Δώδεκα χιλιόμετρα από το Αρκάδι, πάνω σε μια οδοντωτή κορυφογραμμή του Ψηλορείτη, σε υψόμετρο 380 μ., απλώνεται ένας από τους σπουδαιότερους αρχαιολογικούς χώρους της Κρήτης. Tης Αρχαίας Ελεύθερνας.
Στην περιοχή αυτή η πανέμορφη μυλοποταμίτικη φύση συνδυάζεται αρμονικά με σπουδαία ευρήματα της αρχαιολογικής σκαπάνης, με το παραδοσιακό – φιλόξενο χωριό του Ρεθέμνους Πρινέ, παλιότερα, Αρχαία Ελεύθερνα σήμερα.
Οι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι από την υπονεολιθική περίοδο (4η χιλιετία π.Χ.) μέχρι τον 12ο μ.Χ. αιώνα η Αρχαία Ελεύθερνα κατοικήθηκε αδιάλειπτα και ανέδειξε φημισμένους καλλιτέχνες, γλύπτες, ανθρώπους των γραμμάτων, όπως τον ποιητή Λίννο, τον πρώτο κιθαρίστα ερωτικών ωδών, τον Αμήτωρα.
Στη βυζαντινή περίοδο η Αρχαία Ελεύθερνα, τόσο για τη σημαντική γεωγραφική θέση της όσο για την ιστορία της και τη θεοσέβεια των κατοίκων της, ορίζεται έδρα Επισκοπής.
Η Αρχαία Ελεύθερνα χτίστηκε σε ένα από τα σημαντικότερα σημεία της Κρήτης. Στη διασταύρωση των δρόμων που ένωναν τις πόλεις Κυδωνία και Κνωσό με τον Ψηλορείτη, το μυθικό θεϊκό βουνό Ίδη, που επέλεξαν οι αρχαίοι πρόγονοί μας για να δημιουργήσουν τη δική τους -κατά ένα τρόπο- παγκόσμια θρησκευτική Βηθλεέμ.
Η διαφύλαξη και διάδοση της ιστορίας και των παραδόσεων του πανέμορφου ρεθεμνιώτικου χωριού αποτελεί χρέος και φροντίδα των μόνιμων κατοίκων του, των αποδήμων Πρινιανών. Γιατί όπου και αν δημιουργεί ο Πρινιανός η καρδιά του πάντα στο χωριό του βρίσκεται…
Η Αρχαία Ελεύθερνα είναι από τα πρωτοπόρα χωριά της Κρήτης. Δεν είναι τυχαίο ότι από το 2005 μέχρι και το 2008 η Νομαρχιακή Επιτροπή Τουριστικής Προβολής Ρεθύμνης, αναδείκνυε την Αρχαία Ελεύθερνα ως τον καθαρότερο οργανωμένο παραδοσιακό οικισμό!
Οι Πρινιανοί, όμως, δεν επαναπαύονται στις δάφνες των προγόνων τους. Στη διάρκεια της τριπλής φασιστικής κατοχής της πατρίδας μας το χωριό γίνεται ένα από τα ορμητήρια της λαμπρής Εαμικής Εθνικής Αντίστασης, του θρυλικού 44 Συντάγματος του ΕΛΑΣ Ρεθύμνου. Πρινιανοί μετέχουν ως μαχητές στις τάξεις του ΕΑΜ και ΕΛΑΣ, περιθάλπουν καταδιωκόμενους, βοηθούν στον αγώνα για τη λευτεριά της πατρίδας.
Οι μόνιμοι κάτοικοι αλλά και οι απόδημοι της Αρχαίας Ελεύθερνας, δεν ξεχνούν τους Ι6 χωριανούς τους που έπεσαν για την πατρίδα, από το 1866 – 1946. Εικοσιοχτώ χρόνια από την ημέρα που έστησαν στην πλατεία του χωριού το απέριττο Ηρώο τους, κάθε Αύγουστο, την επόμενη της Παναγίας, δίχως παράλειψη, τιμούν με ευλάβεια τους ήρωες τους, που με τη θυσία δείχνουν το δρόμο του πατριωτικού καθήκοντος και της τιμής…
Οι νεκροί της Αρχαίας Ελεύθερνας, οι εκατοντάδες χιλιάδες ήρωες σε ολόκληρη την Ελλάδα που αγωνίστηκαν και πρόσφεραν τη ζωή τους για λευτεριά, δημοκρατία, ισότητα, κοινωνική δικαιοσύνη, εθνική ανεξαρτησία, λαϊκή κυριαρχία, πολεμώντας τον ξένο και ντόπιο φασισμό, είναι οι δικοί μας Άγιοι!
Όλοι οι κάτοικοι του χωριού, δεκάδες απλοί άνθρωποι από τα γειτονικά πανέμορφα κατωμυλοποταμίτικα χωριά, όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, προσήλθαν, ευλαβικοί προσκυνητές, στο μνημόσυνο που οργάνωσαν η Τοπική Κοινότητα, ο Πολιτιστικός Σύλλογος « Η Αρχαία Ελεύθερνα» και ο Σύλλογος Πρινιανών Αθήνας « Ο Προφήτης Ηλίας» και συμπροσευχήθηκαν με απλούς ιερωμένους του λαού.
