Το καθεστώς ανασφάλειας και αβεβαιότητας επέστρεψε στον τουριστικό κλάδο, μιας και η καλή ροή των κρατήσεων για το 2022 που καταγράφονταν μέχρι και το τέλος Οκτωβρίου διεκόπη απότομα. Εκ τότε οι κρατήσεις έχουν «παγώσει» και το όποιο τουριστικό ενδιαφέρον «μηδενίστηκε». Ωστόσο το θετικό είναι ότι προς το παρόν τουλάχιστον, δεν υπάρχουν ακυρώσεις στις κρατήσεις που έχουν πραγματοποιηθεί.
«Η εμφάνιση της παραλλαγής όμικρον σε ολόκληρη την Ευρώπη, οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί και lockdown επαναφέρουν μνήμες της περσινής χρονιάς στους εμπλεκόμενους με τον τουρισμό φορείς που επανέρχονται στην ίδια τακτική του «βλέποντας και κάνοντας».
Η επιδημιολογική εικόνα στην Ευρώπη, αλλά και στη χώρα μας και συνολικά η πορεία της πανδημίας είναι αυτές που θα κρίνουν για τρίτη συνεχή χρονιά την πορεία της τουριστικής περιόδου. Η ανησυχία και ο προβληματισμός είναι διάχυτοι σε πράκτορες και ξενοδόχους, οι οποίοι τηρούν στάση αναμονής, αδυνατώντας να κάνουν οποιαδήποτε πρόβλεψη. Η πρόσφατη εμφάνιση της παραλλαγής όμικρον και η ταχεία εξάπλωση της δημιουργούν εκ νέου σύννεφα στον κλάδο, ενώ το τοπίο μένει να αποσαφηνιστεί τους επομένους μήνες και αφού φανεί η περαιτέρω ή μη εξάπλωση της. Οι φόβοι για αύξηση των νέων μολύνσεων, αλλά και το γενικότερο κλίμα και το άγχος της καραντίνας αποδεικνύουν με κάθε βεβαιότητα ότι η πανδημία δεν έχει τελειώσει.
Η εμφάνιση της μετάλλαξης Όμικρον έχει εγείρει ανησυχίες και δείχνει ξεκάθαρα ότι ο ιός θα συνεχίσει να αποτελεί κίνδυνο για τον διεθνή τουρισμό, εκτός και αν υπάρξει ένα υψηλό ποσοστό εμβολιασμού παγκοσμίως.
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε μιλώντας στα ΡΝ, ο πρόεδρος του συλλόγου τουριστικών πρακτόρων Ρεθυμνου Στρατος Μπερέτης:
«Δυστυχώς τα πράγματα έχουν παγώσει από τις αρχές Νοεμβρίου. Αυτές τις ημέρες υπό κανονικές συνθήκες θα έπρεπε να υπάρχει ενδιαφέρον έστω και μικρό, όμως κάτι τέτοιο δε συμβαίνει. Το μονό θετικό είναι ότι προς το παρόν τουλάχιστον δεν έχουμε ακυρώσεις στις κρατήσεις που έχουν γίνει μέχρι στιγμής. Υπάρχει ανασφάλεια και αβεβαιότητα με την εμφάνιση της παραλλαγής όμικρον. Όλος ο κόσμος είναι σε αναμονή προκειμένου να διαπιστωθεί επιστημονικά αν όντως τα εμβόλια είναι αποτελεσματικά στην παραλλαγή όμικρον. Υπάρχει ένα κλίμα ανασφάλειας και αυτό το εισπράττουμε και από τις μηδενικές κρατήσεις. Όπως δείχνουν τα πράγματα για μια ακόμα χρονιά θα πορευτούμε με τις κρατήσεις της τελευταίας στιγμής . Εκτιμώ ότι μετά τις γιορτές των Χριστουγέννων θα έχουμε μια πρώτη εικόνα σε σχέση με την πορεία της σαιζόν ανάλογα και με το αν και σε ποιές χώρες θα έχουν επιβληθεί lockdown αλλά και με βάση τα επιστημονικά δεδομένα. Το σίγουρο είναι ότι όλα θα καθοριστούν από την πανδημία» είπε. Πρόσθεσε ωστόσο ότι στα slots (οι χρονομισθώσεις των αεροπλάνων) για το 2022 στο Ηράκλειο είναι 2% περισσότερες, ενώ το ποσοστό αυτό για τα Χανιά είναι κατά 30% μεγαλύτερο σε σχέση με το 2019. Αυτός όμως όπως ξεκαθαρίζει ο κ. Μπερετης είναι ο προγραμματισμός, ο οποίος επίσης θα εξαρτηθεί από την πορεία της πανδημίας για το αν τελικά επιβεβαιωθεί.
