ΕΣΠΑ

Σε τροχιά υλοποίησης εισέρχεται το περιεχόμενο του σχεδίου του ΕΣΠΑ της επόμενης περιόδου. Το υπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας υπέβαλε προς έγκριση χθες στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα Επιχειρησιακά Προγράμματα του Συμφώνου Εταιρικής Σχέσης (νέο ΕΣΠΑ) για την περίοδο 2014-2020, το οποίο, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει τους στόχους, τις προτεραιότητες και το αναπτυξιακό όραμα της Κρήτης για την επόμενη επταετία.

Το Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης (ΣΕΣ), το πρόγραμμα που θα διαδεχτεί το ΕΣΠΑ, αποτελεί την κυρίαρχη χρηματοδοτική πηγή για τα επόμενα χρόνια και είναι συνολικού προϋπολογισμού 452 εκατ. ευρώ για το νησί και κυρίως χρηματοδοτεί δράσεις για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της επιχειρηματικότητας και καινοτομίας, την ενίσχυση της απασχόλησης και της κοινωνικής συνοχής, την αναβάθμιση του περιβάλλοντος, καθώς επίσης και ολοκληρωμένα σχέδια αστικής ανάπτυξης για την αναβάθμιση της υπαίθρου. Σε σχέση με το ΕΣΠΑ της περιόδου 2007-2013 έχει αρκετές διαφοροποιήσεις, καθώς δεν περιλαμβάνει πλέον έργα υποδομών όπως είναι η οδοποιία, αλλά δίνει ιδιαίτερη έμφαση στις κοινωνικές δράσεις και τον πρωτογενή τομέα, ενώ Δήμοι και Περιφέρειες έχουν τη δυνατότητα να χρηματοδοτήσουν δράσεις που θωρακίζουν το περιβάλλον και αναζωογονούν την ύπαιθρο.

Η υποβολή του σχεδίου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποτελεί καθοριστική εξέλιξη για την υλοποίηση του προγραμματισμού που έχει εκπονήσει η Διαχειριστική Αρχή της Περιφέρειας Κρήτης, μετά από διαβούλευση με τους τοπικούς εμπλεκόμενους φορείς, ωστόσο η έναρξη του προγράμματος τοποθετείται περί τα τέλη του τρέχοντος έτους, καθώς η Κομισιόν αφού μελετήσει το σχέδιο που έχει καταρτιστεί σε επίπεδο χώρας, είναι πολύ πιθανό να ζητήσει επιμέρους τροποποιήσεις και αλλαγές τόσο σε ό,τι αφορά τα τομεακά όσο και τα δεκατρία περιφερειακά προγράμματα (ένα για κάθε ελληνική Περιφέρεια).

Όπως αναφέρει το υπουργείο Ανάπτυξης σε ανακοίνωσή του, στόχος της πολιτικής ηγεσίας είναι η εμπροσθοβαρής απορρόφηση των κονδυλίων που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση των κοινωνικών συνεπειών της κρίσης (υποστήριξη ανέργων, αντιμετώπιση φτώχειας, κοινωνικού αποκλεισμού, κ.λπ.).

Σημειώνεται ότι η Περιφέρεια Κρήτης, παρότι για τη νέα προγραμματική περίοδο κατατάσσεται στην κατηγορία «Περιφέρειες σε μετάβαση» κι όχι στις λιγότερο ανεπτυγμένες, αλλά και λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι οι πόροι του Σ.Ε.Σ. για την Ελλάδα είναι σημαντικά μειωμένοι συγκριτικά με το προηγούμενο ΕΣΠΑ, είναι ενισχυμένη, καθώς την περίοδο 2014-2020 θα διαχειριστεί κονδύλια 452 εκατομμυρίων ευρώ, όσα περίπου διαχειρίστηκε και στην προηγούμενη προγραμματική περίοδο (2007-2013).

