«Άκουσα στον Άγιο Πέτρο της Ρώμης το Ευαγγέλιο σε όλες τις γλώσσες. Η ελληνική ξεχώριζε ανάμεσα στις άλλες σαν άστρο λαμπερό μέσα στη νύχτα» -Jochan Volfang Goethe, Ο μέγιστος των ποιητών της Γερμανίας και μια των υψίστων διανοιών της ανθρωπότητας.
Ας μη θεωρηθεί από τον επαΐοντα αναγνώστη, ότι το παρόν κείμενο αναφέρεται σε κάποια περισπούδαστη, εμβριθή ανάλυση, είτε βαθυστόχαστη σημειολογία: Σκοπός μου είναι να επισημάνω και να υπογραμμίσω, όσον ένεστι, την ανωτερότητα και την υπεροχή της ελληνικής γλώσσας. Μιας γλώσσας που επηρέασε καθοριστικά την εξέλιξη των ευρωπαϊκών γλωσσών, που κυριάρχησε και εξακολουθεί να κυριαρχεί και σήμερα και με το οικουμενικό κύρος της να επιβάλλεται σε όλους τους κλάδους των επιστημών.
Αλλά θα μου επιτρέψετε να παρεμβάλω μιαν αναγκαία εκτός θέματος επισήμανση. Στη σημερινή εποχή, εμείς οι παλαιότεροι, έχομε την αίσθηση ότι έχει χαθεί η εθνική συλλογική ενότητα, και αμοιβαιότητα, η ηθική υποχρέωση αλληλοβοηθείας και αλληλοϋποστηρίξεως, εκείνες που στο παρελθόν οδήγησαν τη χώρα μας σε θεαματικές επιτυχίες και δόξες.
Παρατηρώ με ανησυχία ότι οι συνειδήσεις δε συνεγείρονται και δεν ενδιαφέρονται. Ο πολίτης δεν σκοτίζεται -εκτός εάν ένα νομοσχέδιο σχετίζεται και αφορά εαυτόν και το στενό προσωπικό του συμφέρον. Στην αντίθετη περίπτωση όταν το νομοσχέδιο τυχαίνει να είναι ευρύτερης, εθνικής σημασίας, ζωτικής και πρωταρχικής …σφυρίζει κλέφτικα. Τα καλά και συμφέροντα. Πότε άραγε θα ακούσομε ένα συνδικάτο, μια κοινωνική ομάδα, μιαν ένωση, μιαν οργάνωση, να εκφράζει απόψεις για ένα θέμα, που δεν αναφέρεται άμεσα σ’ αυτήν.
Ο δημόσιος διάλογος για ένα θέμα, δεν είναι ένα ζήτημα για πραγμάτευση μόνο ανάμεσα στην κυβέρνηση και στην αντιπολίτευση. Όταν για παράδειγμα γίνεται μια γλωσσική αλλαγή στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας, δεν νοείται να το χειρίζεται και να αποφασίζει γι’ αυτό αμετάκλητα και τελεσίδικα ο εκάστοτε υπουργός.
Το έναυσμα γι’ αυτό το άρθρο δόθηκε από το θόρυβο που ξεσηκώθηκε πάλι στις μέρες μας για περιορισμό διδασκαλίας στη Μέση Εκπαίδευση του μαθήματος των αρχαίων ελληνικών στο πρωτότυπο. Ένας αδικαιολόγητος, απαξιωτικός αν όχι θλιβερός χαρακτηρισμός της διδασκαλίας του μαθήματος, από τον πρώην υπουργό Παιδείας, ως «παρά φύσιν» ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων και καταδικαστικών, αποδοκιμαστικών δηλώσεων, αλλά μόνο από πανεπιστημιακούς και πρωτίστως των ανθρωπιστικών επιστημών, διότι «παρά φύσιν» σημαίνει κατ’ επέκταση «αντίθετα με τις επιταγές της λογικής και της ηθικής».
Και τώρα επί τους θέματος.
Προσωδία σημαίνει το μουσικό τονισμό με βάση τη μακρότητα ή βραχύτητα των συλλαβών όπως είναι π.χ. το ύψος της φωνής (τα τονικά χαρακτηριστικά), η ένταση (τα δυναμικά χαρακτηριστικά).
Η αρχαία ελληνική γλώσσα είναι προσωδιακή. Ενδεικτικό παράδειγμα της προσωδίας είναι οι δίφθογγοι όπως και η ποικιλομορφία των φωνηέντων, των οποίων η προφορά κατά την αρχαιότητα υπήρξε χαρακτηριστική, παλλόμενη με μουσικότητα και μελωδικότητα. Αυτή η προσωδία δεν έχει εκλείψει και σήμερα. Είναι εμφανής και στη δική μας κρητική διάλεκτο, αλλά ιδιαιτέρως έντονα στη ζακυνθινή και σε όλους τους επτανήσιους. Και ιδού τι έχουν αναφέρει διαπρεπείς προσωπικότητες στην ιστορία για την προσωδία της ελληνικής γλώσσας. Ο μεγάλος, ονομαστός ρήτορας και φιλόσοφος της αρχαίας Ρώμης Μάρκος Κικέρων είπε: «Εάν οι θεοί μιλούν, τότε σίγουρα χρησιμοποιούν τη γλώσσα των Ελλήνων».
Ο Λατίνος ποιητής Οράκας έγραψε επίσης: «Η ελληνική φυλή γεννήθηκε ευνοημένη, με μια γλώσσα εύηχη γεμάτη μουσικότητα».
