Είναι κάποιες φορές, που δε θέλει κανείς να θυμάται… Είναι φορές, που η ψυχή αντιστέκεται και ψάχνει να δραπετεύσει, απ’ ό,τι την πονά και την πληγώνει…
Γιατί… πάντα πονάνε οι μνήμες, όταν ζωντανεύουν μια σκληρή πραγματικότητα.
Δεν είναι εύκολη η αναδρομή σ’ ένα γκρίζο παρελθόν και το συναίσθημα αρνείται πεισματικά ν’ ακολουθήσει τη θύμηση σε σκοτεινές, υπόγειες διαδρομές, που οδηγούν σε ακόμη πιο σκοτεινές εποχές.
Το περασμένο Σάββατο βράδυ στο «Σπίτι του Πολιού» στο Αστέρι, έγινε παρουσίαση του 11ου βιβλίου του επαναστάτη της δημοσιογραφίας Μανόλη Παντινάκη, με τίτλο «Εξιστορήσεις-Μνήμες Κατοχής και Αντίστασης, στον Νομό Ρεθύμνου» από τον Δημήτρη Παπαχρήστο και τον γνωστό σε όλους τους Ρεθεμνιώτες, για τον ανθρωπισμό και την τεράστια προσφορά του στον χώρο της υγείας, γιατρό Κώστα Μαλά.
Εκεί ζωντάνεψαν όλες οι φρικτές μνήμες της δράσης των Ναζιστικών στρατευμάτων Κατοχής, όπως τις αφηγούνται στο βιβλίο, με τη ρέουσα γλώσσα της καθημερινότητας, απλοί άνθρωποι του λαού, που τις έζησαν κι άλλοι που γλίτωσαν ως εκ θαύματος, από τη μανία των αιμοδιψών δολοφόνων του Χίτλερ.
Στην αρχή σκέφτηκα ν’ αποφύγω τούτη την εκδήλωση, μόνο και μόνο για να προστατέψω την ψυχή μου από έναν ακόμη πόνο….
Σκέφτηκα τον κόμπο που είχα στο λαιμό, όταν προσπάθησα να διαβάσω έστω μια μόνο αφήγηση και τις επόμενες νύχτες που έμεινα άυπνη.
Αποφάσισα όμως πως η φυγή από μια πραγματικότητα που τη βίωσε μια ολόκληρη γενιά, είναι εγωιστική, ίσως ανόητη… μα κυρίως επικίνδυνη.
Κι ύστερα, πως θα μπορούσα ν’ αποφύγω το ερωτηματικό, στα πεντακάθαρα μάτια του αγαπημένου μου συγχωριανού Δημήτρη Αντωνογιωργάκη, που στα δεκατέσσερά του είχε δει τη φρίκη των εκτελέσεων, το ολοκαύτωμα του χωριού του και την προσφυγιά της οικογένειάς του…
Πώς μπορούσα ακόμη ν’ αποφύγω την οφειλόμενη τιμή, στον καλό μου φίλο Μανόλη Παντινάκη, που πρόσφερε ανιδιοτελώς τόσα χρόνια από τη ζωή του, στην καταγραφή των μαρτυριών πριν αυτές χαθούν οριστικά, μαζί με τους ανθρώπους που κουβαλούν στο νου και την ψυχή τους, τούτες τις ιερές μνήμες.
Άλλος ένας λόγος ήταν, πως ήθελα με όλη μου την καρδιά να γνωρίσω από κοντά τον Δημήτρη Παπαχρήστο, που έχει γράψει τον πρόλογο του βιβλίου και ήρθε από την Αθήνα ειδικά γι’ αυτή την παρουσίαση.
Ο Δημήτρης Παπαχρήστος είναι ένας αθόρυβος αγωνιστής με ενεργή συμμετοχή στο αντιδικτατορικό κίνημα και ήταν ο βασικός εκφωνητής στον Ρ.Σ. του ηρωικού Πολυτεχνείου που έγινε η αφορμή της πτώσης της χούντας των Συνταγματαρχών, το 1973.
Ήταν ένας ανώνυμος φοιτητής της ΑΣΟΕΕ τότε, που θέλησε να παραμείνει ανώνυμος και μετά τον ερχομό της Δημοκρατίας.
Μάθαμε αργότερα τ’ όνομά του, όχι σαν κατόχου βουλευτικής έδρας η υπουργικού θώκου, αλλά σαν μαχόμενου δημοσιογράφου και συγγραφέα κι αργότερα ως μέλους της Εθνικής Επιτροπής διεκδίκησης των Γερμανικών οφειλών.
