ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

Της ΕΛΠΙΔΑΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΟΥ

Στροφή σε εναλλακτικές μορφές Τουρισμού, επιτάσσει η αγορά μιας και τα τελευταία χρόνια είναι πλέον φανερό ότι οι επισκέπτες γυρνούν την πλάτη στον μαζικό τουρισμό και επιλέγουν διαφορετικούς τρόπους για τις διακοπές τους. Αναζητούν να βρουν τόπους- προορισμού στους οποίους εκτός από την ανάπαυση και την ψυχαγωγία θα μπορέσουν να γνωρίσουν καλύτερα την περιοχή, να μάθουν την ιστορία της, να ξεναγηθούν και να γνωρίσουν τα ιστορικά της μνημεία και τον πολιτισμό της, να έρθουν σε επαφή οι ίδιοι με τη φύση και τους ανθρώπους της. Η Κρήτη μπορεί να αποτελέσει ένα τέτοιο προορισμό, αφού τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα είναι τέτοια και μπορεί να δώσει στον τουρίστα ένα ευρύ φάσμα επιλογών, συνδυάζοντας όλα τα γούστα και τα βαλάντια. Ωστόσο αυτό που χρειάζεται είναι οι συνεργασίες φορέων του τουρισμού με την Αυτοδιοίκηση και τους επιχειρηματίες, ώστε από κοινού να μπορέσουν να δημιουργήσουν τις βάσεις και να ενισχύσουν τα πλεονεκτήματα του νησιού, δίδοντάς του την υπεραξία που απαιτείται. Τα παραπάνω επισημάνθηκαν μεταξύ άλλων, στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Τετάρτης στο πλαίσιο της δράσης «Δικτύωση» με κύριο φορέα διοργάνωσης το Σωματείο Ιδιοκτητών Καταστημάτων Εστίασης και Συναφών Επαγγελμάτων εκ μέρους της Αναπτυξιακής Σύμπραξης «Δίκτυο για την Απασχόληση Δήμου Ρεθύμνης», και συνδιοργανωτές τις Α.Σ. της Περιφερειακής Ενότητας Ρεθύμνης «Δίκτυο Αλληλεγγύης», «Ρεθεμνιώτικη Συνέργεια» και «Ρεθεμνιώτικη Συνεργασία Δημιουργικών Φορέων», οι οποίες είναι μέλη του Δικτύου Αναπτυξιακών Συμπράξεων ΤοπΕκο-ΤοπΣΑ Κρήτης.

Τις προοπτικές αλλά και τις δυνατότητες που δίνει η νέα χρηματοδοτική περίοδος για την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών Τουρισμού, ανέλυσε η προϊσταμένη της Διαχειριστικής Αρχής της Περιφέρειας Κρήτης Μαρία Κασσωτάκη, στη διάρκεια της ημερίδας. Ξεκινώντας την εισήγησή της η κυρία Κασσωτάκη αναφέρθηκε στην πρωτιά του νησιού σε σχέση με τις άλλες Περιφέρειες της χώρας, σε ό,τι αφορά τις διανυκτερεύσεις με ποσοστό 27,5% (το 2011). Η ανάπτυξη των τουριστικών μονάδων στην Κρήτη καλύπτουν τις ανάγκες όλων των εισοδηματικών τάξεων. Με βάση στοιχεία του 2012, το νησί συγκεντρώνει το 38,4% των ξενοδοχειακών κλινών ενός και δύο αστέρων της χώρας. Την ίδια χρονιά, και λόγω των επενδύσεων σε πολυτελείς ξενοδοχειακές κατασκευές, στην Κρήτη συγκεντρωνόταν το 54,8% των κλινών κατηγορίας τεσσάρων και πέντε αστέρων. Αυτό ακριβώς το στοιχείο παρέχει στην Κρήτη τη δυνατότητα να απευθύνεται τόσο στον μαζικό τουρισμό όσο και σε επισκέπτες με υψηλότερες απαιτήσεις διαμονής, τόνισε η κυρία Κασσωτάκη, η οποία αναφερόμενη στις επιδιώξεις της Περιφέρειας τόνισε: «Στην Περιφέρεια Κρήτης επιδιώκεται η ανάπτυξη τεχνολογιών για την υποστήριξη και προώθηση του τουρισμού και του πολιτισμού, η αναζωογόνηση της αλυσίδας αξιών και η διεύρυνσή της με αποτέλεσμα την ενδυνάμωση της ανταγωνιστικής θέσης του συμπλέγματος στην παγκόσμια αγορά. Κεντρικές προτεραιότητες είναι η προσέλκυση ενός καλύτερου μίγματος τουριστών, με στόχο την αύξηση της δαπάνης ανά επίσκεψη, η αύξηση της τουριστικής κίνησης η επέκταση της περιόδου, καθώς και η διάχυση των τουριστών και προς άλλες περιοχές της περιφέρειας».

