Με σύνθημα «Ενώνουμε τις φωνές μας για το νερό» το Δίκτυο Μεσόγειος και η Ένωση των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης συμμετέχουν σε σχετικό ευρωπαϊκό πρόγραμμα με κύριο στόχο να αναδειχθεί η σημασία της ορθολογικής διαχείρισης του νερού, αλλά και η αναγκαιότητα συμμετοχής των πολιτών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Τα υδατικά αποθέματα δεν είναι ανεξάντλητα γι’ αυτό χαρακτηρίζεται επιτακτική η ανάγκη βιώσιμης διαχείρισης των υδατικών πόρων, η οποία ωστόσο στηρίζεται στην πολιτική διαχείρισης και στην τιμολογιακή πολιτική. Ο ρόλος των ΔΕΥΑ σε αυτό το κομμάτι είναι ουσιαστικός, αφού οι επιχειρήσεις αυτές σε επίπεδο χώρας εξυπηρετούν περίπου το 40% του πληθυσμού της χώρας. Θεωρούνται από τους βασικότερους και αποτελεσματικότερους φορείς εκτέλεσης έργων υποδομής και συμβάλλουν στην τήρηση των οδηγιών περιβαλλοντικού χαρακτήρα λειτουργώντας υπέρ της προστασίας της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος γενικότερα.
Ωστόσο οι σχέσεις των ΔΕΥΑ με τους πολίτες είναι δεν είναι στενές με την έννοια των συμμετοχικών διαδικασιών. Ο στόχος του συγκεκριμένου προγράμματος στο οποίο συμμετέχει η ΔΕΥΑΡ είναι ακριβώς αυτός, να υπάρχει δηλαδή αποτελεσματικότερη επικοινωνία και επαφή με τους πολίτες-χρήστες του νερού με κρίσιμο στοιχείο την αναβάθμιση του ρόλου των πολιτών στις διαδικασίες λήψης και εφαρμογής αποφάσεων.
Η καλλιέργεια υδατικής συνείδησης θα φέρει μια νέα κουλτούρα για το νερό, η οποία θα περιλαμβάνει λύσεις για τη μείωση της ζήτησης, για εξοικονόμηση νερού, προστασία του πόρου από τη ρύπανση, αξιοποίηση εναλλακτικών πηγών νερού καθώς και συμμετοχή πληροφορημένων πολιτών σε αποφάσεις συλλογικού ενδιαφέροντος.
Οι δράσεις του προγράμματος αφορούν περιβαλλοντική εκπαίδευση σε σχολεία, πανεπιστήμια, σε εκδηλώσεις ευαισθητοποίησης και επιμορφωτικά σεμινάρια στελεχιακού προσωπικού των φορέων διαχείρισης καθώς και σε θέματα εκπαίδευσης. Στο πλαίσιο αυτό πραγματοποιήθηκε χθες συνάντηση διαλόγου στο Ρέθυμνο με τη συμμετοχή αρχών και φορέων.
Ειδικότερα ο κ. Βαγγέλης Κουκιάσας, πρόεδρος Δ.Σ. Δικτύου Μεσόγειος σε σχετικές δηλώσεις του ανέφερε μεταξύ άλλων: «Το συγκεκριμένο πρόγραμμα έχει να κάνει με τους τρόπους συμμετοχής των πολιτών σε όλες τις αποφάσεις που πρέπει να πάρει η ΔΕΥΑ και ο δήμος, στις πολιτικές δηλαδή αποφάσεις που έχουν να κάνουν με τη βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων. Επίσης θέλουμε να εκπαιδεύσουμε στελέχη της ΔΕΥΑ, τους οποίους καλούμαστε να πείσουμε ότι για να περάσουν οι συγκεκριμένες πολιτικές θα πρέπει να είναι ειλικρινείς με τους πολίτες. Να μην αντιμετωπίζουν τους πολίτες σαν πελάτες αλλά σαν πολίτες-χρήστες. Παράλληλα κάνουμε περιβαλλοντική εκπαίδευση πηγαίνοντας στα σχολεία».
