η οποία εκφράζοντας όλη την τοπική κοινωνία μετέφερε την αγωνία για το μέλλον του Ιδρύματος, καθώς πολλές φήμες προκαλούν εύλογη αναστάτωση εν όψει και των διαφόρων ανακατατάξεων στο χώρο της Ανώτατης Παιδείας.
Με κόσμιο ύφος και χωρίς υπερβολές η κα Λιονή έδωσε τη σημασία του Πανεπιστημίου για την Ρεθεμνιώτικη Κοινωνία και τόνισε ότι δεν μπορεί κανένας να δεχθεί χωρίς να αντιδράσει πιθανές μεθοδεύσεις που θέτουν σε κίνδυνο το μέλλον του Ιδρύματος.
Η επιδοκιμασία του κοινού φάνηκε από το θερμό χειροκρότημα.
Με τον ίδιο παλμό και ο δήμαρχος κ. Γιώργος Μαρινάκης, συνέχισε στο δικό του χαιρετισμό για τη σχέση Πανεπιστημίου και τοπικής κοινωνίας.
Αναφέρθηκε στις θυσίες των Ρεθεμνιωτών μέχρι να αποκτήσει η πόλη το Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα, τους αγώνες όσο κυριαρχούσε το σύνθημα από τους γειτονικούς νομούς «Εδώ, εδώ και όχι στο χωριό».
Και ευχήθηκε να διαψεύσουν οι μελλοντικές αποφάσεις για την αναδιοργάνωση των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων της χώρας τους σημερινούς φόβους των Ρεθεμνιωτών.
Δεν συντρέχουν λόγοι ανησυχίας
Ο πρύτανης κ. Οδυσσέας – Ιωάννης Ζώρας στον δικό του χαιρετισμό στάθηκε στο σημείο που είχαν τονίσει οι τοπικές αρχές, διαβεβαιώνοντας ότι δεν τίθεται κανένα θέμα που να ανησυχεί την τοπική κοινωνία, αλλά όταν ο δήμαρχος επανήλθε στο ερώτημά του απάντησε ότι δεν μπορεί να είναι κανένας βέβαιος για το μέλλον. Γεγονός είναι υπογράμμισε, ότι το παρόν δεν δικαιολογεί καμιά ανησυχία. Ίσως μάλιστα για να διασκεδάσει κάθε ανησυχία αναφέρθηκε πολλές φορές στην έδρα του Πανεπιστημίου που είναι το Ρέθυμνο.
Εξαιρετική ήταν η ομιλία του κ. Ιωάννη Πυργιωτάκη, που έχει αναλάβει αφιλοκερδώς την οργάνωση και συλλογή αρχειακού υλικού για το Ιστορικό Αρχείο του Πανεπιστημίου Κρήτης. Έχει μάλιστα προσφέρει χρόνο και έχει καταβάλλει υπέρμετρο μόχθο για την επιμέλεια της έκδοσης που διαγράφει την ιστορική πορεία του Πανεπιστημίου μέχρι σήμερα, προσφέροντας επίσης την εργασία του.
Ο κ. Πυργιωτάκης αναφέρθηκε στην αγαστή συνεργασία που είχε με τον τέως δήμαρχο κ. Δημήτρη Αρχοντάκη, ο οποίος πάντα με απόλυτη τεκμηρίωση του έδινε τα στοιχεία που ζητούσε. Ιδιαίτερα είχε εντυπωσιαστεί, όπως ανέφερε, όταν είδε το έγγραφο παραχώρησης γης στο Πανεπιστήμιο από τον δήμο και το δέος που τον κατέλαβε στη διαπίστωση ότι ο κ. Αρχοντάκης είχε συνυπογράψει 108 συμβόλαια με ιδιοκτήτες που ήταν διασπαρμένοι σε διάφορα σημεία της χώρας. Μια προσπάθεια που απαιτούσε μεγάλη αντοχή και μεγαλύτερο πάθος για την επιτυχία του σκοπού. Αναφέρθηκε επίσης και ευχαρίστησε με την ευκαιρία και όλους τους συνεργάτες του αλλά και τους υπαλλήλους σε κάθε τομέα του πανεπιστημίου που χωρίς να χρονοτριβούν τον εξυπηρετούσαν μόλις ζητούσε κάποια βοήθεια σε συλλογή στοιχείων.
Και εξέφρασε την ικανοποίησή του, που είχε την ευκαιρία να ασχοληθεί με την ιστορική πορεία του Πανεπιστημίου, που αποτελεί για τον ίδιο μια πολύτιμη εμπειρία ζωής.
Ευοίωνες οι προοπτικές του Ιστορικού Αρχείου
Με τη σειρά του ο αναπληρωτής διευθυντής της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Μανόλης Κουκουράκης αναφέρθηκε στην οργάνωση του Ιστορικού Αρχείου και στο υλικό που έχει συγκεντρωθεί μέχρι τώρα. Και ανέφερε τη σπουδαιότητά του να έχει αυτός ο τομέας πλέον και θεσμικό χαρακτήρα, ώστε να διασφαλιστεί απόλυτα το αρχειακό του υλικό.