Σύμφωνα με την προϊσταμένη της Ενδιάμεσης Διαχειριστικής Αρχής, η παρέμβαση της Περιφέρειας στο πολιτιστικό τουριστικό σύμπλεγμα θα κινηθεί σε πέντε επίπεδα:

• Αναβάθμιση των πυλών εισόδου και την αναβάθμιση των εγκαταστάσεων για κρουαζιέρες στα λιμάνια Ηρακλείου και Σούδας.

• Αναβάθμιση των καταλυμάτων και γενικότερα των ξενοδοχειακών υπηρεσιών.

• Διεύρυνση της αλυσίδας αξιών με την ενσωμάτωση νέων δραστηριοτήτων και υπηρεσιών, ειδικά στην κατεύθυνση της αξιοποίησης των συνεργειών με το αγροδιατροφικό σύμπλεγμα.

• Εμβάθυνση και διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος, καθώς η Κρήτη έχει τη δυνατότητα να προσφέρει ένα πολύ ανταγωνιστικό και πολυσύνθετο τουριστικό προϊόν. Παράλληλα, είναι σε θέση να εμβαθύνει και σε άλλα προϊόντα όπως αγροτουρισμός, οικοτουρισμός και θρησκευτικός τουρισμός αξιοποιώντας κατάλληλα υφιστάμενους πόρους και να ενισχύσει την ελκυστικότητά της.

• Βελτίωση των σημάτων και των πρακτικών μάρκετινγκ ανάπτυξη συστημάτων ηλεκτρονικής πώλησης και δικτύωσης αναβάθμιση της τουριστικής εμπειρίας. Στο πλαίσιο αυτό πρώτη προτεραιότητα αποτελεί η ανάπτυξη μιας allinclusive εικονικής πλατφόρμας προετοιμασίας της τουριστικής επίσκεψης, με την ενσωμάτωση και υφιστάμενων μονάδων. Επίσης, η εικονική καθοδήγηση των τουριστών κρουαζιέρας σε διαδρομές εντός του αστικού ιστού των δύο πόλεων, θα βελτίωνε τις παρεχόμενες υπηρεσίες και θα ευνοούσε την οργανωμένη διάχυσή τους.

• H βασική πρόκληση για την Περιφέρεια Κρήτης εντοπίζεται, στον τρόπο με τον οποίο, η Στρατηγική «Έξυπνης Εξειδίκευσης» θα υποστηρίξει τη μετατροπή του τουρισμού σε μια δραστηριότητα υψηλής προστιθέμενης αξίας και έντασης γνώσης με στόχο την ανάπτυξη καινοτόμου επιχειρηματικής δραστηριότητας, τη βελτίωση των οικονομικών αποτελεσμάτων και της απασχόλησης. Προς αυτή την κατεύθυνση η εισαγωγή τεχνολογικών καινοτομιών ενισχύει την τουριστική εμπειρία, την ελκυστικότητα ενός προορισμού και την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων. Η σύμπραξη των επιχειρηματικών σχημάτων με τα εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα, είναι προϋπόθεση για την ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών και την εισαγωγή τους στην τουριστική αγορά.

Επιδίωξη της Περιφερειακής Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης, για το πολιτιστικό-τουριστικό σύμπλεγμα είναι η αξιοποίηση της επιστημονικής γνώσης, της καινοτομίας και των τεχνολογιών ICTs για την ενίσχυση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας του τουρισμού με:

• Αναβάθμιση των παρεχόμενων τουριστικών υπηρεσιών.

• Διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος σε τομείς όπου η Κρήτη μπορεί να αναπτύξει συγκριτικά πλεονεκτήματα.

• Αναβάθμιση των πυλών εισόδου.

• Ανάδειξη και προβολή του πλούσιου πολιτισμικού αποθέματος της Κρήτης και διασύνδεσή του με την κοινωνία και την τοπική οικονομία.