Αρθρογραφεί στην εφημερίδα «Έθνος» και είναι παραγωγός και παρουσιαστής ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών.
Έχει δημιουργήσει τρία ντοκιμαντέρ πολιτικού, ιστορικού και οικολογικού περιεχομένου.
Έχει εκδώσει δύο ποιητικές συλλογές: «Ο άλλος Κεμάλ» και «Με το ποδήλατο» και πέντε βιβλία πεζού λόγου: «Ο Ήλιος του Μουσείου», «Το Άγριον Όρος της Ψυχής» και το «Ζούσε τη ζωή του σαν να τη θυμόταν». Ο Δημήτρης Παπαχρήστος είναι η προσωποποίηση της αγωνιστικότητας, της ανιδιοτέλειας, του ήθους και της αξιοπρέπειας.
Έχει δηλαδή όλα εκείνα τα γνωρίσματα που χαρακτηρίζουν έναν ακέραιο αλλά τόσο απλό άνθρωπο.
Βράδυ του περασμένου Σαββάτου λοιπόν κι η τεράστια αυλή με τις μουριές στο «Σπίτι του Πολιού» ήταν γεμάτη κόσμο.
Ο τέως πρόεδρος της κοινότητας Γιώργης Πολιουδάκης που τιμά με το σημαντικό του έργο, της διάσωσης της τοπικής ιστορίας και παράδοσης, τον τόπο που τον γέννησε, παραχώρησε τον χώρο αυτό που ατμοσφαιρικά έδενε τόσο πολύ με την παρουσίαση του συγκεκριμένου βιβλίου.
Ο τοπικός δημοτικός σύμβουλος Δημήτρης Σερλής, που φάνηκε για μια ακόμη φορά αντάξιος της επιλογής των κατοίκων της περιοχής, έχοντας αναλάβει όλο το φορτίο της διοργάνωσης και του συντονισμού της εκδήλωσης, ήταν εκεί αεικίνητος όπως πάντα, φροντίζοντας την κάθε λεπτομέρεια για την επιτυχία της βραδιάς.
Πρώτα έδωσε τον λόγο για ένα σύντομο χαιρετισμό, στον πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου Ρεθύμνου Γιώργη Σκορδίλη, στον συγγραφέα Δημήτρη Αετουδάκη και στον επί 20 χρόνια καθηγητή Ιστορίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης Γ. Μαργαρίτη, ο οποίος δεν παρέλειψε ν’ αναφερθεί στην επίκαιρη κατάληξη του γνωστού θέματος Ρίχτερ που δικαιώνει τον Κρητικό λαό.
Στη συνέχεια μίλησε ο Δημήτρης Παπαχρήστος, θέτοντας σοβαρούς προβληματισμούς σε ό,τι αφορά τον συσχετισμό των γεγονότων εκείνης της περιόδου και της σημερινής πολιτικής κατάστασης στη χώρα μας και τα πολλά κοινά σημεία της κατοχικής και της σημερινής Ελλάδας, υπογραμμίζοντας ότι: «Όσα δεν πήραν τότε με τα τανκς τα παίρνουν σήμερα με τον οικονομικό πόλεμο».
Γι’ αυτό τόνισε την ανάγκη ν’ αποκτήσει ο λαός μας αυτογνωσία και συνείδηση των όσων συμβαίνουν γύρω του, αφού… «ο αγώνας συνεχίζεται γιατί δεν γίνεται διαφορετικά».
Υπογράμμισε επίσης την προσπάθεια ελέγχου του λαού από τα ξένα κέντρα εξουσίας, επενδύοντας στην εξαθλίωση, την απόγνωση και τον φόβο και τόνισε την ανάγκη ανατροπής αυτών των σχεδίων, μέσα από την ενεργοποίηση όλων των πολιτών και την αναγέννηση της Αντίστασης.
«Όταν μιλάμε για ελευθερία» -είπε- «μιλάμε για την ψευδαίσθησή της, γιατί την έννοια της ελευθερίας την έχουν φέρει στα μέτρα τους και σ’ αυτή την προσπάθεια συμβάλουν αρκετά και τα Μ.Μ.Ε. Γίνεται προσπάθεια να ξεχάσομε… η μνήμη όμως είναι μια κόκκινη κλωστή… είναι η ίδια μας η ζωή και δεν είναι τυχαίο ότι βρισκόμαστε απόψε σ’ ένα χώρο που κουβαλάει μνήμες και παράδοση».