Νέοι περιορισμοί για την είσοδο ταξιδιωτών στη χώρα
Εν τω μεταξύ εκδόθηκε το ΦΕΚ που περιγράφει τις προϋποθέσεις εισόδου στην Ελλάδα, όπως αυτές θα ισχύσουν από την ερχόμενη Κυριακή 19 Δεκεμβρίου, μετά την εμφάνιση της μετάλλαξης Όμικρον του κορονοϊού. Οι νέες προβλέψεις θα ισχύουν έως και τις 10 Ιανουαρίου.
Με τις νέες ρυθμίσεις πλέον προβλέπεται ότι για την είσοδο στη χώρα είναι απαραίτητη η διενέργεια PCR (μοριακού) τεστ ανίχνευσης κορονοϊού 72 ωρών ή rapid test 24 ωρών.
Ο έλεγχος του ταξιδιώτη πριν από την επιβίβασή του είναι ευθύνη των αεροπορικών, ναυτιλιακών, σιδηροδρομικών εταιρειών, όπως και των εταιρειών οδικών μεταφορών. Οι εταιρείες πρέπει να επιβεβαιώνουν ότι ο ταξιδιώτης φέρει όλα τα απαραίτητα έγγραφα.
Σύμφωνα με τη σχετική ΚΥΑ, οι ταξιδιώτες προς την Ελλάδα που διαγιγνώσκονται θετικοί στον κορονοϊό:
– υπόκεινται σε προσωρινό περιορισμό, κατ’ οίκον ή σε κατάλληλο τόπο προσωρινής διαμονής που υποδεικνύεται από τις αρμόδιες αρχές, για δέκα ημέρες,
– ενώ όσοι έχουν ολοκληρώσει τον εμβολιασμό προ δεκατεσσάρων ημερών και διαγιγνώσκονται θετικοί, τίθενται σε προσωρινό περιορισμό επτά ημερών.
Λόγω της νέας μετάλλαξης περιορίζονται προσωρινά οι θαλάσσιες συνδέσεις με την Τουρκία, ενώ μειώνεται η πληρότητα στα πλοία που εκτελούν τα δρομολόγια Ελλάδα – Ιταλία και Ελλάδα – Αλβανία.
«Βρισκόμαστε και πάλι μπροστά σε νέες συνθήκες»
«Η τουριστική μας οικονομία είναι η πραγματική ραχοκοκαλιά της ελληνικής.
Είναι μεγάλες οι προκλήσεις και συνεχείς οι ανατροπές, ωστόσο διατηρούμε την αισιοδοξία μας γιατί ο κλάδος είναι ισχυρός και στάθηκε όρθιος σε πολύ πιο δύσκολες συνθήκες. Φτάσαμε στο σήμερα να κλείνουμε τη χρονιά κοντά στο 55% του 2019, όμως τα πράγματα αλλάζουν ξανά. Βρισκόμαστε και πάλι μπροστά σε μία νέα συνθήκη. Ήδη οι τελευταίες ώρες έχουν κάνει πιο δύσκολη την κατάσταση με την επιβολή εκ νέου ταξιδιωτικών περιορισμών».
Αυτό ανέφερε την Πέμπτη από το βήμα του συνεδρίου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων ο πρόεδρος κ. Γιάννης Ρέτσος, προσθέτοντας ότι ο κλάδος καλείται μακροπρόθεσμα να ξανά – ξεκινήσει και να ξανά- οργανώσει το μέλλον του από εκεί που άφησε το νήμα το 2019.