Χρησιμοποιώντας αναφορές της αρχαιότητας από τον Όμηρο και τον Ηρόδοτο μέχρι και τον Καζαντζάκη, η πρόεδρος της ένωσης Αγροτουριστικών Μονάδων Κρήτης κυρία Κορίνα Μηλιαράκη αναφέρθηκε στην έννοια της φιλοξενίας, της ανάπτυξης φιλικών σχέσεων μεταξύ των λαών για να καταλήξει πως ο Τουρισμός Υπαίθρου και Αγροτουρισμός στηρίζεται στον πολιτισμό και περιλαμβάνει: την σχέση με την ιστορία, την αρχαιολογία, τα ήθη και τα έθιμα, την πολιτιστική εξέλιξη, τις τέχνες και την αρχιτεκτονική, το φαγητό, την τοπική παραγωγή, τη μορφολογία της περιοχής.

Μεταξύ άλλων στην τοποθέτησή της ανέφερε: «Η επιχείρηση Τουρισμού Υπαίθρου – Αγροτουρισμού, είναι μια διαφοροποιημένη τουριστική επιχείρηση που αναπτύσσει έργα υποδομής μικρής κλίμακας με ήπιες παρεμβάσεις στο περιβάλλον και προσφέρει τις εξειδικευμένες υπηρεσίες: φιλοξενίας, εστίασης, περιήγησης, ξενάγησης, αναβίωσης του παραδοσιακού τρόπου ζωής, γνωριμίας με παραδοσιακά επαγγέλματα, αγροτικές μεθόδους παραγωγής και καλλιέργειας καθώς και παραγωγικές διαδικασίες που έχουν εκλείψει. Προώθηση κυρίως τοπικών αγροτικών προϊόντων και τεχνημάτων, με στόχο να γνωρίσει ο επισκέπτης την ύπαιθρο, τον αγροτικό χώρο και τις αγροτικές ασχολίες, τα πολιτισμικά στοιχεία και τα αυθεντικά χαρακτηριστικά του τόπου, την παραδοσιακή κουζίνα και την καθημερινή ζωή των κατοίκων τις υπαίθρου.

Ο Αγροτουρισμός, όπως υποστήριξε η κυρία Μηλιαράκη χαρακτηρίζεται από στοιχεία σεβασμού στον άνθρωπο και στο περιβάλλον, περιλαμβάνοντας κατάλληλες μορφές τουρισμού που συμβάλουν στην καλύτερη γνωριμία και επικοινωνία, στην επαφή των ξένων επισκεπτών με τον φυσικό πλούτο, στη συνειδητοποίηση ότι οι φυσικοί πόροι πρέπει να προστατευθούν, στη «διαπαιδαγώγηση» όλων στην «ανεκτικότητα» της διαφοράς, είτε αυτή είναι πολιτισμική είτε θρησκευτική.

Συγκεκριμένα, αναφερόμενη στις ανάγκες του σύγχρονου επισκέπτη είπε: «Ο τουρισμός υπαίθρου και Αγροτουρισμός, επειδή στηρίζεται στον πολιτισμό αυξάνεται με αλματώδεις ρυθμούς, γιατί ο σημερινός επισκέπτης μας, είναι αυτός που θέλει να γνωρίσει ένα τόπο. Να νιώσει την ιστορία του. Θέλει να αισθανθεί ότι ζει για λίγο, μέσα σ’ έναν διαφορετικό πολιτισμό. Αναζητά την εμπειρία της περιπλάνησης σε ένα διαφορετικό κόσμο. Είναι αυτός που θέλει να συγκρίνει το σήμερα με το χθες, να κατανοήσει τους λόγους των αλλαγών και της εξέλιξης. Οι αγροτικές περιοχές σαν τις δικές μας, μέσω του αγροτουρισμού θα μπορέσουν να αναπτύξουν οικονομικές δραστηριότητες, οι οποίες με τη σειρά τους θα δημιουργήσουν προστιθέμενη αξία και θέσεις απασχόλησης, βασιζόμενες σε μεγάλο βαθμό στον πλούτο και την πολυμορφία της ταυτότητας και της πολιτιστικής κληρονομιάς».

