Η «Ασκητική» του Νίκου Καζαντζάκη μέσω του χειρογράφου του κρητικού συγγραφέα και οι δημιουργίες 26 διεθνών καλλιτεχνών σύγχρονης τέχνης συνυπάρχουν σε μια σημαντική έκθεση με τίτλο «Η Υπέρβαση της Άβυσσος-Flying over the Abyss».
Τα εγκαίνια της έκθεσης που αποτελούν μια συνεργασία του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης με τον Οργανισμό Πολιτισμού «ΝΕΟΝ», πραγματοποιήθηκαν παρουσία του υπουργού Πολιτισμού Νίκου Ξυδάκη, του προέδρου του Πολιτιστικού Οργανισμού «ΝΕΟΝ» Δημήτρη Δασκαλόπουλου, του προέδρου του Μουσείου «Καζαντζάκη» Στέλιου Ματζαπετάκη, της καλλιτεχνικής διευθύντριας του Μουσείου Μαρίας Μαραγκού, των βουλευτών του Νομού, του δημάρχου, δημοτικών και περιφερειακών συμβούλων αλλά και πλήθους κόσμου.
Τριάντα τρία έργα τέχνης φιλοξενούνται στο χώρο του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και στο τζαμί Ιμπραήμ Χαν στην Φορτέτζα, όπου με αφετηρία το χειρόγραφο της «Ασκητικής» του Καζαντζάκη ξεναγεί τον επισκέπτη σε μια διαδρομή που αναδεικνύει την ανθρώπινη ζωή από τη γέννηση, τον αγώνα για την ζωή και την δημιουργικότητα ως το θάνατο. Τα έργα παρουσιάζονται σε επτά θεματικές ενότητες και περιλαμβάνουν: Γένεση/Τραύμα, Η Υπέρβαση της Άβυσσος, Από τη Δημιουργικότητα στην Αιωνιότητα, Αγγίζοντας τον Άλλον, Λυκόφως, Επιστροφή στην Άβυσσο.
Τα έργα τέχνης αποτελούν δανεισμούς από τη συλλογή του Δημήτρη Δασκαλόπουλου και παρουσιάζονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα σε αυτή την έκταση. Στο Ρέθυμνο θα βρίσκονται μέχρι και τις 27 Σεπτεμβρίου.
Ο υπουργός πολιτισμού Νίκος Ξυδάκης, δήλωσε συγκινημένος αλλά και ιδιαίτερα ικανοποιημένος για την πορεία του μουσείου, την οποία παρακολουθεί από την αρχή του μέχρι και σήμερα και που. όπως είπε. έχει επιτύχει να γίνει μια κυψέλη πολιτισμού φιλοξενώντας έργα καλλιτεχνών παγκοσμίου φήμης. «Το εικαστικό κέντρο, ξεκίνησε ως Κέντρο Σύγχρονης Εικαστικής Δημιουργίας και μετρά 20 χρόνια κι έχω παρακολουθήσει πολλές εκθέσεις στη διάρκεια αυτών των ετών. Η σημερινή έκθεση είναι μια έκθεση, η οποία περιλαμβάνει εξαιρετικά έργα σύγχρονης δημιουργίας και ξένων και Ελλήνων που έρχονται κυρίως από τη συλλογή του Ιδρύματος Νέων, το οποίο είναι μία διεθνής συλλογή με πολύ μεγάλα ονόματα και πολύ σημαντικά έργα. Έχει ονόματα αυτά που κάνουν θραύση παγκοσμίως.
Συνολικά, είναι μία έκθεση η οποία με καμβά τα λόγια του Καζαντζάκη από την «Ασκητική», προσπαθεί να σκιαγραφήσει την ανθρώπινη ζωή από το πουθενά που έρχεσαι, τη γέννηση, τη ζωή και πάλι το σβήσιμο και το θάνατο. Από άβυσσο σε άβυσσο. Και με καμβά, λοιπόν, την «Ασκητική» του Καζαντζάκη γεννιέται όλη αυτή η διαδρομή της ζωής μ’ έναν πολύ ωραίο τρόπο, δηλαδή τα έργα εικονογραφούν και βασικά πλαισιώνουν και υποστηρίζουν και προεκτείνουν αυτήν τη διαδρομή της ζωής. Νομίζω ότι είναι μία εξαιρετική ευκαιρία, όχι μόνο για τους Ρεθεμνιώτες αλλά και για όλους τους επισκέπτες, που προβλέπεται να είναι εκατοντάδες χιλιάδες τη φετινή χρονιά, ξένοι κι Έλληνες.
