Επανάσταση 1821. Η Κρήτη και η άλλη Ελλάδα

Του ΝΙΚΟΛΑΟΥ Κ. ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΗ

Μέρος A‘

1. Έρωτα με την ιστορία δεν εμπνέουν πάντα η γνώση, η ανάγνωση και η διδασκαλία. Η επανάσταση του 1821, ως παράδειγμα και «μάθημα, σχολικό, τουλάχιστον δεν ενθουσίαζε! Σε αντίθεση με τις εικόνες των ηρώων, οι οποίες γοήτευαν από μόνες τους εκπέμποντας ισχυρά μηνύματα «σιγής». Θαυμάζοντας τις ιστορικές μορφές του αγώνα σε λιθογραφίες, κάποτε ο χρόνος μηδενιζόταν ανάμεσα σ’ εκείνες και σ’ εσένα! Ο Μακρυγιάννης, ανακαλύπτοντας την επιρροή της εικόνας πάσχισε με σχέδια και χρώματα, δίπλα στον Ζωγράφο να αναπαραστήσει τις φοβερές μάχες κομίζοντας μια άλλη «χειροπιαστή» διάσταση στα αθάνατα απομνημονεύματα.

Γοητευμένες από τις ασήμαντες πιστόλες, τα κομψά καρυοφύλλια οι νεαρές ψυχές οραματίζονταν τους καπεταναίους σε δράση σκιρτώντας με τον Κολοκοτρώνη, τον Ανδρούτσο, τον Διάκο. Η εποπτική λειτουργία ερχόταν να συμπληρώσει κενά της ακροαματικής διδασκαλίας. Ακόμα, τα ονόματα, Καραϊσκάκης, Κανάρης, Μιαούλης, παπα-Φλέσσας, Μάρκος Μπότσαρης, η Δέσπω, η Μαντώ Μαυρογένους και η φλογερή Μπουμπουλίνα καθήλωναν αγόρια και κορίτσια.

2. Εμείς λοιπόν, οι συνεχιστές εκείνων των ηρώων και των ηρωίδων καλούμαστε σε μια αποτίμηση του αγώνα και της εθνικής περιπέτειας που μεσολάβησε δυο αιώνες από τη μεγάλη θυσία. Συνειδητοποιώντας το δράμα του λαού σε βάθος και έκταση να «πράξουμε» ώστε η ευγνωμοσύνη και το χρέος μας να αποδοθούν τίμια και δίκαια! Συσχετίζοντας τη συγκυρία, με ότι αυτή επάγεται στο παρόν με την κοινωνία σε εγρήγορση!

Αρμοσμένοι στους δρώντες και τα δρώμενα του 21, χωρίς να διαφεύγουν εσωτερικές συγκρούσεις, πάθη και λάθη των πρωταγωνιστών. Προπαντός κλίνοντας γόνυ στις πληγές τους οδυνηρότερες στο Σώμα του Έθνους από τα βόλια του εχθρού, να κατευνάσουμε πάθη και διχόνοιες μόνιμες και καταστροφικές.

Δυο αιώνες από το ακραίο «τόλμημα», αντάξιο, παρόλα αυτά, ενός Λεωνίδα, των 300, των μηδικών πολέμων, των Βαλκανικών και του έπους 1940, «όπλα» ακαταμάχητα για κάθε μορφής επίθεση! Με φρόνημα υψηλό, μακριά η υπεροψία και ο εφησυχασμός, απέναντι σε προκλήσεις ιταμές, από στεριά, αέρα και θάλασσα! Σε κάθε περίπτωση οι αξίες του Λεωνίδα και των 300 ¹ (Σιμωνίδης) της Αθηναϊκής Δημοκρατίας (Επιτάφιος), του Θούριου και της Προκήρυξης (Υψηλάντης), θα ήταν θανάσιμο να μένουν, «άρματα» σιωπηλά, παροπλισμένα στο μουσείο της ιστορίας!