Η προϊσταμένη της Ενδιάμεσης Διαχειριστικής Αρχής Περιφέρειας Κρήτης Μαρία Κασωτάκη, σε δήλωσή της στα «Ρ.Ν.» ανέφερε: «Μετά την υποβολή του προγράμματος, αναμένεται να ξεκινήσει συζήτηση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή πάνω στο περιεχόμενο του σχεδιασμού. Θα ζητηθούν διευκρινίσεις, ενδεχομένως και αλλαγές, επομένως απαιτείται κάποιο χρονικό διάστημα έως ότου μπει σε τροχιά οριστικής υλοποίησης το πρόγραμμα».

Οι τομείς στους οποίους θα δώσει προτεραιότητα η Περιφέρεια Κρήτης για την περίοδο 2014-2020, είναι οι εξής:

– Προστασία-βελτίωση του περιβάλλοντος.

– Διαχείριση λυμάτων – απορριμμάτων.

– Ενίσχυση κοινωνικής πολιτικής.

– Ανάπτυξη πόλεων με όρους βιώσιμης αστικής ανάπτυξης.

– Υποδομές οδικές – μεταφορών (Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης).

– Έρευνα – καινοτομία.

– Ενίσχυση επιχειρηματικότητας.

Κύριες προτεραιότητες χρηματοδότησης είναι οι παρακάτω:

1) Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων (ιδιαίτερα των ΜΜΕ), μετάβαση στην ποιοτική επιχειρηματικότητα, με αιχμή την καινοτομία και αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας.

2) Ανάπτυξη και αξιοποίηση ικανοτήτων ανθρώπινου δυναμικού – ενεργός κοινωνική ενσωμάτωση.

3) Προστασία του περιβάλλοντος – μετάβαση σε μία οικονομία φιλική στο περιβάλλον.

4 )Ανάπτυξη – εκσυγχρονισμός – συμπλήρωση υποδομών για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη.

5) Βελτίωση της θεσμικής επάρκειας και της αποτελεσματικότητας της Δημόσιας Διοίκησης και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Τα επιχειρησιακά προγράμματα που υποβλήθηκαν είναι πέντε τομεακά, δεκατρία περιφερειακά και ένα Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης. Το επιχειρησιακό πρόγραμμα «Αλιεία και Θάλασσα» αναμένεται να υποβληθεί εντός του Οκτωβρίου 2014, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του σχετικού Κανονισμού. Ο προϋπολογισμός όλων των Προγραμμάτων ανέρχεται σε περίπου 19,89 δισ. ευρώ Ενωσιακής Συνδρομής ή 24,79 δισ. ευρώ εκτιμώμενης συνολικής δημόσιας δαπάνης, όπως ανακοινώθηκε από το υπουργείο Ανάπτυξης.

Αναλυτικά τα επιχειρησιακά προγράμματα έχουν ως εξής:

1. «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία», προϋπολογισμού 3.646.378.290 ευρώ. Στρατηγικός στόχος του ΕΠΑνΕΚ είναι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων, η μετάβαση στην ποιοτική επιχειρηματικότητα, με αιχμή την καινοτομία και η αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας.

2. «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη», προϋπολογισμού 3.550.487.733 συν 783.429.680 ευρώ που εκχωρούνται στις Περιφέρειες. Οι στόχοι του Προγράμματος στον τομέα των μεταφορών συνίστανται στην προώθηση της ολοκλήρωσης βασικών υποδομών (οδικών, σιδηροδρομικών, λιμένων, αεροδρομίων), την προώθηση των συνδυασμένων μεταφορών και τον εκσυγχρονισμό του συστήματος Μεταφορών, τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας, καθώς και την ανάπτυξη βιώσιμων και οικολογικών αστικών μεταφορών (αστικών μέσων σταθερής τροχιάς). Στον τομέα του Περιβάλλοντος οι στόχοι συνίστανται στην προστασία και αξιοποίηση του περιβάλλοντος, τη διευκόλυνση της προσέλκυσης επενδύσεων και την παροχή ευκαιριών άσκησης επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στον ίδιο τον Τομέα του Περιβάλλοντος.