Από την πλευρά του, ο υπουργός Τουρισμού κ. Βασίλης Κικίλιας ανέφερε ότι πράγματι είναι δύσκολες οι συνθήκες τις τελευταίες ημέρες, με την «Όμικρον» και την εκ νέου επιβολή περιορισμών, ωστόσο «έχουν υπάρξει αρκετές δύσκολες μέρες αντίστοιχες τα τελευταία σχεδόν δύο χρόνια. Όμως αποδείξαμε στο παρελθόν ότι παρά τις δυσκολίες που προκύπτουν ακόμη και την περίοδο που δεν είχαμε εμβόλια, μπορούμε να κάνουμε σωστή διαχείριση.
Η χρονιά καταλήγει με ισχυρά έσοδα για το 2021, δεν θα εγκαταλείψουμε τους χειμερινούς προορισμούς, προχωράμε με την προγραμματισμένη καμπάνια και αμέσως μετά τα Χριστούγεννα θα ξεκινήσει η καμπάνια για το city break, ώστε να κερδηθεί ό,τι γίνεται περισσότερο από έσοδα και εισπράξεις. Πιστεύω ακράδαντα στις συνεργασίες και τις συνέργειες, ο κλάδος πρέπει να τυγχάνει του σεβασμού, της προσοχής και της μέριμνας γιατί φέρνει το 25% του ΑΕΠ της χώρας».
«Η κυβέρνηση αυτή έχει πολιτικά αποποινικοποιήσει το κέρδος και το επιχειρείν, έχει θέσει στο επίκεντρο την προσέλκυση νέων επενδύσεων. Έχω ήδη υπογράψει τα τεχνικά δελτία που αναλογούν σε 320 εκατομμύρια ευρώ από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης και τα οποία θα διατεθούν για τη στήριξη του τουρισμού, την τουριστική ανάπτυξη, την εκπαίδευση την αναβάθμιση των δεξιοτήτων, την ψηφιοποίηση, το τουριστικό μητρώο και άλλες δράσεις.
Θα κινηθούμε με τάχιστες διαδικασίες, ώστε να είμαστε εντός χρόνου για την απορρόφηση των κονδυλίων και να ξεχωρίσουμε εκείνα τα έργα που θα δώσουν προστιθέμενη αξία στο τουριστικό προϊόν. Είμαστε έτοιμοι, έχουμε ήδη ένα καθαρό πλαίσιο της διαδικασίας, με οργανωμένες δομές και μαζί θέλουμε να χαράξουμε μαζί μια κοινή στρατηγική, για μια βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη».
Η ανάκαμψη
Από πλευρά του, ο κ. Ρέτσος ανέφερε ότι «η ανάκαμψη θα καθυστερήσει μερικούς μήνες ακόμη γιατί έχουμε μπροστά ένα δύσκολο χειμώνα μέχρι την άνοιξη, όπου θα μπορούσαμε να πούμε ότι αφήνουμε την πανδημία πιο πίσω. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο τουρισμός βρίσκεται σε κρίση, υπενθυμίζω ότι η χώρα μας ήταν σε κρίση από το 2010 έως το 2018, όπου όμως ο κλάδος όχι μόνο ξεχώρισε ως ένας από τους λίγους τομείς της οικονομίας που αναπτύχθηκαν, αλλά τελικά γιγαντώθηκε».
Από το τέλος του 2012 και μετά, στα 7 χρόνια της ανόδου και της ανάκαμψης περισσότεροι από 230 εκατ. ξένοι επισκέπτες ήρθαν στη χώρα μας και αυτό βοήθησε στο να βελτιωθεί τρομερά το brand της Eλλάδας, ανέφερε ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ προσθέτοντας ότι πάνω από 160 – 170 δισ. την περασμένη δεκαετία, μέσω άμεσων τουριστικών εισπράξεων και επενδύσεων.
Στην παρούσα φάση και με δεδομένο ότι είναι δύσκολο το επόμενο διάστημα, ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ, έθεσε μεταξύ άλλων το θέμα της στήριξης ενεργειακού κόστους των επιχειρήσεων (ειδικά αυτές που λειτουργούν σε ορεινούς και ημιορεινούς προορισμούς που έχουν να λειτουργήσουν από το Φεβρουάριο του 2020) «ώστε να βγούμε από αυτόν τον δύσκολο χειμώνα.