Με την ευκαιρία ανέφερε και στο σπάνιο, μοναδικό ίσως για τα χρονικά ενός πανεπιστημιακού ιδρύματος, να αποκτήσει το Πανεπιστήμιο Κρήτης την πρώτη του δωρεά από τον Ορλάνδο πριν ακόμα αρχίσει τη λειτουργία του.
Αμέσως μετά ο πρύτανης κ. Οδυσσέας – Ιωάννης Ζώρας, επέδωσε στον κ. Δημήτρη Αρχοντάκη τιμητικό δίπλωμα για τη δωρεά του αρχειακού του υλικού, που θα εμπλουτίσει το Ιστορικό Αρχείο του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Η εκδήλωση έκλεισε με την ομιλία του τιμώμενου.
«Αισθάνομαι ευγνωμοσύνη προς το Πανεπιστήμιο»
Ο κ. Αρχοντάκης στη μεστή περιεχομένου ομιλία του είπε μεταξύ άλλων:
«…Η εκδήλωση αυτή μου περιποιεί όλως ιδιαίτερη τιμή, στην οποία δεν απέβλεψα ποτέ ούτε θέλησα ούτε επιχείρησα ποτέ να εξαργυρώσω εκλογικά τη συμμετοχή μου στην ίδρυση του Πανεπιστημίου Κρήτης, γιατί πίστευα και πιστεύω ότι το θέμα αυτό έχει μια ιερότητα και ο διασυρμός του στον κονιορτό των εκλογικών αναμετρήσεων θα το υποβάθμιζε, προοπτική που δεν μπορούσα να δεχτώ, και από την άποψη αυτή αισθάνομαι ευγνωμοσύνη προς το Πανεπιστήμιο, που δεν λησμόνησε τη συμβολή μου στην ίδρυσή του…
…Η ίδρυση Πανεπιστημίου στην Κρήτη παρουσίασε ασυνήθιστη, μοναδική καθ’ όσον γνωρίζω, δυστοκία. Η αρχική ιδέα αποδίδεται στον Ελευθέριο Βενιζέλο και η κυοφορία της διήρκεσε περίπου μισό αιώνα, μέχρι να επιτευχθεί εν μέσω ποικίλων ωδίνων ο περιπόθητος τοκετός, το 1973. Η πολιτική αστάθεια της χώρας, οι πόλεμοι, η οικονομική δυσπραγία και η ψηφοθηρική εκτίμηση των δεδομένων εκ μέρους των εκάστοτε κυβερνήσεων φαίνεται να είναι οι κυριότεροι λόγοι της δυστοκίας αυτής…
…Η προσωπική μου θέση ως νεαρού Φιλολόγου στο θέμα του Πανεπιστημίου Κρήτης ήταν εντελώς διαφορετική, αντίθετη προς την κοινή αντίληψη της ρεθεμνιώτικης μοιρολατρίας και των περιορισμένων απαιτήσεων…
…Το πρακτικό αποτέλεσμα, των διαπιστώσεών μου σχετικά με την κατιούσα πορεία της πόλης και την παντελή έλλειψη παρέμβασης για την αναστροφή της πορείας της ήταν η κατάρτιση ενός Σχεδίου Δράσης του Δήμου. Το Ρέθυμνο, αν επρόκειτο να επιβιώσει ως αυτοδύναμη πόλη μέσα στο πλέγμα των πόλεων της Κρήτης, όφειλε:
α. Να αποκτήσει σύγχρονες οικιστικές υποδομές, εξυγίανση και ανάδειξη της Παλιάς Πόλης, επαρκές και καλό Νερό, Αποχέτευση με Βιολογικό, Δρόμους, σύγχρονα δίκτυα ΔΕΗ, ΟΤΕ, Αντιπλημμυρική Προστασία, Δημαρχείο, Σφαγεία κλπ.
β. Να αποκτήσει ένα σύγχρονο Οικονομικό Προσανατολισμό, συγκεκριμένα να στραφεί αποφασιστικά προς τον Τριτογενή Τομέα, τις Υπηρεσίες, αξιοποιώντας τα δικά του κεφάλαια. Και δικά του κεφάλαια ήσαν και είναι δύο, ο Ιστορικός Πολιτισμός και οι φυσικές καλλονές του.
γ. Ο οικονομικός σχεδιασμός μου για την αναγέννηση του Ρεθύμνου ήταν μια συμπληρωματική σχέση Πανεπιστημίου και Τουρισμού, δηλαδή να δουλεύει η πόλη τον χειμώνα με τους φοιτητές και το καλοκαίρι με τους τουρίστες. Από τον σχεδιασμό αυτό ήταν φυσικό να αναμένεται και αντίστοιχο μέγα πολιτισμικό και κοινωνικό όφελος για την πόλη.
