Αφιερωμένο στον Αποστόλη Αποστολάκη, το φίλο που χάσαμε την περασμένη Παρασκευή από Covid. Μπορούσε να ήταν ακόμη μαζί μας, αν οι εμβολιασμοί είχαν εξελιχθεί πιο γρήγορα…
Μας έχει γίνει συνήθεια πια, μαζί με τον πρωινό καφέ, να βλέπουμε τα στατιστικά εμβολιασμών στις διάφορες περιοχές του κόσμου. Ισραήλ, το 59% του πληθυσμού έχει ήδη κάνει τουλάχιστον μια δόση, Ηνωμένο Βασίλειο περίπου 40%, Αμερική, πάνω από 25%, Ευρωπαϊκή Ένωση, ούτε καν 9%. Και, το 9%, είναι τεχνητά ανεβασμένο, λόγω της απολυταρχικής και απείθαρχης Ουγγαρίας που στράφηκε στου Σπούτνικ των Ρώσων (16%), της Μάλτας (20%),της Ελλάδας και μερικών ακόμη χωρών που ξεπερνούν το 10%. Γενικά η Ευρώπη είναι ουραγός τόσο στους εμβολιασμούς, όσο και στην ταχύτητα με την οποία γίνονται. Η ερώτηση που κυριαρχεί, μέσα στη σφοδρότητα του τρίτου κύματος της πανδημίας που αντιμετωπίζει όλη η ήπειρος, είναι μία: «Τι πήγε στραβά;». Κανείς από τους ηγέτες της Ευρώπης δεν δείχνει διάθεση να απαντήσει. Αντίθετα όλοι δηλώνουν πολύ απασχολημένοι και εστιάζουν στα μέτρα για την αντιμετώπιση του τρίτου κύματος. Κλείνοντας ξανά τις οικονομίες τους και δημιουργώντας κύματα αγανάκτησης στους εξουθενωμένους πια πολίτες.
Κατά την άποψή μας δεν υπάρχει μονοσήμαντη απάντηση στην ερώτηση για το τι πήγε στραβά. Υπάρχουν αρκετές και κάθε μια από αυτές συνέβαλε λίγο ή πολύ, στην κατάσταση που αντιμετωπίζουμε σήμερα.
Πρώτη αιτία είναι η Λουθηρανική (οικονομίστικη) προσέγγιση της Ευρώπης στην επίτευξη συμφωνιών με τις εταιρείες-παραγωγούς εμβολίων.
Δεύτερη, η παροιμιώδης γραφειοκρατία των Βρυξελών.
Τρίτη, η ύπαρξη ακατάλληλων ανθρώπων στις κρίσιμες Ευρωπαϊκές θέσεις ευθύνης. Αντίθετα, ο αποφασιστικός πρωθυπουργός του Ισραήλ υπέγραψε πρώτος συμφωνία με την Pfizer, παίρνοντας προσωπικά την ευθύνη αφού, πρόθυμα της παραχωρούσε στατιστικά (και προσωπικά) δεδομένα των πολιτών του από τους εμβολιασμούς που θα έκανε. Δέχτηκε επίσης να πληρώνει 21€ για κάθε δόση. Σήμερα οι Ισραηλινοί είναι έξω, στα μπαρ και τα εστιατόρια και η οικονομία τους λειτουργεί κανονικά.
Η Αμερική του Τραμπ, πήγε ένα βήμα πιο πέρα. Όρισε ως προϋπολογισμό για τα εμβόλια τα 10 δισεκατομμύρια (30$ ανά πολίτη) και χρηματοδότησε αρκετές από τις φαρμακευτικές εταιρείες, ώστε να παράξουν πιο γρήγορα το εμβόλιο. Σήμερα παραλαμβάνει καθημερινά εκατομμύρια δόσεις, έναντι των χρημάτων που κατέβαλλε για την έρευνα και παραγωγή τους, το 2020. Και, παρόλη τη χρηματοδότηση, δέχτηκε να πληρώνει 20€ για κάθε δόση εμβολίου που παραλάμβανε.
Η Μεγάλη Βρετανία, έδωσε έμφαση σε ένα συγκεκριμένο εμβόλιο (της Άστρα), το χρηματοδότησε και επένδυσε στην όσο το δυνατόν μαζικότερη παραγωγή του στη Χώρα.