Ο κ. Κουκιάσας αναφερόμενος στην τιμή του νερού τόνισε ότι θα πρέπει να υπάρξει ενιαία τιμολογιακή πολιτική, η οποία θα βασίζεται σε συγκεκριμένους κανόνες: «Υπάρχει ένα ζήτημα τιμολόγησης του νερού σε κεντρικό επίπεδο, το πως οι ΔΕΥΑ θα αποκτήσουν ενιαίο τιμολόγιο και επίσης θα πρέπει να υπάρξει άλλη πολιτική για να αυξηθεί η ποσότητα του νερού. Σε όλα αυτά πρέπει να είναι οι πολίτες παρόντες. Πρέπει οι πολίτες να κατανοήσουν ότι τιμολόγηση δεν είναι για να εισπράττω, αλλά για να έχει ο πολίτης νερό για τις ανάγκες του και να τιμωρείται ο σπάταλος. Γενικά στην Ελλάδα το νερό είναι φτηνό. Το νερό πρέπει να τιμολογείται γιατί υπάρχει κόστος. Η ενιαία τιμολόγηση έχει να κάνει με το ζήτημα των ειδικότερων συνθηκών αλλά και με δαπάνες και έσοδα. Όταν ζητάς χρήματα από την ΕΕ για να κάνεις προγράμματα, θα πρέπει και η ΕΕ να ξέρει πως τιμολογείς. Υπάρχουν κανόνες και ένα πλαίσιο. Η ενιαία τιμολόγηση δεν σημαίνει ότι θα πρέπει στο Ρέθυμνο και στα Χανιά για παράδειγμα να έχουν ίδια τιμή, θα πρέπει όμως να υπάρχουν οι ίδιοι κανόνες. Για παράδειγμα παρ’ όλο που το αστικό νερό είναι πολύ λίγο σε σχέση με το σύνολο των αναγκών σε υδάτινους πόρους, η άρδευση είναι ο κύριος όγκος πάνω από 80-85%. Οι ΔΕΥΑ αναλαμβάνουν και ένα κομμάτι ημιαστικού νερού που χρησιμοποιείται για άρδευση και στο Ρέθυμνο έχουμε τέτοιου είδους φαινόμενα που κάποιος ποτίζει μεγάλες εκτάσεις με νερό που έχει τιμολογηθεί ως αστικό νερό. Αυτό είναι ένα ζήτημα που πρέπει να το δουν. Ένα άλλο παράδειγμα είναι ότι εμείς πηγαίνοντας σε καταστήματα του Ρεθύμνου άλλοι επιχειρηματίες μάς προσέφεραν εμφιαλωμένο μπουκάλι νερό, άλλοι κανάτα. Τους ρωτήσαμε γιατί και μάς είπαν ότι στην παλιά πόλη το νερό δεν είναι καλό ενώ στη νέα πόλη είναι καλό. Την εμπειρία μας αυτή τη μεταφέραμε στη ΔΕΥΑ Ρεθύμνου και τους είπαμε ότι είναι δικιά τους ευθύνη και υποχρέωση χρησιμοποιώντας διάφορες μεθόδους για να πείσουν τους πολίτες και τα καταστήματα ότι το νερό είναι ασφαλές. Και φυσικά οι ίδιοι οι πολίτες να αντιδρούν όταν κάποιος τους φέρνει εμφιαλωμένο νερό, όταν γνωρίζουν ότι το νερό είναι καλό. Για να είναι βέβαιοι για την ποιότητα του νερού θα μπορούσε στο σάιτ της η ΔΕΥΑΡ να αναγράφει τις εβδομαδιαίες, μηνιαίες και καθημερινές μετρήσεις ποιότητας νερού και όποιος πολίτης διαφωνεί με τις μετρήσεις που γίνονται από αναγνωρισμένα εργαστήρια τότε να μπορεί με ανάλογη εξέταση να αντιδράσει και να διαψεύσει τη ΔΕΥΑ».