Μέσα σ’ αυτή τη συνολική ομορφιά της παλιάς πόλης, το βενετσιάνικο και οθωμανικό και αρχαιοελληνικό και μινωικό περιβάλλον, να κάνουν και μία διαδρομή μέσα στον 21ο αιώνα, να δουν δηλαδή και τη σύγχρονη τέχνη. Είναι πάρα πολύ σημαντικό για το Ρέθυμνο και είναι και εξαιρετικό υπόδειγμα για το πώς συνομιλούν οι ιστορικές περίοδοι και οι πολιτισμοί σε μια ελληνική πόλη. Δηλαδή είναι υποδειγματική αυτή η περίπτωση του Ρεθύμνου.
Θέλω να εκφράσω τις θερμές μου ευχαριστίες διαχρονικά προς τους ανθρώπους του Ρεθύμνου που στήριξαν ένα μοναχικό όραμα της Μαρίας Μαραγκού, το οποίο εν τω μεταξύ είναι συλλογικό όραμα, μπορώ να πω ότι έχει γίνει κι ένα υπόδειγμα για το τι πρέπει να κάνουμε σαν Έλληνες σε εθνική κλίμακα. Ένα ευχαριστώ λοιπόν στους ανθρώπους του Ρεθύμνου που στήριξαν και επέτρεψαν να γίνει αυτό το οποίο ζούμε σήμερα. Έπαινοι αξίζουν επίσης σ’ όλους τους καλλιτέχνες που έχουν προσφέρει όλα αυτά τα χρόνια αφιλοκερδώς το πνεύμα τους, την καρδιά τους, το χρόνο τους. Στους ανθρώπους που έχουν βοηθήσει είτε ως επιμελητές, είτε ως συγγραφείς, είτε ως φίλοι που έρχονται και συμπαραστέκονται. Η έκθεση νομίζω ότι είναι ένα σημάδι αισιοδοξίας, ελπίδας, δύναμης και αυτοπεποίθησης για όλους τους Έλληνες που κοιτάνε μπροστά το μέλλον με αισιοδοξία».
Η καλλιτεχνική Διευθύντρια του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης Μαρία Μαραγκού, από την πλευρά της τόνισε: «Το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης, έχει ιδρυθεί και δραστηριοποιείται ακριβώς για να φέρνει τον σύγχρονο προβληματισμό που έχει να κάνει με την κοινωνία, ακόμα και με την κρίση, με ζητήματα που μας αγγίζουν, με το ευρύτερο κοινό το οποίο, νομίζω, δε μας λείπει και γιατί η Κρήτη διαθέτει πολλούς φιλότεχνους και γιατί έχουμε μια εισροή τουριστική πολύ μεγάλη. Αυτή η έκθεση σχεδιάστηκε με τον Πολιτιστικό Οργανισμό Νέων που δραστηριοποιείται στα ζητήματα τέχνης και επίσης χρηματοδοτεί αυτού του είδους τις πρωτοβουλίες. Σχεδιάστηκε ώστε να μιλήσει για τη διεθνή σύγχρονη τέχνη μέσα από ένα εκπληκτικό κείμενο του τεράστιου Νίκου Καζαντζάκη, την «Ασκητική», από την οποία βγαίνει και ο τίτλος της έκθεσης: «Υπέρβαση της Άβυσσος». Ξεκινώντας από το χειρόγραφο, το οποίο μας δάνεισε πολύ ευγενικά το Μουσείο «Καζαντζάκη» του Ηρακλείου, ερχόμαστε στη σύγχρονη τέχνη και ο διάλογος αυτός, πραγματικά, αναδεικνύει τη σχέση που έχει το διαχρονικό κείμενο του μεγάλου στοχαστή με το σήμερα. Αποδεικνύεται δηλαδή ότι ο Καζαντζάκης είναι πιο σύγχρονος παρά ποτέ, αφού τα έργα όλα μιλούν γι’ αυτό το ζήτημα της ζωής και του θανάτου και της υπέρβασης της αγωνίας του ανθρώπου: πώς θα πλησιάσει τον θάνατο και αν μπορεί να τον υπερβεί μέσα από τη δημιουργικότητα. Είμαστε υπερήφανοι κι ευτυχείς γι’ αυτήν την έκθεση, ελπίζουμε να εκτιμηθεί ανάλογα και από το τοπικό μας κοινό και ξέρουμε ότι είναι μία έκθεση που μας ενώνει με τον κόσμο. Μπορεί να έχει την αναφορά σε έναν μεγάλο Κρητικό, ο οποίος όμως είναι διεθνής μ’ ένα διεθνές πνεύμα και τα έργα τα οποία όλα, τα έχουμε δανειστεί από τη συλλογή του κυρίου Δασκαλόπουλου επίσης μιλούν ακριβώς γι’ αυτήν την αγωνία και γι’ αυτά τα σημερινά ζητήματα».