3. Οδύνη και πόνο στον απλό πιστό φέρουν οι σκοπούμενες ενέργειες «μείωσης», (τάχα), της εκκλησίας, στον εθνικό αγώνα. Ενέργειες όχι εντελώς ανεξάρτητες του επικείμενου εορτασμού. Και φυσικά της αδιαφιλονίκητης συμβολής στην ανέλιξη του Ελληνισμού από την άλωση, μέχρι την Εθνεγερσία και μετά. Θέσεις οι οποίες υποδηλώνουν αν όχι άγνοια παχυλή της ιστορίας, την πρόθεση αλλοίωσης και παραχάραξης της. Από το πλήθος αποδεικτικών της πλάνης, ενός ευρύτερου ιδεολογικού φάσματος αμφισβήτησης, θα αρκούσε η μαρτυρία του πολεμιστή Μακρυγιάννη στη γλώσσα του: «Εμείς τους παπάδες τους είχαμε μαζί εις κάθε μετερίζι εις κάθε πόνον και δυστυχίαν. Όχι μόνο δια να βλογάνε τα όπλα τα ιερά αλλά κι αυτοί με τουφέκι και γιαταγάνι πολεμώντας σαν λεοντάρια»! Μαρτυρία που επιβεβαιώνεται και στις επόμενες πολεμικές αναμετρήσεις του Έθνους και στις επόμενες γενεές.²

Η καταδολίευση ωστόσο της Εκκλησίας δεν είναι ζήτημα τωρινό ούτε γεννάται από ιδεολογικές μόνο διαφορές. Ως θεσμός αδιαχώριστος από το λαό μετέχει πάντα ενεργά στη μακρά πορεία του Γένους. Η διαρκής υπονόμευση του πολυδιάστατου έργου της το διάστημα αυτό μεθοδεύεται: Α, Μέσα από ιδέες αλληλοσυγκρουόμενες διαφωτιστών της πολιτείας με εκπροσώπους της Εκκλησίας. Στη διδασκαλία με τις παρεμβάσεις της παπικής εξουσίας όπου, η σφοδρή επιθυμία της πάντοτε να καθυποτάξει την Ορθόδοξη Εκκλησία, από την οποία χώρισε και τυπικά προκαλώντας το τελευταίο Σχίσμα (1054). Β, Από το χώρο του προσηλυτισμού των Ελλήνων ορθοδόξων η «προπαγάνδα» ρωμαιοκαθολικών και προτεστάντων (μισιοναρίων) υπό την εύνοια πάντοτε του κυρίαρχου κράτους! Κάτω από τις δυσχερείς κοινωνικές συνθήκες και εναλλαγές η Εκκλησία δεν έπαψε ποτέ να διακονεί, σε πόλεμο και ειρήνη, όχι μόνο ποιμένοντας αλλά θυσιαζόμενη μαζί του.

«Η διάσωση, τέλος, της εθνικής ταυτότητας στη συνείδηση των μελών της, απέτρεψε την εθνολογική αλλοίωση»…³

Προγραμματίζοντας ήδη την επέτειο δύο αιώνων της Εθνεγερσίας σε πανελλήνια και οικουμενική έκταση, παράλληλα με τη γέννηση του νέου κράτους –η τοποθέτηση απέναντί τους συνιστά την ώρα αυτή μέγιστη ευθύνη και υψηλό ρίσκο!

Στην υπέρ προσπάθεια των φορέων και της υπεύθυνης πολιτείας ώστε να εξαγγελθούν ρήματα δικαιοσύνης, ελπίδας και γνήσιου πατριωτισμού, «Ο λόγος» της εκκλησίας ανάβει ξανά τη φλόγα, από το βωμό του 21 στις καρδιές Ελλήνων και φιλελλήνων.

Λόγος ελευθερίας, υπέρβασης διχασμών, απειλών και φόβου. Γι’ αυτό η Εκκλησία ΔΕΝ αγνοείται, ΔΕΝ αλλοιώνεται, ΔΕΝ πτοείται.

(Συνεχίζεται…)

1. 1. «Ω τρακόσιοι σηκωθήτε και ξανάρθετε σ’ εμάς, τα παιδιά σας θελ’ ιδήτε, πόσο μοιάζουνε με σας». Σολωμός.
2. 2. Βλ. Κ.Α. Βοβολίνη. Η Εκκλησία στον αγώνα της Eλευθερίας, όπου μεταξύ των άλλων αναφέρεται: «χρυσούν μετάλλιον απονέμει η Ακαδημία εις μνήμην των Ελλήνων ιερέων, μαρτυρησάντων από το 1941 μέχρι σήμερον… εκ τούτων, άλλοι ετυφεκίσθησαν, άλλοι εσταυρώθησαν, άλλοι κατακρεουργήθηκαν, άλλοι ετάφησαν ζώντες».
3. 3. π. Γεώργιος Μεταλληνός, «πνευματική παράδοση» (Στον τόμο Β, Ιστορία της Ορθοδοξίας 220 χρόνια, σελ. 411) Copyright Εκδοτική Αθηνών Α.Ε.