Επίσκεψη στο Ιστορικό Μουσείο Ηρακλείου και στη Βικελαία Βιβλιοθήκη

Και στους δύο προορισμούς τα παιδιά περιηγήθηκαν, παρατήρησαν, ενημερώθηκαν χάρη στις περιεκτικές και ουσιαστικές ξεναγήσεις που παρακολούθησαν και τέλος συμμετείχαν σε δύο πρωτότυπες βιωματικές δραστηριότητες που είχαν προετοιμασθεί από τις συνοδούς εκπαιδευτικούς και συντονίστριες του προγράμματος για τα 100 χρόνια από την Ένωση της Κρήτης κυρίες Δρανδάκη Αθηνά και Σαμωνάκη Μαρία.
Στο υπέροχο νεοκλασικό οίκημα που στεγάζει το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης οι μαθητές οδηγήθηκαν στην ιστορική συλλογή της Οθωμανικής Περιόδου στην Κρήτη και στη συλλογή της Περιόδου της Κρητικής Πολιτείας και της Ένωσης με την Ελλάδα(τέλος 19ου- αρχές 20ού αιώνα). Ο επιστημονικός επιμελητής των συλλογών αυτών κύριος Αγησίλαος Καλουτσάκης, με τη βαθιά επιστημονική του κατάρτιση και τον γλαφυρό του λόγο, ταξίδεψε τα παιδιά πίσω στο χρόνο, επένδυσε τα πολύτιμα εκθέματα με πολλές ιστορικές πληροφορίες και απάντησε πρόθυμα σε πολλές ερωτήσεις και απορίες. Το γραφείο, το πορτραίτο, η στολή ναυάρχου του Ύπατου Αρμοστή Κρήτης Πρίγκιπα Γεωργίου, ο οπλισμός των αγωνιστών των κρητικών επαναστάσεων, οι γελοιογραφίες του ευρωπαϊκού τύπου της εποχής σχετικά με το κρητικό ζήτημα και το ρόλο των Μεγάλων Δυνάμεων προσέλκυσαν, μεταξύ άλλων, το ενδιαφέρον των μικρών ερευνητών.
Στη συνέχεια έφθασε η στιγμή για …δημιουργία! Σε κατάλληλα διαμορφωμένη αίθουσα του Ιστορικού Μουσείου και σε κενές προθήκες που παραχωρήθηκαν ευγενικά, οι μαθητές «έστησαν» τη δική τους ιστορική συλλογή, εκθέτοντας τα δικά τους προσωπικά αντικείμενα που είχαν επιλέξει από το σπίτι ως «διαβατήριο» για την είσοδό τους στο Μουσείο, με μόνο κριτήριο τη σύνδεση αυτών των ενθυμίων με την υπό μελέτη ιστορική περίοδο! Μαύρα και λευκά σαρίκια, πετσέτα και ποδιά με την ρεθυμνιώτικη βελονιά, μαχαίρι με εγχάρακτη επαναστατική μαντινάδα, μικρογραφία της σημαίας της Κρητικής Πολιτείας, έργα του Παντελή Πρεβελάκη, το βιβλίο του Γιώργη Γιατρομανωλάκη «Ο παππούς μου και το κακό», δυο βέρες ενωμένες, ένα σπάνιο μεταλλικό νόμισμα της Κρητικής Πολιτείας, φωτογραφίες του Ελευθερίου Βενιζέλου, χάρτης της Κρήτης από περιηγητή της εποχής, μαντινάδες για την Ένωση ήταν από τα πιο χαρακτηριστικά εκθέματα.
Η βιωματική δράση συμπληρώθηκε με την ατομική παρουσίαση -από κάθε μαθητή- του σκεπτικού με το οποίο επέλεξε το αντικείμενό του και του λόγου που αυτό τον παραπέμπει στην Ένωση. Τέλος τα παιδιά κλήθηκαν να τοποθετήσουν μια αντιπροσωπευτική λεζάντα για να ονομάσουν τη συλλογή τους και εκείνα, μετά από συζήτηση, επέλεξαν να επικολλήσουν τον τίτλο: «Κρητών αναμνήσεις».
Επόμενος σταθμός της επίσκεψης στο Ηράκλειο ήταν η Βικελαία Βιβλιοθήκη του Δήμου Ηρακλείου και πιο συγκεκριμένα το Τμήμα της: Δανειστικό-Αναγνωστήριο-Καταλογογράφηση-Εφημερίδες, που βρίσκεται δίπλα στην ιστορική Εκκλησία του Αγίου Ματθαίου. Τα παιδιά φιλοξενήθηκαν στο μεγάλο Αναγνωστήριο και δέχθηκαν το ζεστό καλωσόρισμα και την κατατοπιστική και μεστή παρουσίαση του προϊσταμένου της Βικελαίας Βιβλιοθήκης κυρίου Δημήτρη Σάβα. Με τη βοήθειά του πληροφορήθηκαν για τους μεγάλους δωρητές των συλλογών, για τις υπηρεσίες, τις πολιτιστικές δράσεις, εκθέσεις, εκδόσεις της Βικελαίας, για το οπτικοακουστικό και αρχειακό υλικό, για το Τμήμα Αρχείων με τους χειρόγραφους οθωμανικούς κώδικες του Ιεροδικείου Ηρακλείου, γραμμένους στην παλιά αραβική γραφή και για τον τεράστιο όγκο του υλικού από τον κρητικό-ελληνικό-ευρωπαϊκό τύπο από τα χρόνια της Κρητικής Πολιτείας και της Ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα.