Από την πλευρά του ο πρόεδρος της ΔΕΥΑΡ Άγγελος Μαλάς μιλώντας για τον ρόλο της δημοτικής επιχείρησης είπε: «Οι ΔΕΥΑ ανέλαβαν τρεις υποχρεώσεις, να διασφαλίζουν επαρκή ποσότητα και ποιότητα νερού, να διαχειρίζονται όμβρια ύδατα ενώ έχουν και την υποχρέωση της επεξεργασίας των αποβλήτων. Θεωρούμε ότι ο ρόλος των ΔΕΥΑ είναι πολύ σημαντικός καθώς έχουν επιτελέσει έργο με υποδομές άρτιες και η συμβολή τους είναι πολύ μεγάλη. Δεν πρέπει όμως να εφησυχάζουμε. Κλιματικές αλλαγές, οικονομική κρίση και προβλήματα σε ποιότητα και ποσότητα νερού απαιτούν την άμεση λήψη μέτρων για τον περιορισμό τους. Βασικός παράγοντας είναι η επαγρύπνηση και η ενημέρωση των πολιτών. Οι ΔΕΥΑ οφείλουν σαν επιχειρήσεις κοινωφελούς χαρακτήρα να ακροβατούν στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα υπερασπίζοντας πρωτίστως με τη λειτουργία τους την ευημερία αλλά και την ποιότητα ζωής των δημοτών. Έτσι λοιπόν η τιμολόγηση νερού ως εργαλείο διαχείρισης, η διαχείριση της ζήτησης του νερού, η μη ανάπτυξη νέων υδατικών πόρων, η αξιοποίηση μη συμβατικών υδατικών πόρων και η διαχείριση του μη ανταποδοτικού νέου καθώς και η δημιουργία σχετικής κουλτούρας αποτελούν αντικείμενο μελέτης στα πλαίσια του προγράμματος «Υδάτινες Γέφυρες» που εντάσσονται στις δραστηριότητες και βρίσκονται στις άμεσες προτεραιότητες των ΔΕΥΑ».
Σχολιάζοντας την τιμολογιακή πολιτική της δημοτικής επιχείρησης Ρεθύμνου ο κ. Μαλάς τόνισε πως έχουν γίνει και συνεχίζουν να γίνονται βήματα για τη μείωση των τιμολογίων των νοικοκυριών, υποστήριξε ωστόσο ότι πρόκειται για μια δύσκολη διαδικασία με δεδομένο ότι τα λειτουργικά κόστη είναι τεράστια: «Η ευαισθητοποίηση του κόσμου είναι για εμάς πολύ σημαντικό για την ορθολογική χρήση νερού και προσπαθούμε να το μεταδώσουμε στο σύνολο των δημοτών. Η βιώσιμη διαχείριση μεταφράζεται σε χαμηλότερο κόστος, καλύτερη επάρκεια και καλύτερη ποιότητα νερού. Οφείλουμε να αποδεχτούμε ότι η τιμή του νερού είναι σχετικά ακριβή, όμως θα πρέπει να γνωρίζουν οι δημότες μας ότι τα λειτουργικά κόστη αυξάνονται δυσανάλογα με τη δυναμική που έχει η κοινωνία ως προς την ανάπτυξη της. Από μελέτες της υπηρεσίας μας βλέπουμε ότι το κόστος διπλασιάστηκε την τελευταία πενταετία. Η ηλεκτρική ενέργεια έχει τριπλασιαστεί και αν δεν γίνουν ρυθμίσεις ως προς το κόστος της ενέργειας είναι δύσκολο να προβούμε και εμείς σε μειώσεις. Λόγω και της οικονομικής κρίσης οι εισπράξεις μας έχουν μειωθεί και προσπαθούμε να ελέγξουμε τις ανείσπρακτες οφειλές με σεβασμό στις αντικειμενικές δυσκολίες που έχει η κοινωνία. Η ΔΕΥΑ στοχεύει στη μείωση του τιμολογίου -ήδη τα τελευταία δύο χρόνια έχουμε προβεί σε αξιόλογες μειώσεις- έχουμε εντάξει στο τιμολόγιο κοινωνικές ομάδες ιδιαίτερα ασθενείς».
