Ολοκληρώνουμε σήμερα το αφιέρωμά μας στους Πρινάρηδες με μια συμπληρωματική αναφορά στον Επαμεινώνδα Πριναράκη.
Τα στοιχεία μας έδωσε ο κ. Μανόλης Παπαδάκης που ως πρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου Δαμαβόλου, είχε οργανώσει εκδηλώσεις για την ιστορική αυτή οικογένεια.
Βασίζονται όμως και στο βιβλίο του κ. Μιχάλη Πριναράκη για την Κρητική Χωροφυλακή.
Ένας μεγάλος ήρωας
Ο υποστράτηγος Επαμεινώνδας Πριναράκης, είχε πάντα πρωταγωνιστικό ρόλο στα πεδία των μαχών από το 1905 μέχρι το 1940.
Γεννήθηκε στο Δαμαβόλου, το 1885, κλωνάρι κι αυτός της ιστορικής οικογένειας και ήταν πατέρας του ιστορικού, λογοτέχνη, συγγραφέα, πρώην προέδρου της Παγκρήτιας Ένωσης και τέως διευθυντή της Ασφαλιστικής Εταιρείας ΦΟΙΝΙΞ Μιχάλη Πριναράκη, προέδρου της Πολιτιστικής Εταιρίας Χρωμοναστηρίου.
Ο Μύλος του Πρινάρη»
Ο Επαμεινώνδας ήταν ένα από τα 14 παιδιά του πρώτου γάμου του καπετάν Πριναρο-Μανόλη. Εκεί στου Δαμαβόλου έζησε τα παιδικά του χρόνια και τα πρώτα εφηβικά κι έμαθε τα λιγοστά γράμματά του, ασχολούμενος με τις αγροτοκτηνοτροφικές δραστηριότητες.
Το 1905 κατατάχτηκε ως μαθητής πεζός χωροφύλακας, εις την Χωροφυλακή της Κρητικής Χωροφυλακής.
Λάτρης του Βενιζέλου
Η τουρκική σκλαβιά τον είχε σημαδέψει βαθειά όπως και κάθε σύγχρονό του νέο και το όνειρο της Μεγάλης Ελλάδας ήταν το μεγαλύτερο ιδανικό. Κι ο γνησιότερος εκφραστής της ιδέας ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος γι’ αυτό και ο Επαμεινώνδας έγινε από τους φανατικότερους οπαδούς του.
Για τα γεγονότα της Θεσσαλονίκης κάναμε ιδιαίτερη αναφορά και για τη συμβολή της Κρητικής Χωροφυλακής.
Θα συνεχίσουμε με τη δράση του Πριναράκη στα μετέπειτα χρόνια.
Προαγωγές επ’ ανδραγαθία
Από τη συμμετοχή του στην εκκαθάριση της Θεσσαλονίκης από τη Βουλγαρική Φρουρά, όπου τραυματίστηκε στις συμπλοκές της Αγίας Σοφίας, αλλά και στους άλλους Εθνικούς Αγώνες του 1912-1913, προάγεται «επ’ ανδραγαθία» σε Υπενωματάρχη και του απονεμήθηκαν διάφορα μετάλλια του Ελληνοβουλγαρικού πολέμου, των Βαλκανικών πολέμων και του Α’ Παγκοσμίου.
Το 1915 προάγεται ύστερα από εξετάσεις σε Ενωμοτάρχη και τον Αύγουστο του 1916, ενώ βρισκόταν για υπηρεσία στην Αστυνομική Διεύθυνση Σερρών αιχμαλωτίζεται με το Δ’ Σώμα Στρατού από τα Γερμανοβουλγαρικά Στρατεύματα και οδηγείται στο στρατόπεδο αιχμαλώτων του Γκέρλιτς Γερμανίας.
«Λόγω απηνούς καταδιώξεως»
Δραπετεύει όμως από το στρατόπεδο Γκέρλιτς «λόγω της απηνούς καταδιώξεως την οποίαν υφιστάμην παρά των εκεί ευρισκομένων συναδέλφων και προϊσταμένων μου, δια τα φιλελεύθερα φρονήματά μου, κατόπιν ανήκουστων βασάνων και λοιπών κακουχιών, κατόρθωσα να επανέλθω εις την προσφιλή πατρίδα την 25ην Δεκεμβρίου 1918», γράφει σε αναφορά παραπόνων του προς το Αρχηγείο Χωροφυλακής.