Αντίθετα με τα παραπάνω, η Ευρώπη συμπεριφέρθηκε σαν κακόπιστος πελάτης απέναντι στις φαρμακευτικές εταιρείες και έκανε παζάρια προσπαθώντας να αγοράσει όσο φτηνότερα γίνεται. Επιπλέον, χρησιμοποίησε αμιγώς εθνικιστικά κριτήρια στις επιλογές της. Επένδυσε σε «λάθος άλογα», αφού η μεγαλύτερη συμφωνία της ήταν με τη Γερμανική Cure-Vac, που δεν έχει παράξει εμβόλιο μέχρι στιγμής και η επόμενη με τη Γαλλική Σανόφι, που δήλωσε λίγους μήνες μετά, ότι απέτυχε στην ανάπτυξη του. Η τρίτη ήταν με την GSK, που απέτυχε επίσης. Ο προϋπολογισμός της Ευρώπης για τα εμβόλια ήταν μόνο 3.2 δισ. Κάτι λιγότερο από 7€ ανά Ευρωπαίο Πολίτη. Λες και δεν αφορούσε την υγεία του πληθυσμού της, αλλά κάτι άλλο, εντελώς δευτερεύον. Τα κατάφερε τελικά να ψωνίσει φτηνότερα και να πληρώνει στη Pfizer 19€ τη δόση, αλλά καθυστέρησε δύο μήνες στις διαπραγματεύσεις και στις παραλαβές, αφού τα πλάνα και οι προτεραιότητες παραδόσεων είχαν καθοριστεί ήδη από τους προηγούμενους. Αποτέλεσμα, κάθε Ευρώ που γλιτώνει από τα εμβόλια, κοστίζει ένα εκατομμύριο Ευρώ παραπάνω στην Ευρωπαϊκή οικονομία. Και μερικές χιλιάδες θανάτους Ευρωπαίων ακόμη. Κοντόφθαλμη οπτική και αποφάσεις που πάρθηκαν με οικονομίστικα και όχι με οικονομικά ή έστω ανθρώπινα κριτήρια. Σα να μην έφτανε αυτό, η Ευρώπη κατάφερε να καθυστερήσει την έναρξη των εμβολιασμών. Μόνο λόγω πιέσεων από ορισμένες κυβερνήσεις, καθυστέρησε «μερικές εβδομάδες» και όχι παραπάνω, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων να εγκρίνει τα δύο πρώτα εμβόλια, της Moderna και της Pfizer. Μία εβδομάδα lockdown κοστίζει στην Ελληνική οικονομία 750.000.000€, ανέφερε προ ημερών ο κ. Σταϊκούρας. Μια απλή μέθοδος των 27, όχι των τριών, μπορεί να μας δώσει το κόστος για όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το νούμερο δεν μας είναι πρόχειρο αλλά σίγουρα ξεπερνά τα 50 δισεκατομμύρια Ευρώ. Την εβδομάδα. Τελευταία λάθος απόφαση που θα αναφέρουμε, είναι η διατήρηση στα ψυγεία της δεύτερης δόσης για όσους πολίτες της έχουν κάνει ήδη την πρώτη. Με αποτέλεσμα να πάει άλλο ένα μήνα πίσω η εμβολιαστική προστασία του πληθυσμού. Τόσο το Ισραήλ και η Αμερική, αλλά και το Ηνωμένο Βασίλειο, έκαναν σε όσους περισσότερους μπορούσαν την πρώτη δόση. Παίρνοντας τη δεύτερη από τις επόμενες παραδόσεις εμβολίων.
Ας ελπίσουμε ότι από εδώ και πέρα, θα αναγνωριστούν τα λάθη και θα διορθωθούν αυτά που διορθώνονται, αφού οι νεκροί δεν επιστρέφουν. Και, ας ελπίσουμε ότι μέχρι το φθινόπωρο, θα ξεφύγουμε όλοι μαζί από την Πανδημία. Περιμένουμε πάντως με ενδιαφέρον τα διορθωτικά μέτρα και τον καταλογισμό των ευθυνών για πελώρια λάθη που έγιναν από την Ευρώπη, στην αντιμετώπιση της. Αν τα δούμε ποτέ. Αλλά δυστυχώς, έτσι ή αλλιώς, ο Αποστόλης δεν θα γυρίσει πίσω…