Με τη σκέψη, ότι ο προσανατολισμός του Πανεπιστημίου προς το Ηράκλειο και η πεισματώδης διεκδίκησή του από τα Χανιά αποτελούσε αφ’ ενός στρεβλή εφαρμογή των αρχών της Δημοκρατίας και αφ’ ετέρου προφανή παραγνώριση της πνευματικής παράδοσης του Ρεθύμνου, μπήκα στη μέση των αντιμαχόμενων μεγαλύτερων πόλεων Ηρακλείου και Χανίων και με έγγραφό μου προς τον τότε Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης Ρεθεμνιώτη Στυλιανό Παττακό ζήτησα να ιδρυθεί το Πανεπιστήμιο Κρήτης στο Ρέθυμνο, προσφέροντας αστικό οικόπεδο για την κτηριακή του υποδομή και επικαλούμενος τον πυρήνα μιας επιχειρηματολογίας. Ήταν Ιούλιος του 1968, λίγους μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων μου ως Δημάρχου.
Στο αίτημά μου δεν δόθηκε καμιά συνέχεια και ερμήνευσα το γεγονός αυτό ως απόρροια της υστέρησης του Ρεθύμνου απέναντι στα γειτονικά μεγαθήρια…
…Δεν θα αναφέρω λεπτομέρειες για την ίδρυση του Πανεπιστημίου και δη στο Ρέθυμνο, γιατί έχουν ήδη δημοσιευτεί στον τοπικό Τύπο και επί πλέον περιλαμβάνονται σε έκδοση που ετοίμασε το Πανεπιστήμιο…
…Παρακάμπτοντας τις αντιρρήσεις της μετριοφροσύνης και κάθε άλλης αιτιολογίας για χάρη της ιστορικής αλήθειας πρέπει να πω ότι η ταπεινότητά μου εδημιούργησε εκ του μη όντος το όραμα του Πανεπιστημίου στο Ρέθυμνο ως ένα από τους δύο βασικούς πυλώνες για την ανάπτυξή του και ότι το όραμα αυτό δεν θα γινόταν πραγματικότητα ποτέ χωρίς τον Στυλιανό Παττακό.
Το πρόβλημα της εξασφάλισης του υπόλοιπου ποσού φαινόταν άλυτο. Δεν έμενε παρά η εκποίηση δημοτικής περιουσίας υπό συνθήκες ανάγκης, ότι χειρότερο. Ωστόσο η λύση δόθηκε από τους αδελφούς Βαρδινογιάννη, τον αείμνηστο Παύλο και τον Βαρδή.
Όταν η εκ μέρους μας συγκέντρωση χρημάτων εξάντλησε τις δυνατότητές της, οι καλοί αυτοί Ρεθεμνιώτες κατέθεσαν στην Εμπορική Τράπεζα 8 εκατομμύρια δραχμές και έκλεισε το θέμα. Το Ρέθυμνο δεν πρέπει να ξεχάσει ποτέ τη γενναία αυτή προσφορά σε μια δύσκολη καμπή της πορείας του. Συνολικά υπόγραψα 108 συμβόλαια για 1.191 στρέμματα.
Αυτό είναι εν συντομία το ιστορικό της ίδρυσης του Πανεπιστημίου Κρήτης. Ιδρύθηκε ολόκληρο στο Ρέθυμνο με την εξαίρεση των Ιατρικών Σχολών…».
Καταλήγοντας ο κ. Αρχοντάκης τόνισε την ανάγκη να δοθεί μεγαλύτερο βάρος στην καλή λειτουργία του Πανεπιστημίου Κρήτης με την εξασφάλιση υποδομών που εξυπηρετούν την ακαδημαϊκή κοινότητα.
Όπως είπε χαρακτηριστικά, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, οι σημερινές περιστάσεις και οι διαφαινόμενες προοπτικές απαιτούν την ισχυρότερη δυνατή σύνδεση και αμφίδρομη στήριξη Πανεπιστημίου και πόλης του Ρεθύμνου.
Το Πανεπιστήμιο, υπογράμμισε, θα είναι ευχής έργο να διευρύνει το φάσμα των επιστημών που διδάσκει σε σχέση με την αγορά εργασίας, ώστε να προσελκύσει μεγαλύτερο δυναμικό και να εδραιώσει την ανοδική πορεία του στο μέλλον.
«Θα είναι τραγικό λάθος, τόνισε, καταλήγοντας, ο κ. Αρχοντάκης, αν στην τεράστια ελκτική δύναμη του Ηρακλείου το Ρέθυμνο αντιτάξει την αδιαφορία του για το Πανεπιστήμιο, λάθος, ικανό να αντιστρέψει την πορεία της πόλης στον στίβο της Ιστορίας από ανοδική που είναι σήμερα σε καθοδική, αν δηλαδή η έδρα του Πανεπιστημίου μείνει κενό κέλυφος στο Ρέθυμνο και η δυναμική του διαρρεύσει στο Ηράκλειο. Τώρα κρίνεται η ζωή του Ρεθύμνου για τις επόμενες δεκαετίες και πρέπει να σκεφθεί και να ενεργήσει υπεύθυνα».
Φωτό Δημήτρης Πολιτάκης