Συνήθως, σε μια άκρη του χώρου όπου γίνονται θρησκευτικές, ιστορικές, πολιτιστικές, καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, υπάρχουν οι πραγματικοί πρωταγωνιστές. Εκείνοι, που δεν επιζητούν τα φώτα της δημοσιότητας, που μόχθησαν και με βαθιά συναίσθηση χρέους οργάνωσαν την εκδήλωση. Δεν είναι «επίσημοι», ούτε βιάζονται να καταθέσουν στεφάνι, να εκφωνήσουν το κοινότυπο λογύδριό τους και να αποχωρήσουν για να προλάβουν και άλλες εκδηλώσεις…
Πρωταγωνιστές των επιτυχημένων εκδηλώσεων στην Αρχαία Ελεύθερνα είναι όλοι οι Πρινιανοί. Οργανωτές και συντονιστές είναι άξιοι χωριανοί τους, που παραμένουν εκτός «σκηνής»…
Γνωρίζω τη φλογερή αγάπη που έχουν για τον τόπο τους και τους τιμώ. Εκτιμώ την προσφορά τους. Αυτός είναι ο λόγος που θα παραβλέψω τη σεμνότητά τους και θα τους αναφέρω.
Είναι ο αντιστράτηγος της Ελληνικής Αστυνομίας Βασίλης Αποστολάκης, ο πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Αρχαίας Ελεύθερνας Κώστας Παρασύρης, ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου «Η Αρχαία Ελεύθερνα» Μιχάλης Αποστολάκης, ο πρόεδρος του Συλλόγου Πρινιανών Αθήνας «Ο Προφήτης Ηλίας» Σπύρος Ζαχαράκης.
Η επετειακή επιμνημόσυνη δέηση στον Πρινέ, την επομένη της μεγάλης γιορτής της Παναγίας, ήταν σπουδαία για δύο λόγους. Γιατί ήταν απέριττη και αληθινή! Απλά, ουσιαστικά, διαχρονικά και επίκαιρα ήταν και τα λόγια που ακούστηκαν από τους βασικούς ομιλητές. Τον καθηγητή Μιχάλη Ζαχαράκη και την φοιτήτρια του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών Γλυκερία Σ. Αποστολάκη.
Συναισθηματική φόρτιση προκάλεσε η αναφορά του Βασίλη Αποστολάκη για τον καθηγητή της ελληνικής και γερμανικής φιλολογίας Γιάννη Μαθιουδάκη. Ο Κοξαριανός δάσκαλος ήταν από τους πρωταγωνιστές της λαμπρής Εαμικής Εθνικής Αντίστασης και του ηρωικού 44 Συντάγματος του ΕΛΑΣ Ρεθύμνου. Σκοτώθηκε σε άνιση μάχη με Γερμανούς στη σπηλιά Γκιουμπρά της Πηγής, επικεφαλής έφταμελούς ομάδας στελεχών του ΕΑΜ.
Μεστός ήταν ο χαιρετισμός και ζεστό το καλωσόρισμα του προέδρου του Πολιτιστικού Συλλόγου «Αρχαία Ελεύθερνα» Μιχάλη Αποστολάκη.
Το βαθύτερο νόημα, όμως, της εκδήλωσης το έδωσε ο καθηγητής Μιχάλης Ζαχαράκης. Σε αναφορά του προς τους ηρωικούς νεκρούς, μεταξύ άλλων, υπογράμμισε:
«Σήμερα και πάλι ξανά, όλοι εμείς, συλλογισμένοι εδώ μπροστά σας, αναλογιζόμαστε το δικό μας χρέος. Είναι το ιστορικό μας χρέος που δεν εξοφλείται με συμβιβασμούς- υποτέλεια- κοινωνική ταπείνωση και «πάρε-δώσε» με τους μηχανισμούς της ανθρωποφάγου κερδοσκοπίας, της παγκοσμιοποιημένης ολιγαρχίας. Ένα χρέος που δεν ξεπλένεται στα τραπεζικά πλυντήρια της Ελβετίας…»!
Τρεις ιερείς δεήθηκαν για τους πεσόντες. Ο ηγούμενος Αρκαδίου Άνθιμος, ο Νικόλαος Ρουσάκης (Άγιος Μάμας), ο Εμμανουήλ Σηφάκης (Ορθές) και ο Κωνσταντίνος Τζιλιγκάκης (Αρχαία Ελεύθερνα).
Οι εκδηλώσεις στην Αρχαία Ελεύθερνα, όμως, δεν εξαντλούνται σε ετήσια μνημόσυνα. Είναι πολύπλευρες και καλύπτουν ευρύ θρησκευτικό, ιστορικό, πολιτιστικό φάσμα. Ο Πολιτιστικός Σύλλογος διαθέτει καλές υποδομές για εκδηλώσεις, σε στεγασμένους και ελεύθερους χώρους, που προέρχονται από δωρεές κατοίκων του χωριού.
Όλοι οι χωριανοί συμβάλλουν για να διατηρεί η Αρχαία Ελεύθερνα καλό πολιτιστικό πρόσωπο στην Κρήτη.
Στα πολιτιστικά δρώμενα της Αρχαίας Ελεύθερνας, αλλά και ολόκληρου του νομού Ρεθύμνου, σημαντική καταγράφεται η προσφορά της φίλης συναδέλφου Εύας Λαδιά. Η αγαπητή Εύα διατηρεί πάντα δεσμούς καρδιάς με τα χωριά του νομού μας και ιδιαίτερα με τον Πρινέ…