Στη συνέχεια μίλησε με θερμά λόγια για την τεράστια συμβολή του συνολικού συγγραφικού έργου το Μανόλη Παντινάκη, στη διάσωση της ιστορίας μέσα από τις αυθεντικές μαρτυρίες ανθρώπων των οποίων «μιλά η ψυχή» και στην προσπάθεια που καταβάλλει να μη σβήσει η μνήμη γιατί «μνήμη είναι η ίδια μας η ζωή».
Στη διάρκεια της ομιλίας του αναφέρθηκε επίσης στην υπόθεση Ρίχτερ, στην αρπαγή των αρχαιολογικών θησαυρών της χώρας, μα και την έκθεσή τους στα ξένα μουσεία αλλά και στο κατοχικό δάνειο που δεν πήραμε ποτέ πίσω, υπογραμμίζοντας ότι: «Δεν μας χρωστούν απλά οι Γερμανοί… μας χρωστούν πάρα πολλά».
Ολοκλήρωσε με μια μαντινάδα από το μυθιστόρημα «Αγία μνήμη»:
«Το παλληκάρι που πονεί, το τρώει ο λογισμός του
για να μην τύχει και γενεί αυτό που θέλει ο εχθρός του».
Ακολούθησε η ομιλία του γιατρού Κώστα Μαλά, ο οποίος ανέπτυξε λεπτομερώς τα ιστορικά γεγονότα, χωρίζοντάς τα σε τέσσερις νοηματικές ενότητες, σύμφωνα με το περιεχόμενο του βιβλίου.
Στη Μάχη της Κρήτης, στην περίοδο της Κατοχής, στην Αντίσταση απέναντι στον κατακτητή και στον Εμφύλιο, θεωρώντας τον Εθνικό διχασμό ως «κουσούρι και κατάρα των Ελλήνων».
Τόνισε την ανάγκη της ενότητας σε κάθε περίπτωση, γιατί μόνο μέσα από την ενότητα ένα έθνος μπορεί να μεγαλουργήσει, αλλά και την ανάγκη πολλής και σκληρής δουλειάς από όλους μας, στις δύσκολες ώρες που περνά η πατρίδα μας.
Η παρουσίαση του βιβλίου του Μανόλη Παντινάκη από τον Κώστα Μαλά, ήταν εξαιρετικά επιτυχής και εμπεριστατωμένη.
Ο λόγος του προκάλεσε έντονη συγκίνηση όταν αναφέρθηκε σε πραγματικά γεγονότα της Κατοχής που περιγράφονται στις εξιστορήσεις, ενώ διάβασε χαρακτηριστικά αποσπάσματα που συγκλόνισαν το ακροατήριο.
Παρ’ όλο που όπως ανέφερε ο ίδιος, ήταν η πρώτη του βιβλιοπαρουσίαση, ωστόσο οι αναφορές του ήταν άψογες και απόλυτα τεκμηριωμένες και ο λόγος του άρτιος και κατανοητός, επιβεβαιώνοντας τη σοφή ρήση που λέει πως… «όποιος φελά, παντού φελά». Δηλαδή… όποιος είναι κάπου ωφέλιμος, είναι παντού ωφέλιμος.
Η υπέροχη γεμάτη μνήμες και συγκίνηση αυτή βραδιά, έκλεισε με την επίδοση τιμητικής πλακέτας στον Δημήτρη Παπαχρήστο, από τον Μηνά Πυργαρούση, εκπρόσωπο των συγγενών των εκτελεσθέντων στο Αστέρι, τον Μάη του ’41.
Στην εκδήλωση συμμετείχαν:
Ο συγγραφέας και καθηγητής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Γιώργος Μαργαρίτης, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Βοστόνης Γ. Αλεξανδράκης, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης Μ. Δαμανάκης, οι συγγραφείς Μιχ. Τρούλης και Δημ. Αετουδάκης, ο πρώην διευθυντής της Στατιστικής Υπηρεσίας Σ. Πασχαλίδης, ο πρώην νομάρχης Γ. Παπαδάκης, η πρώην αντινομάρχης Μ. Αρχοντάκη, ο πρώην Τελώνης Γ. Αρχοντάκης ο διευθυντής της χορωδίας Σταυρωμένου Γ. Σκεπετζής και μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου Σταυρωμένου.
Συμμετείχε επίσης ο δήμαρχος Αγ. Βασιλείου Γ. Ταταράκης, οι αντιδήμαρχοι Ρεθύμνου Β. Θεοδωράκης και Γ. Γιωργαλής, ο πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Ρεθύμνου Γ. Σκορδίλης, οι δημοτικοί σύμβουλοι Α. Μαλάς, Δ. Κιαγιάς, Ν. Πετρακάκης και η πρόεδρος του Λ.Τ. Ρ. Κουτσαλεδάκη.