Ήταν φυσικό να υφίσταται τόσες ταλαιπωρίες ένας φλογερός οπαδός του Βενιζέλου όταν συγκρατούμενοί του ήταν Βασιλόφρονες και εμάχοντο ανελέητα τους Κρήτες Βενιζελικούς.
Κι ο Επαμεινώνδας με τη στολή της Κρητικής Χωροφυλακής φάνταζε σα μαύρο πρόβατο με τη σκούρα μπλε τσόχινη βράκα, το μεϊτανογέλεκο και τα μαύρα στιβάνια, ανάμεσα στις χακί στρατιωτικές στολές. Οι σχέσεις κατά συνέπεια και η διαβίωση μαζί τους ήταν τέτοιες, ώστε προτίμησε την απόδραση από το να παραμείνει μαζί τους.
Όλοι τον νόμιζαν νεκρό
Στο χωριό του Δαμαβόλου στο μεταξύ του είχαν κάνει δυο ετήσια μνημόσυνα μια και τον θεωρούσαν σκοτωμένο.
Εκείνα τα Χριστούγεννα του 1918 έμειναν αξέχαστα στους Πρινάρηδες που αξιώθηκαν να δούνε ζωντανό τον Επαμεινώνδα τους.
Οι αδικίες τον κυνηγούσαν πάντα λόγω των πεποιθήσεών του. Όλοι οι αιχμάλωτοι του Γκέρλιτς προήχθησαν με την απελευθέρωσή τους πλην του Επαμεινώνδα Πριναράκη.
Το γράφει και αυτό σε αναφορά παραπόνων. Αλλά δεν είχε καμιά ανταπόκριση. Δεν του είχε συγχωρηθεί κατά πως φαίνεται η αναφορά των πραγματικών λόγων που τον οδήγησαν στην απόδραση.
Εκπαίδευση και επιμόρφωση
Ο Επαμεινώνδας είχε ανεπαρκή μόρφωση μέχρι που κατατάχτηκε στη Χωροφυλακή. Εκεί όμως απέκτησε αξιοζήλευτες για την εποχή γνώσεις γραμματικές, νομικές και γενικές, επειδή η εκπαίδευση που υφίσταντο οι άνδρες της Κρητικής Χωροφυλακής είχε προβλέψει και την επιμόρφωση των ανδρών ιδιαίτερα εκείνων που προχωρούσαν στη διοικητική ιεραρχία του Σώματος.
Όσο και αν προσπαθούσαν κάποιοι να ανακόψουν την εντυπωσιακή πορεία του Πριναράκη, δεν τα κατάφεραν. Γιατί ακόμα κι αν προσπαθούσαν να δημιουργήσουν προσκόμματα στον τομέα των τυπικών προσόντων, ήταν τα ανδραγαθήματα που έδιναν πάντα το προβάδισμα στον γενναίο αυτό άνδρα.
Έτσι ως διοικητής της Υποδιοικήσεως Σπηλίου, όταν ειδοποιήθηκε ότι τρεις ένοπλοι φυγόδικοι είχαν φέρει σε απόγνωση τους κατοίκους Αμαρίου και Ρεθύμνης, δεν δίστασε να τους αντιμετωπίσει με δυο άνδρες του. Μετά από πολύωρη συμπλοκή στην οποία τραυματίστηκε και ο ίδιος, ο ένας από τους φυγόδικους σκοτώθηκε και οι άλλοι δυο παραδόθηκαν.
Έτσι προσέφερε μια ακόμα σημαντική υπηρεσία στην Δημόσια Ασφάλεια, επιδεικνύοντας γενναιότητα και αυτοθυσία παραδειγματική.
Διώκτης λήσταρχων
Ο Επαμεινώνδας Πριναράκης συμμετείχε και στη Μικρασιατική εκστρατεία που κράτησε περίπου τριάμισι χρόνια. Πρόσφερε κι εκεί ανεκτίμητες υπηρεσίες με το βαθμό του Ενωμοτάρχου. Εκείνο το διάστημα τον κάλεσαν στην Αθήνα για να δώσει εξετάσεις, προκειμένου να λάβει το βαθμό του Ανθυπασπιστή και του Ανθυπομοιράρχου, Και τις δύο δοκιμασίες τις πέρασε με επιτυχία. Το βαθμό όμως του Ανθυπομοιράρχου δεν του τον έδωσαν με τη γελοία δικαιολογία ότι η ισχύς του πίνακος προακτέων… εξέπνευσε, αφού βέβαια είχαν τακτοποιηθεί όλοι οι «ημέτεροι».