Καταλήγοντας η κυρία Μηλιαράκη υποστήριξε την αναγκαιότητα διάσωσης της υπαίθρου, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Έχουμε χρέος να διασώσουμε και να αναδείξουμε ένα μοναδικό θησαυρό που διαθέτουμε, την ελληνική ύπαιθρο και ό,τι αυτή εκπροσωπεί. Να αναδείξουμε τον πλούτο που βρίσκεται στη μικρή κλίμακα. Στην Ελλάδα μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα εξειδικευμένο μοντέλο Αγροτουρισμού για κάθε περιοχή. Η χώρα μας έχει το μοναδικό προνόμιο να διαθέτει ανεξάντλητους πόρους που διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή, σπάνια φυσική ομορφιά, ιστορία, παράδοση, γαστρονομία, αρχιτεκτονική. Είναι η προσπάθεια που καταβάλουμε, απέναντι στην ιδιοτέλεια και τον ατομικισμό που ο σύγχρονος τρόπος ζωής προσπαθεί να μας επιβάλει, να στηριζόμαστε στις προαιώνιες αξίες μας. Για να κρατήσουμε τον κόσμο στην ύπαιθρο. Για να τονώσουμε την αγροτική ζωή, να ζωντανέψουμε τα χωριά, να ενισχύσουμε το οικονομικό εισόδημα.

Στην ανάγκη να αξιοποιηθούν με κάθε τρόπο τα χαρακτηριστικά του νησιού όπως η μοναδικότητα, οι πολλαπλές επιλογές, η βιωματική εμπειρία της φιλοξενίας, η έντονη πολιτισμική παράδοση- αυθεντικότητα και τα ποιοτικά παραδοσιακά προϊόντα και η τοπική παραδοσιακή κουζίνα, αναφέρθηκε στην εισήγησή της η κυρία Ασπασία Σταυρουλάκη από την Αγροδιατροφική Σύμπραξη της Περιφέρειας Κρήτης. Η ίδια σημείωσε ότι θα πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν βασικές παράμετροι, προκειμένου να μπορέσει το προϊόν της Κρήτης να γίνει ανταγωνιστικό, αναφερόμενη στα χαρακτηριστικά του νέου τουρίστα (υψηλό μορφωτικό επίπεδο, υψηλή οικονομική επιφάνεια, ταξιδιωτική εμπειρία), στην επιμήκυνση τουριστικής περιόδου πέρα τους καλοκαιρινούς μήνες, την υψηλή ποιότητα στις προσφερόμενες υπηρεσίες και υποδομές και την διατήρηση του ποιοτικού φυσικού περιβάλλοντος.

Ειδικότερα για τον γαστρονομικό τουρισμό η κυρία Σταυρουλάκη ανέφερε: «Βασικό εργαλείο για τον γαστρονομικό τουρισμό του νησιού, είναι η ενιαία αναγνώρισή του σε παγρκήτιο επίπεδο, η σημαντική διείσδυσή του στον τομέα του τουρισμού, αποτελώντας ένα αναπόσπαστο κομμάτι της προώθησης του Brand Name της Κρήτης. Σε καιρούς ύφεσης υπάρχει η επιτακτική ανάγκη του γνώμονα αξίας του προϊόντος και των υπηρεσιών, η ευκαιρία ανάδειξης της ποιότητας και της διαφοροποίησης. Συνεργασία με τα Δίκτυα Οινοποιών Ανατολικής και Δυτικής Κρήτης, Ανάπτυξη του οινοτουρισμού πιστοποιώντας οινοποιεία με ποιοτικές εγκαταστάσεις και υπηρεσίες οινογνωσίας και ξενάγησης. Οι επισκέπτες έρχονται να ξεκουραστούν, να καταναλώσουν, να ζήσουν μια βιωματική εμπειρία να πάρουν εικόνες και μοναδικές αναμνήσεις. Σύμφωνα με την ίδια η συνταγή της επιτυχίας έγκειται στη συνεργασία και συμμετοχή όλων παραγωγών -εμπόρων, καταστημάτων εστίασης, φορέων τουρισμού και καταναλωτών.

Θα αποφασίσουμε πως θα αξιοποιήσουμε αυτό τον πλούτο. Ας «ταΐσουμε» τους 4.000.000 επισκέπτες ποιοτικά προϊόντα μαγειρεμένα με μεράκι και φροντίδα. Είναι εφικτό! Και τότε θα μιλάμε για την Κρήτη ως ποιοτικό γαστρονομικό προορισμό», τόνισε κλείνοντας την ομιλία της η κυρία Σταυρουλάκη.