3. «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού- Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», προϋπολογισμού 1.933.409.509 ευρώ συν 171.517.029 ευρώ που αφορά στην Πρωτοβουλία για την Απασχόληση των Νέων. Περιλαμβάνει ολοκληρωμένες πολιτικές για τη στήριξη της δημιουργίας βιώσιμων θέσεων απασχόλησης, την προώθηση της ενεργητικής ένταξης στην αγορά εργασίας συμπεριλαμβανομένης της ένταξης ευάλωτων ομάδων της κοινωνίας, τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, την ισχυροποίηση της σύνδεσης της εκπαίδευσης, κατάρτισης και δια βίου μάθησης με την αγορά εργασίας.

4. «Μεταρρύθμιση Δημόσιου Τομέα» προϋπολογισμού 377.228.417 ευρώ. Το Πρόγραμμα θα συμβάλει στην εθνική προσπάθεια προκειμένου, η Δημόσια Διοίκηση στην Ελλάδα να καταστεί συνεκτική, καλά συντονισμένη, ευέλικτη, εξωστρεφής και προσανατολισμένη στο αποτέλεσμα, αποκαθιστώντας τη σχέση εμπιστοσύνης του κράτους με τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, παρέχοντας υπηρεσίες επικεντρωμένες στον πολίτη και συνεχώς αναβαθμιζόμενες.

5. «Τεχνική Βοήθεια» προϋπολογισμού 317.612.063 ευρώ. Στοχεύει στην υποστήριξη της λειτουργίας και της εφαρμογής όλων των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται από τα Διαρθρωτικά Ταμεία και το Ταμείο Συνοχής.

6. «Αγροτική Ανάπτυξη», προϋπολογισμού 4.223.960.793 ευρώ. Στοχεύει στην ανάπτυξη και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του αγροτικού χώρου, στη μετάβαση σε ένα ισχυρό, αειφόρο αγρο-διατροφικό σύστημα και στην αύξηση της προστιθέμενης αξίας των αγροτικών περιοχών.

7. «Αλιεία και Θάλασσα» προϋπολογισμού 388.777.914 ευρώ. Αποσκοπεί στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων του τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας, στη διατήρηση και προστασία του περιβάλλοντος και στην προώθηση της αποδοτικής χρήσης των πόρων.

Τα 13 Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα (ΠΕΠ), ένα για κάθε μια από τις ελληνικές Περιφέρειες, έχουν συνολικό προϋπολογισμό 5.278.614.122 ευρώ (περιλαμβάνονται οι εκχωρήσεις που αναφέρονται παραπάνω). Οι Περιφέρειες θα διαχειριστούν το 35% των πόρων του νέου ΕΣΠΑ.

Στα κονδύλια του ΕΣΠΑ προστίθενται:

– Οι πόροι του CEF (Συνδέοντας την Ευρώπη) περίπου 580 εκατ. ευρώ, από το Ταμείο Συνοχής που διαχειρίζονται κεντρικά από την ΕΕ αλλά αποκλειστικά για έργα που θα προτείνει η χώρα.

– Οι πόροι για τα Προγράμματα Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας (231,6 εκατ. ευρώ).

– Οι πόροι του Ευρωπαϊκού Ταμείου για τους απόρους (FEAD) που διαχειρίζεται η χώρα περίπου 281 εκατ. ευρώ.

Έτσι, το συνολικό ποσό της Ενωσιακής Συνδρομής για την περίοδο 2014-2020 διαμορφώνεται σε 20,98 δισ. ευρώ.

Όπως σημειώνεται, τέλος, στο κείμενο του Συμφώνου Εταιρικής Σχέσης που εγκρίθηκε από την ΕΕ: «Οι τομείς της Υγείας, του Πολιτισμού, του Τουρισμού, της Ναυτιλίας, της Προστασίας του Πολίτη, της Δικαιοσύνης, των Εσωτερικών, των Δημόσιων Οικονομικών, κ.λπ. αποτελούν επίσης σημαντικές και διακριτές προτεραιότητες στο πλαίσιο και της νέας αναπτυξιακής στρατηγικής και παρά το ότι δεν θα καλυφθούν και σε αυτή την περίοδο από διακριτό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα, οι δράσεις και τα έργα τους δύνανται να εξασφαλίσουν ικανούς πόρους τόσο απ’ όλα τα ΠΕΠ, όσο και από τα Τομεακά ΕΠ».