Της ΕΛΕΝΗΣ ΚΑΛΟΓΕΡΑΚΗ
Τυχεροί όσοι παραβρεθήκαμε σε μία από τις τρεις παρουσιάσεις του νέου βιβλίου της Ηλιάννας Λυκούδη «Θυμάμαι»-Της Κρήτης Ποιήματα.
Καθ´ όλα άρτιες, συγκινησιακά φορτισμένες, άψογα οργανωμένες, σε προσεγμένους χώρους και με αξιόλογους ομιλητές χαρακτηρίστηκαν από πλήθος κόσμου και φίλων του στίχου και της Ηλιάννας Λυκούδη, οι παρουσιάσεις σε Ρέθυμνο, Ηράκλειο και Χανιά.
Οι ομιλητές και στους τρεις νομούς, είχαν πολλά όμορφα να πουν για το «Θυμάμαι», καθόλα αρμόδιοι-εύστοχοι και ανήκαν στον χώρο της Μουσικής των Γραμμάτων και της Τέχνης.
Η Ηλιάννα Λυκούδη μας συγκίνησε με την εν γένει παρουσία της και μεταξύ άλλων είπε:
«… Η αγάπη μου για την Κρήτη ξεκίνησε πολλά χρόνια πριν, κάπου στη Αμερική, όταν η μαμά μου μας ξύπναγε πεισματικά αδιαπραγμάτευτα και κατ´ εξακολούθηση τις Κυριακές, με τη μουσική του νησιού της στη διαπασών.
Θυμάμαι να ανακάθομαι στο κρεβάτι μου αρχικά θυμωμένη, ετών 4, μετά 5… κ.ο.κ. Θυμάμαι επίσης να μην μπορώ να την επιπλήξω γιατί άλλοτε σιγοψιθύριζε τους στίχους κι άλλοτε τους φώναζε δυνατά και το τραγούδι της είχε κάτι από λυγμό… που δε μου επέτρεπε να χαλάσω αυτή την τόσο δική της απολαυστική στιγμή (η Κυριακή άλλωστε ήταν η μέρα της, μετά από ένα εβδομαδιαίο πολύωρο ωράριο εργασίας).
Η μουσική αυτή, θυμάμαι, διαπερνούσε το παιδικό μου σώμα σαν ηλεκτρικό ρεύμα, δεν ήταν σαν τις άλλες μουσικές…
Είχε ένα βάρος… μία ανεξήγητη δύναμη…
Δεν μπορούσες να μείνεις αδιάφορη, πόσο μάλλον να συνεχίσεις τον ύπνο σου… Οι φωνές του Νίκου Ξυλούρη, Σκορδαλού, Γεράσιμου, Κλάδου, Κακλή, Μουντάκη, Σκουλά, Μανιά, ‘γίναν σιγά σιγά τόσο οικείες θυμάμαι, όσο της γιαγιάς, του παππού, του θείου όταν περιμέναμε με λαχτάρα να μιλήσουμε στο τηλέφωνο με Ελλάδα…
Θυμάμαι τον περήφανο στίχο, που με έκανε να τον προσέχω τόσο, που να τον μαθαίνω απ´ έξω κι ανακατωτά και να πιάνω τον εαυτό μου στο άκουσμά του, να καμαρώνει ανεξήγητα…»
Η Ηλιάννα αναφέρθηκε επίσης, για τα χρόνια που δραστηριοποιείτο δίπλα στο Κρητικό στοιχείο, για τα 30 έτη που χορεύει τιμώντας την Κρητική ενδυμασία, τα 6 χρόνια που μάθαινε λύρα με δασκάλους της τον Γιάννη Σκαλίδη, Νίκο Σωπασή και Μάνο Πυροβολακη, τα 10 χρόνια που διετέλεσε αντιπρόεδρος Κοξαριανών Αθήνας.
Μίλησε επίσης για κάποιο «παράπονό» της, όσον αφορά τον ορισμό της Κρητικής μαντινάδας, καταχειροκροτούμενη εφόσον υπερασπίστηκε τους Κρητικούς της διασποράς… λέγοντας μεταξύ άλλων: «… Δεν μπορώ να γράψω στην Κρητική διάλεκτο… ελάχιστα έως καθόλου την χρησιμοποιώ σ’ αυτή την έκδοση. Θεωρώ πως αν τη χρησιμοποιούσα, ενώ στην καθομιλουμένη μου δεν την ομιλώ θα ήταν ψέμα και το ψέμα στην ποίηση φαίνεται… Μπορείτε να αναφέρεστε στα τετράστιχά μου και να τα ονομάσετε όπως εσείς επιθυμείτε, ποίημα ή στιχάκια ή δεκαπεντασύλλαβα ή οτιδήποτε άλλο, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι εγώ αποποιούμαι τον όρο μαντινάδα. Όχι. Αλίμονο.
Για μένα πρωτίστως, είναι το αγαπημένο, μικρό ποίημα, της καρδιάς μου και αν με ρωτάτε, όπως αναφέρω και ως υπότιτλο του «Θυμάμαι», είναι της Κρήτης Ποιήματα, πρώτα γιατί θεωρώ ότι η μαντινάδα είναι ύψιστο ποιητικό είδος και δεύτερον γιατί με τις μαντινάδες του νησιού μου μεγάλωσα, αυτές άκουγα και κατέγραφα με μανία, με αυτές ερωτεύτηκα, αυτές είχα συντροφιά στη χαρά και στη λύπη μου, αυτές ήθελα να γράψω και αυτές έγραψα.
Ποιος μπορεί άλλωστε να μου αμφισβητήσει ότι δεν έχω αναθραφεί με την Κρητική κουλτούρα και ότι στις φλέβες μου δε κυλά αίμα κρητικό; Ότι δεν έχω μεγαλώσει και δραστηριοποιηθεί δίπλα στο Κρητικό στοιχείο, και να πω εδώ, είναι Κρήτες κι εκείνοι που ζουν στο εξωτερικό και ‘κείνοι που ζουν στην Αθήνα και ίσως η απόσταση, τους κάνει πιο υπερβολικούς στο πως δείχνουν την αγάπη τους από κάποιον που ζει και χαίρεται καθημερινά τον τόπο του… και επιτρέψτε μου να έχω άποψη γι’ αυτό….»
Ευχάριστη έκπληξη των παρουσιάσεων, οι αξιόλογοι συνεργάτες της που μίλησαν «on κάμερα», αφού δεν μπορούσαν να παρευρεθούν: Μιχάλης Τζουγανάκης, Γεωργία Νταγάκη, Αντώνης Μιτζέλος, Μάνος Πυροβολάκης, Στέλιος Σταματογιανάκης.
Το «Θυμάμαι» -της Κρήτης Ποιήματα και η Ηλιάννα Λυκούδη, έχει ήδη αγαπηθεί και αποσπάσει πολύ θετικές κριτικές.
Εμείς να της πούμε μόνο καλή συνέχεια, αφού τον Οκτώβριο συνεχίζονται οι παρουσιάσεις στον πολυχώρο των Εκδόσεων Γαβριηλίδης στην Αθήνα και να της ευχηθούμε και στο επόμενο με το καλό.