Στα επτά βήματα της χρήσης και της προώθησης των τοπικών προϊόντων, ώστε να αναδειχθεί η κρητική διατροφή, αναφέρθηκε ο γενικός διευθυντής Λειτουργικού της Grecotel Δημήτρης Καλαϊτζιδάκης. «Στόχος μας πρέπει να είναι να δημιουργούμε υπεραξία», ανέφερε χαρακτηριστικά υποστηρίζοντας πως για να πετύχει αυτό χρειάζεται γνώση, εμπειρία, έμπνευση και όραμα. Ειδικότερα είπε: «Χρειάζονται προϊόντα με ποιότητα, ταυτότητα και συνέπεια. Ακόμα πιο δύσκολο είναι να πιστέψεις την υπεραξία των καθημερινών προϊόντων ευρείας κατανάλωσης, όπως είναι και τα προϊόντα του τόπου μας, που στα μάτια μας δεν έχουν την υπεραξία που έχουν στα μάτια των ξένων επισκεπτών».

Ειδικότερα, τα επτά βήματα σύμφωνα με τον κ. Καλαϊτζιδάκη είναι:

1. Αναλυτική περιγραφή του προϊόντος.

2. Δημιουργώ μικρή ιστορία (όχι μόνο για να κερδίσω το ενδιαφέρον του πελάτη, αλλά ιδιαίτερα για να «περάσω» πολιτισμικά μηνύματα του τόπου μας.

3.Κατάλληλη σήμανση (εύκολα αναγνωρίσιμη).

4. Εκπαιδευμένο προσωπικό- προτείνει με φιλικό τρόπο τα εδέσματα – απαντά ερωτήσεις.

5. Ενημέρωση- Πρόγραμμα δραστηριοτήτων σε κάθε δωμάτιο στη γλώσσα του πελάτη. Πίνακες ανακοινώσεων σε κομβικά σημεία του ξενοδοχείου.

6. Εκπαίδευση- Παρουσίαση για Κρητική διατροφή. Μαθήματα παραδοσιακής μαγειρικής (όχι από επαγγελματία, αλλά από νοικοκυρά από το τμήμα ορόφων).

Μοναδική ευκαιρία για να «περάσουμε» στους πελάτες τον Κρητικό τρόπο ζωής, τις αξίες μας και τον πολιτισμό μας.

7. Βιωματικές δραστηριότητες – Βιωματική εμπειρία.

Συμπερασματικά ο κ. Καλαϊτζιδάκης τόνισε: «Από την εικοσαετή εμπειρία μας: Η ενσωμάτωση επιλογών εμπνευσμένων από Κρητική διατροφή σε ξενοδοχείο πολυτελείας είναι εύκολη και απλή, αρκεί να εκπαιδεύσεις τους πελάτες (πλεονεκτήματα Κρήτης: οι 11.2 μέρες μέση παραμονή και το μεγάλο ενδιαφέρον επισκεπτών σε Ιστορία, Πολιτισμό και Υγιεινή Διατροφή). Είναι ακριβή επιλογή. Η εφαρμογή είναι εφικτή, επειδή στα δικαιούμενα γεύματα οι Κρητικές επιλογές είναι μέρος των συνολικών επιλογών – καταναλώσεων στα δε α λα καρτ τμήματα, η τιμή πώλησης προσαρμόζεται ανάλογα.

Ο κ. Καλαϊτζιδάκης αναφέρθηκε και στο αριστείο της Grecotel στον επισιτισμό μέσω του Στρατηγικού σχεδίου ενσωμάτωσης της κρητικής διατροφής και των κρητικών παραδοσιακών προϊόντων στο επισιτιστικό πρόγραμμα του Grecotel Creta Palace, υποστηρίζοντας χαρακτηριστικά: «Εδώ και 25 χρόνια έχει αναπτυχθεί ένα μοναδικό πρόγραμμα σίτισης με επιπλέον επιλογές (από τα συνήθη μενού των ξενοδοχείων πολυτελείας), στηρίζοντας και προωθώντας τα τοπικά προϊόντα, εμπνευσμένο από την κρητική διατροφή. Η στρατηγική αυτή καλύπτει όλες τις φάσεις της εμπειρίας των διακοπών του πελάτη στο ξενοδοχείο, δηλαδή την άφιξη, την παραμονή, την αναχώρηση ως και τον επαναπατρισμό του».