Ο ιδρυτής του Οργανισμού ΝΕΟΝ κ. Δημήτρης Δασκαλόπουλος, ανέφερε: «Ο «ΝΕΟΝ» είναι ένας πολιτιστικός οργανισμός κοινής ωφέλειας, χρηματοδοτείται αποκλειστικά με ιδιωτικά κεφάλαια, έχει σαν άξονα τη σύγχρονη τέχνη και την προσπάθεια μέσα από τον σύγχρονο πολιτισμό και τη σύγχρονη δημιουργία να εκτεθεί το κοινό στις ιδέες, στις συγκινήσεις, τις προκλήσεις που έχει η σύγχρονη τέχνη. Αυτό θέλουμε να το κάνουμε σ’ όλη την Ελλάδα και χαίρομαι ιδιαίτερα που εδώ υπάρχουν υποδομές και θέληση για να μας προσκαλέσει εδώ και να φτιάξουμε αυτή την πολύ ωραία έκθεση. Εμείς στο «ΝΕΟΝ» πιστεύουμε ότι ο πολιτισμός, η σύγχρονη δημιουργικότητα του Έλληνα είναι το στοιχείο που θα μας βγάλει από την κρίση και κάθε επαφή του πολίτη σε ατομικό επίπεδο αλλά και σε συλλογικό, με τις ιδέες της σύγχρονης τέχνης, δηλαδή με τις προκλήσεις και τα προβλήματα της εποχής μας, είναι χρήσιμη για να αναπτύξουμε αυτή τη δυναμική, με την οποία θα φύγουμε απ’ το να είμαστε επαίτες των δανειστών μας».
Ο πρόεδρος του Μουσείου Καζαντζάκη Στέλιος Ματζαπετάκης στο σύντομο χαιρετισμό του ανέφερε: «Σαν εκπρόσωπος του μουσείου, νιώθω εγώ και όλοι οι συνάδελφοί μου και οι συνεργάτες μας μια ξεχωριστή χαρά γιατί μιας και είναι αφιερωμένη αυτή η έκθεση στην «Ασκητική», πιστεύω ότι αυτό αποτελεί για εμάς κάτι ξεχωριστό μιας που αναφέρεται στο κορυφαίο θα έλεγα έργο, φιλοσοφικό, έργο σταθμό μέσα από το οποίο αναζητιέται η αλήθεια.
Ο ίδιος ο Καζαντζάκης έγραψε ότι και η «Ασκητική» είναι μία κραυγή και όλο το έργο του είναι ένα σχόλιο στην κραυγή αυτή. Η εξαιρετική σύλληψη της ιδέας της έκθεσης αυτής όπου η δύναμη της τέχνης έρχεται να ενισχύσει ακόμα περισσότερο αυτήν την κραυγή, οδηγεί νομίζω όλους εμάς σε μια προσωπική αναζήτηση κι αυτή είναι η μεγάλη της επιτυχία. Είναι μεγάλη μας χαρά που συμμετέχουμε σ’ αυτήν την εκδήλωση και συμβάλλουμε στην προσέγγιση των επισκεπτών μέσα από τα μηνύματα που αποτυπώνονται στο μνημειώδες αυτό έργο της Ασκητικής του Νίκου Καζαντζάκη με τον δανεισμό του πρωτότυπου έργου της «Ασκητικής» που το έγραψε ο ίδιος ο Νίκος Καζαντζάκης».
Από την πλευρά του ο δήμαρχος Ρεθύμνου Γ. Μαρινάκης τόνισε: «Είχαμε τη χαρά και την τιμή να ξεκινάμε με μία πολύ μεγάλη έκθεση που αναφέρεται στο μεγάλο Κρητικό Νίκο Καζαντζάκη. Εγώ θέλω να πω μόνο ευχαριστίες, να ευχαριστήσω όλους εκείνους που συνέβαλαν στο να δημιουργηθεί καταρχήν αυτός ο χώρος που έχει μία μακρά διαδρομή κι έχει περάσει από πολλά κύματα αλλά πράγματι, όλα τα ταξίδια περνάνε από πολλές θάλασσες και χαίρομαι που σήμερα μιλάμε σ’ έναν άλλο χώρο, σ’ ένα άλλο επίπεδο και με μία έκθεση η οποία έχει παγκόσμιο εκτόπισμα.
Όλα αυτά όμως δεν τα κάνει ο χώρος, οι άνθρωποι γεννούν τις ιδέες, οι άνθρωποι δημιουργούν τους χώρους, οι άνθρωποι εντοπίζουν και αναδεικνύουν τις υποδομές. Και οφείλω ευχαριστίες για άλλη μια φορά στη Μαρία Μαραγκού που πραγματικά είναι η ψυχή αυτής της διαδρομής και να ευχαριστήσω όμως και σήμερα και τον κύριο Δασκαλόπουλο, ο οποίος πραγματικά, με απόλυτη προσήλωση υπεύθυνη και σε μία αγωνία που βγάζει προσπαθεί να επικοινωνήσει δια της τέχνης όλη η κοινωνία μεταξύ της και πάντα η πόλη της τέχνης θα είναι σημείο καταφυγής αλλά και έμπνευσης και υπέρβασης. Αυτό κάνει η τέχνη».