Η πολιτική δεν είναι στατική υπόθεση. Υπόκειται σε αλλαγές. Επηρεάζεται από τις αντικειμενικές συνθήκες της εποχής και τις υποκειμενικές δυνατότητες. Λειτουργεί σαν εκκρεμές. Αντίστοιχα και οι εκπρόσωποι της πολιτικής ενίοτε μεταβάλλουν την ταυτότητά τους. Αρκετοί, μάλιστα, μεταλλάσσονται. Συνήθως μεταμορφώνονται είτε γιατί αντιλαμβάνονται την ανάγκη προσαρμογής στα υφιστάμενα δεδομένα είτε υποκύπτοντας στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα της κάθε περιόδου. Η πρώτη περίπτωση συνιστά θετική εξέλιξη. Η δεύτερη είναι αναμφίβολα αρνητική, διότι αποδεικνύει έλλειψη αυθυπαρξίας με έντονα τα στοιχεία του κυνισμού ακόμη και της ιδιοτέλειας.
Ο Αλέξης Τσίπρας κάθε άλλο παρά σταθερή, γραμμική, πορεία έχει ακολουθήσει. Η διαδρομή του διακρίνεται από μεγάλες αντινομίες και αντιφάσεις. Οι θέσεις που κατά καιρούς υποστηρίζει βρίσκονται σε δυσαρμονία μεταξύ τους. Ο λόγος του διαφέρει από φάση σε φάση. Το ίδιο συμβαίνει και με τη δημόσια εικόνα του. Ο πρωθυπουργός δεν θεωρεί το αντιμνημονιακό του παρελθόν εμπόδιο στον επιχειρούμενο μεταμορφισμό του. Μετά τη δεκαοκτάμηνη θητεία του, η οποία βρίθει αμφισημιών, αμφιθυμιών και πρωτοφανών ταλαντεύσεων, επιδιώκει να προβάλει μια νέα ταυτότητα.
Άκρως αποκαλυπτική ήταν η πρόσφατη συνέντευξή του στον Αλέξη Παπαχελά στην τηλεόραση του Σκάι. Μιλώντας σε ένα γενικό αφαιρετικό επίπεδο εμφανίστηκε μετριοπαθής. Υποστήριξε απόψεις που απέχουν πολύ από τις μόνιμες ιδεοληψίες και τους μαξιμαλισμούς του ΣΥΡΙΖΑ. Ενδύθηκε το κουστούμι του καθαρόαιμου ευρωπαϊστή. Έδειξε να διεκδικεί τον ρόλο του εκφραστή του ευρύτερου κεντροαριστερού χώρου. Όλη η προσπάθειά του, όμως, προσκρούει στην αμείλικτη πραγματικότητα. Καθίσταται ατελέσφορη από το κυβερνητικό αποτύπωμα.
Όσο κι αν το επιθυμεί ο Αλέξης Τσίπρας δεν θα μπορέσει να δραπετεύσει εύκολα από τα αδιέξοδα που προκάλεσε στη χώρα και στην οικονομία. Το επικοινωνιακό του πλεονέκτημα δεν επαρκεί πλέον. Η αδυναμία του να αφομοιώσει τις νέες πολιτικές είναι εμφανής. Η κυβέρνησή του αποδεικνύεται ακατάλληλη. Η διαχειριστική και πολιτική της υστέρηση στέκεται τροχοπέδη. Η συντριπτική πλειονότητα των υπουργών του πολιτεύονται σε παρελθόντα χρόνο. Έτσι η επιλογή να προχωρήσει σε μια έντεχνη και σταδιακή πολιτική μεταμόρφωση εύλογα πέφτει στο κενό.
Η προσαρμοστικότητά του για να έχει αντίκρισμα δεν μπορεί παρά να συνοδεύεται από ουσιαστικές αναθεωρήσεις και αλλαγές, τόσο ως προς τις πολιτικές που ακολουθεί όσο και ως προς τον τρόπο διακυβέρνησης. Ο πρωθυπουργός έχει πληγεί πρωτίστως εξαιτίας των αναποτελεσματικών πολιτικών του. Η προσπάθειά του να δείξει ότι εκφράζει και υπηρετεί κάτι διαφορετικό απ’ αυτό που είναι προσκρούει στα προβλήματα που η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ προκαλεί. Επομένως, χωρίς βαθιές τομές στη στρατηγική του δεν θα θεμελιώσει νέα παρουσία. Το μόνο που πετυχαίνει είναι να επιτείνει τη σύγχυση, εκπέμποντας αντιφατικά μηνύματα. Με το να εμφανίζεται συνεχώς δισυπόστατος και διφυής απομειώνει την πολιτική του κυριαρχία, στερούμενος τη δυνατότητα να ανακτήσει το χαμένο έδαφος.
* Ο Γιώργος Πανταγιάς είναι πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας POLITY A.E.