Ο τουρισμός απέδειξε για μια ακόμα φορά, στις πλέον δύσκολες συνθήκες, τη μέγιστη συμβολή του στην εθνική οικονομία. Ο ολοκληρωμένος σχεδιασμός και η δέσμευση όλων των εμπλεκομένων είναι απαραίτητη, κι αυτό είναι ακριβώς το σημείο όπου όλοι μαζί, ιδιωτικός τομέας, κεντρική κυβέρνηση και η τοπική αυτοδιοίκηση, μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά.
Πιστεύουμε ότι έχει έρθει η στιγμή που ο ελληνικός τουρισμός θα στραφεί από την αυτοσχέδια ανάπτυξη σε έναν πιο προσεκτικό, στοχευμένο και ουσιαστικό τρόπο εργασίας και ευελπιστούμε ότι η μελέτη του ΙΝΣΕΤΕ «Ελληνικός Τουρισμός 2030 | Σχέδια Δράσης» θα θέσει τις βάσεις για εκτενή διαβούλευση και συζήτηση. Για να επανέλθουμε καλύτεροι πρέπει να σκεφτούμε, να μάθουμε, να σχεδιάσουμε το μέλλον με καθαρό μυαλό και ταπεινότητα. Με συνέργειες και συμπράξεις μπορούμε να διαμορφώσουμε την ατζέντα για την πραγματική μεταμόρφωση του τουρισμού και μετάβαση στην επόμενη μέρα».
Η μελέτη για την επόμενη μέρα
Οι κ. κ. Ηλίας Κικίλιας, γενικός διευθυντής ΙΝΣΕΤΕ, και Άρης Ίκκος, επιστημονικός διευθυντής ΙΝΣΕΤΕ, παρουσίασαν τη μελέτη «Ελληνικός Τουρισμός 2030 | Σχέδια Δράσης», που εκπονήθηκε από την κοινοπραξία εταιρειών Deloitte – Remaco για λογαριασμό του ΙΝΣΕΤΕ, με τον Ηλία Κικίλια να δηλώνει:
«Στο επίκεντρο της μελέτης «Ελληνικός Τουρισμός 2030 | Σχέδια Δράσης» τέθηκε η έννοια του «προορισμού», ως θεμελιακή μονάδα ανάλυσης, σχεδιασμού, χάραξης και υλοποίησης πολιτικής, άσκησης διακυβέρνησης, διαχείρισης και marketing, που δεν ταυτίζεται υποχρεωτικά με διοικητικά όρια.
Η επιλογή αυτή αποτελεί και την πρωταρχική καινοτομία του έργου μας. Κύριο μήνυμα είναι ότι ο κάθε προορισμός έχει τη δυνατότητα να διαμορφώσει τη δική του μοναδική αλυσίδα αξίας και εμπειριών, τη δική του αναπτυξιακή διαδρομή με όρους βιωσιμότητας, ανταγωνιστικότητας και ανθεκτικότητας.
Αλλά υπό τις προϋποθέσεις επάρκειας και καταλληλότητας των δημοσίων υποδομών, τεχνογνωσίας και εξειδίκευσης ως προς τον σχεδιασμό, συντονισμένης κι αποτελεσματικής διακυβέρνησης και ουσιαστικής συνεργασίας του δημοσίου με τον ιδιωτικό τομέα» και τον Άρη Ίκκο να συμπληρώνει πως «Τα προηγούμενα εθνικά σχέδια για τον τουρισμό προσδιόριζαν το «τι;» προϊόντα πρέπει να αναπτυχθούν.
Αυτή η μελέτη προχωράει στο «πώς;» θα αναπτυχθούν. Για το λόγο αυτό επιλέξαμε συγκεκριμένους προορισμούς και προσδιορίσαμε ποια προϊόντα μπορεί να αναπτύξει ο κάθε προορισμός και σε ποιες αγορές να απευθυνθεί, λαμβάνοντας υπόψη ότι η ανάπτυξη του τουρισμού προς το 2030, απαιτεί δημιουργία σύνθετων, και όχι μονοθεματικών, προϊόντων και υπηρεσιών, που θα επιτρέπουν στους τουρίστες να αποκτήσουν τις εμπειρίες που αποζητούν.
Με τα νέα αυτά προϊόντα θα είναι εφικτή η περαιτέρω διείσδυση σε εδραιωμένες και ώριμες αγορές, καθώς και η ανάπτυξη long-haul αγορών στη μετά Covid εποχή».