Ύστερα από τη συμφορά και την καταστροφή των Ελλήνων του Αϊδινίου, που έγινε στις 19 Ιουνίου του 1919, και την αδικαιολόγητη εγκατάλειψη της πόλης από το σύνταγμα του συνταγματάρχη Σχοινά, όλο το βάρος της καταδίωξης των ληστοσυμμοριών έπεσε στους ώμους της Χωροφυλακής παρά τις τόσες ελλείψεις που την έφερναν συχνά σε δύσκολη θέση. Να σκεφτεί κανείς ότι αρκετές φορές χρησιμοποιούσαν… ζωστήρα να δέσουν τους συλληφθέντες ελλείψει χειροπέδων.
Ο Επαμεινώνδας Πριναράκης ως επικεφαλής μεταβατικού αποσπάσματος εξόντωσε δυο ληστοσυμμορίες. Η μια είχε επικεφαλής κάποιον Χαρατσά, λήσταρχο αιμοσταγή που είχε επιβάλει κεφαλικό φόρο. Χαράτσι εξ ου και το όνομα. Αλίμονο σε ‘κείνους που δεν πλήρωναν.
Για την εξόντωση του Χαρατσά απονεμήθηκε στον Πριναράκη πανηγυρικός έπαινος.
Το ίδιο κι όταν συνέλαβε τον λήσταρχο Καρά Γιουσούφ Ογλού Οσμάν και εξάρθρωσε τη συμμορία του.
Είχε να λέει ο Χομπίτης
Θαυμαστής των ανδραγαθημάτων του Πριναράκη ήταν ένας ακόμα γενναίος, ο Αναστάσιος Χομπίτης. Όποτε έσμιγε με τον γιο του ήρωα Μιχάλη Πριναράκη του εξιστορούσε διάφορα περιστατικά από την εποχή εκείνη και πάντα κατέληγε με την επωδό: «Αν ήξερες τι παλικάρι ήταν ο πατέρας σου…».
Ο Επαμεινώνδας Πριναράκης είχε τραυματιστεί αρκετές φορές και είχε υποβληθεί σε 12 χειρουργικές επεμβάσεις εξαγωγής βλημάτων, από τις οποίες τρεις στο στήθος και μια στη ρίζα του δεξιού αυτιού.
Το 1934 προήχθη σε μοίραρχο και το 1935 η δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά τον έθεσε σε αυτεπάγγελτη αποστρατεία, μαζί με 216 αξιωματικούς για τα φιλελεύθερα φρονήματά τους.
Ο Επαμεινώνδας παντρεύτηκε στο Χρωμοναστήρι Ρεθύμνου, όπου κι έζησε μέχρι το τέλος του βίου του.
Ούτε ένας δρόμος με το όνομά του
Ο ηρωικός αυτός αξιωματικός πέθανε στις 14 Ιουλίου του 1942 σε ηλικία 57 ετών. Από τις κακουχίες που είχε περάσει, δυο βλήματα που ήταν σφηνωμένα στην αριστερά πλευρά του. Ίσως πάλι τον οδήγησε στο θάνατο η επιμόλυνση ενός συριγγίου που είχε στη βάση του κρανίου.
Αυτές θεώρησε ως πιθανές αιτίες θανάτου ο παθολόγος γιατρός Ευάγγελος Δασκαλάκης, με τον οποίο φυγοδικούσαν σε σπηλιές του Βρύσινα κυνηγημένοι από τους Γερμανούς.
Μετά την απελευθέρωση και με Β. Δ αποκαταστάθηκε και δικαιώθηκε μετά θάνατον ο ηρωικός αξιωματικός.
Το 1960 -65 το υπουργείο Άμυνας μετονόμασε την πλατεία Δαμαβόλου σε Επαμεινώνδα Πριναράκη. Δυο αιτήματα όμως του Συλλόγου Δαμαβόλου προς τους Δήμους Μυλοποτάμου και Ρεθύμνου για να πάρει ένας δρόμος το όνομά του Επαμεινώνδα, έπεσαν στο κενό. Κι ας συνοδεύτηκαν τα αιτήματα με πλήρη φάκελο για τη δράση του ήρωα.
Ποτέ δεν είναι αργά να εκπληρώσει ο τόπος όσα οφείλει σε ήρωες όπως ο Πριναράκης.
