Ο ετήσιος εορτασμός για τα 200 χρόνια από την επανάσταση του 1821 έδωσε την ευκαιρία να δούμε πολλά στις εκδηλώσεις που έγιναν σ’ όλη την Ελλάδα. Πολλά άλλα τα είδαμε στην τηλεόραση και στο διαδίκτυο.
Ευτυχώς τυπώθηκαν πολλά βιβλία, σχολιασμένα από έγκριτους επιστήμονες, όπως π.χ. για την επανάσταση στην Κρήτη, τα Απομνημονεύματα του Καλλίνικου Κριτοβουλίδη, που είναι ο χρονογράφος του 1821 για την Κρήτη.
Ένα ιδιαίτερο βιβλίο παρουσιάζεται με τον παραπάνω τίτλο, κόπος και μόχθος και όνειρο του συγγραφέα. Πρόκειται για έκδοση υπερπολυτελή, ιδιαίτερα προσεγμένη, αφού αναφέρεται στα όπλα και τα εφόδια που χρησιμοποίησαν οι μακάριοι εκείνοι πρόγονοί μας, όταν πήραν την αμετάκλητη απόφαση: «Ελευθερία ή Θάνατος».
Τόσο σπουδαίο είναι το περιεχόμενο του πολύτιμου τόμου, ώστε τον προλογίζει η πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Αικατ. Σακελλαροπούλου, που πλέκει ύμνο στην εννιάχρονη επανάσταση στην Κρήτη με τους ποταμούς αιμάτων και τις μυριάδες των προσφύγων, και ο γεν. γραμματέας Περιφέρειας Κρήτης κ. Σταύρος Αρναουτάκης, επιθυμώντας να τονίσει το πολύτιμο υλικό που δημοσιεύοντας αποκαλύπτει ο τόμος. Προλογίζει και ο δήμαρχος Μαλεβιζίου κ. Μεν. Μποκέας και ειδικοί τεχνοκριτικοί.
Η δαπάνη για την έκδοση έγινε από τον Δήμο Μαλεβιζίου, στην Τύλισο, στην Πινακοθήκη του οποίου έγιναν ειδικές προθήκες για να φιλοξενηθεί η έκθεση μέχρι τέλος του Γενάρη του 2022. Όσοι τυχεροί επισκεφθούν την έκθεση στην Τύλισο Ηρακλείου, φεύγουν με δώρο τον σχετικό τόμο και πρωτόγνωρες εντυπώσεις, αφού καμαρώνουν στην έκθεση όπλα-άρματα των φτωχών, ξυπόλητων, ρακένδυτων αλλά αποφασισμένων να ζήσουν ελεύθεροι.
Ο Ευτύχιος Τζιρτζιλάκης είναι Χανιώτης. Σπούδασε Οικονομικά στην Αθήνα και έκαμε μεταπτυχιακές σπουδές στο Λονδίνο. Ο θαυμασμός και το δέος που νιώθει για του αγωνιστές της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας τον έκαμε να ασχοληθεί ως συλλέκτης με τα άρματα και με τη ζωή και την εποχή των αγώνων-επαναστάσεων.
Η συλλογή του εμφανίστηκε ολόκληρη τώρα πρώτη φορά στην Πινακοθήκη του Δήμου Μαλεβιζίου, στην Τύλισο.
Ο Ευτύχης είναι, κατά την άποψη του λαού, και Ρεθεμνιώτης, «από το χωριό της γυναίκας του», της δικηγόρου Ανθούλας Μουμουτζή.
Όποιος διαβάσει τον πολύτιμο τόμο, που έγραψε ο ίδιος με μεράκι και θαυμασμό, θα έχει την ευκαιρία να δει σε ιδιαίτερα προσεγμένες φωτογραφίες, όχι μόνο όπλα-άρματα της επανάστασης του 1821 στην Κρήτη και σε όλη την Ελλάδα, αλλά και όπλα παλαιότερων εποχών (σφεντόνες, τόξα, βέλη, ακόντια, χουρχούδες, σπαθόβεργες).
Ο επισκέπτης της έκθεσης και ο αναγνώστης του βιβλίου βλέπει όλων των τύπων τουφέκια, Κρητικών και Τούρκων και όλη την αρματωσιά, που είναι περίπλοκη και έχει ψυχή, έχει πνοή που την αισθάνεται ο προσεκτικός επισκέπτης-μελετητής.
Είναι ένας ύμνος στους «κουζουλούς» που δόξασαν την Κρήτη και τους κάθε λογής «κουζουλούς» για τους οποίους σεμνύνεται το γένος των ανθρώπων.