Οι μαθητές εντυπωσιάστηκαν από την αμεσότητα και τη ζέση του λόγου του κυρίου Σάβα και δέχθηκαν με ευγνωμοσύνη τα δώρα που είχε την καλοσύνη να τους προσφέρει: Από ένα βιβλίο και ένα μουσικό CD, και τα δυο παραγωγές της Βικελαίας, στο κάθε παιδί! Επιπλέον ο κύριος προϊστάμενος πρόσφερε στις συνοδούς καθηγήτριες από μια έκδοση της Βιβλιοθήκης με τίτλο: «Από τα πορτραίτα του Φαγιούμ στις απαρχές της Τέχνης των Βυζαντινών Εικόνων» και δεσμεύθηκε για τη δωρεά βιβλίων από τη Βικελαία Βιβλιοθήκη προς τη Βιβλιοθήκη του Πρότυπου Πειραματικού Γυμνασίου Ρεθύμνου.
Καθώς η δεύτερη επίσκεψη έφθανε στο τέλος. Τους μαθητές περίμενε νέα έκπληξη: Με την άδεια του κυρίου Σάβα, το Αναγνωστήριο έγινε για τα παιδιά χώρος μελέτης και επεξεργασίας ιστορικών πηγών, που οι καθηγήτριές τους επέλεξαν από το πλούσιο αρχειακό υλικό εφημερίδων της Βικελαίας. Κάθε ομάδα από τις τέσσερις που σχημάτισαν τα παιδιά έπρεπε να επεξεργαστεί μια διαφορετική ιστορική πηγή, με τη βοήθεια συνοδευτικού φύλλου εργασίας: 1)Την πρωτοσέλιδη γελοιογραφία από τη βιεννέζικη εφημερίδα «Figaro» της 13ης Μαρτίου 1897 με τίτλο «Ομαδική δράση», με την οποία καταδεικνύεται ο προστατευτικός για τα συμφέροντα του Σουλτάνου στην Κρήτη ρόλος των 6 Μεγάλων Δυνάμεων. 2) Ένα κρητικό γραμματόσημο(το τελευταίο που κυκλοφόρησε στην Κρήτη το 1913 πριν την επίσημη τελετή της Κήρυξης της Ένωσης). 3) Αρθρο της σοβινιστικής τουρκικής εφημερίδας του 1913 «Τασβίρι Εφκιάρ», σχετικά με τα αισθήματα εκδικήσεως που πρέπει να εξεγείρει στους Τούρκους το γεγονός της Ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα. 4) Το φύλλο του Παραρτήματος της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως εν Κρήτη της 28ης Νοεμβρίου 1913, με το οποίο ο Γενικός Διοικητής Κρήτης Λουκάς Κανακάρης- Ρούφος ζητεί από τον Κρητικό Λαό να υποδεχθεί ενθουσιωδώς τον Ελευθερωτήν Βασιλέα Κωνσταντίνον την 1η Δεκεμβρίου 1913 που θα τελεσθεί η επίσημη Κήρυξη της Ένωσης. Τα παιδιά ανταποκρίθηκαν με υπευθυνότητα και ταχύτητα και συνεργάστηκαν με ενθουσιασμό. Στο τελευταίο στάδιο της δραστηριότητας, με την κατάλληλη καθοδήγηση και εμψύχωση των εκπαιδευτικών, ο παρουσιαστής κάθε ομάδας παρουσίασε τα αποτελέσματα της έρευνας της ομάδας του στην Ολομέλεια.
Τα 23 παιδιά του προγράμματος για τα 100 χρόνια από την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα, οι συντονίστριες του προγράμματος κυρίες Δρανδάκη και Σαμωνάκη και η τρίτη συνοδός κυρία Αναστασία Ρηγάκη που ανέλαβε με ζήλο τη φωτογραφική κάλυψη των δράσεων των μαθητών, αισθάνονται την ανάγκη να ευχαριστήσουν από καρδιάς:
Τον κ. Αγησίλαο Καλουτσάκη, επιστημονικό επιμελητή των συλλογών που επισκέφθηκαν στο Ιστορικό Μουσείο, για την πολύ κατατοπιστική ξενάγηση και την ευγενική παραχώρηση του κατάλληλου χώρου για την πραγματοποίηση της βιωματικής δραστηριότητας.
Τον κ. Δημήτρη Σάββα, προϊστάμενο της Βικελαίας Βιβλιοθήκης Δήμου Ηρακλείου, για τη θερμή υποδοχή, την ουσιαστική ενημέρωση, την προσφορά βιβλίων και μουσικών CD και τη διάθεση του χώρου του Αναγνωστηρίου για την έρευνα πηγών.