Ο μεγαλύτερος ποιητής και πεζογράφος της Γερμανίας ο Γιόχαν Βόλφαγκ Γκαίτε έγραψε: «Άκουσα στον Άγιο Πέτρο της Ρώμης το Ευαγγέλιο σε όλες τις γλώσσες. Η ελληνική ήταν σαν άστρο λαμπερό μέσα στη νύχτα».
Ο Άγγλος ιστορικός Εδουάρδος Γίββων μίλησε για «μια προνομιούχο μουσικότητα και γονιμότητα γλώσσα, που δίνει πνοή στις φιλοσοφικές αφαιρέσεις και ψυχή στα αντικείμενα των αισθήσεων». Σ.Σ. φιλοσοφικές αφαιρέσεις εννοεί τη διάκριση του ουσιώδους από το επουσιώδες και την κατανόηση φιλοσοφικών εννοιών. Πρόσφατες επιστημονικές έρευνες αποδεικνύουν, ότι η γλώσσα μας επενεργεί θετικά στο πνεύμα και στον οργανισμό όπως η μουσική. Σήμερα μεγάλοι Άγγλοι επιχειρηματίες, διευθύνοντες σύμβουλοι και διευθυντικά στελέχη πολυεθνικών εταιρειών, βασιζόμενα σε έρευνες ειδικών, προτρέπουν το ειδικευμένο προσωπικό να μάθει Αρχαία Ελληνικά, εν επιγνώσει ότι «η ελληνική γλώσσα αυξάνει το δείκτη νοημοσύνης, τη νοηματική ικανότητα και ευφυΐα και ενισχύει τη λογική και τις ηγετικές δεξιότητες.
Στο ιατρικό έγκυρο περιοδικό της Γερμανίας Medezin Jornal δημοσιεύθηκε μια επιστημονική ανακοίνωση σύμφωνα με την οποία «Η εκφώνηση του γράμματος «Ν» προκαλεί μια κραδασμικότητα στον εγκέφαλο, μια παλμική ανεπαίσθητη απειροελάχιστη δόνηση, η οποία έχει τη δυναμικότητα να μεταφέρει στα κύτταρα οξυγόνο, ώστε να διεγείρει θετικά τον εγκέφαλο και να ενδυναμώνει τη διάνοια». Αλλά και η Ελλάδα έχει να επιδείξει διεξοδική έρευνα και έχει κάνει μεγάλα άλματα στον τομέα των ψυχικών ασθενειών. «Το Ανοικτό Ψυχοθεραπευτικό Κέντρο Αθηνών» διαπιστώνει μετά από τριετή έρευνα, ότι «η διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών επιφέρει σημαντική βελτίωση σε περιπτώσεις δυσμάθειας». Κι ακόμη ότι: «μετά την κατάργηση του πολυτονικού συστήματος καταγράφηκε μεγάλη αύξηση μαθησιακών διαταραχών».
Το λεξιλόγιο της Νέας Ελληνικής γλώσσας αποτελεί αψευδή μαρτυρία της αδιάκοπης συνέχειας της Ελληνικής και του ενιαίου χαρακτήρα της.
Οι παρακάτω λέξεις δεν είναι ούτε αρχαίες ούτε βυζαντινές ούτε νέες. Είναι λέξεις ελληνικές: Ίδιες από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, αγαπώ, άγγελος, αγέλαστος, αγνός, άγνωστος, αγορά, άγριος, αδελφός, αθάνατος, αηδόνι, αέρας, αετός, αιώνιος, άκλαυτος, ακούω, ακτίνα, αλάτι, αλέθω, αλείφω, αλώνι, αμάξι, αρμέγω, αμπέλι, αναβάλω, ανεβαίνω, ανάγκη, αναλύω, αναπαύω, αναπνέω, αναστενάζω, ανατολή, άνεμος, ανεψιός, άνδρας, άνθρωπος, άνοστος, αντίκρυ, αξίνα, απάτη, άπιστος.
Πέρασαν δώδεκα αιώνες και όλες αυτές οι ομηρικές λέξεις είναι ένα μοναδικό φαινόμενο ότι έχουν διασωθεί μέχρι σήμερα.
Δεν λέμε σήμερα π.χ. άλγος τον πόνο, λέμε όμως ανάλγητος, δεν λέμε φιάλη το μπουκάλι λέμε όμως εμφιάλωση. Δε λέμε θάλλω το ακμάζω, λέμε όμως αειθαλής, Δε λέμε ναύς το πλοίο, λέμε όμως ναύτης. Δε λέμε οίκο το σπίτι λέμε όμως κατοικώ.
Ο δικός μας Γ. Χατζιδάκης σε μια μελέτη του με τίτλο «Περί της ενότητος της ελληνικής γλώσσης» απέδειξε ότι «εκ των 4.000 περίπου λέξεων της Καινής Διαθήκης σχεδόν αι ημισεία ήτοι 2.280 λέξεις λέγονται και σήμερον έτι εν τη κοινή λαλιά, των δε λοιπών πλείσται νοούνται καλώς υπό πάντων των Ελλήνων.
Ελληνικές λέξεις αποτελούν μόνιμη παρακαταθήκη της Διεθνούς επιστημονικής ορολογίας και οπλοστάσιο μορφωμένων και διανοουμένων, που δια των ελληνικών λέξεων επιχειρούν να εκφραστούν, ανεβάζοντας το επίπεδο επικοινωνίας τους π.χ. aerodymanique, agronomie, archeologic, biblioteque, monarchi κ.λπ.
Είναι ένα απρόβλεπτο, λυπηρό γεγονός ότι κατά τη σκοτεινή περίοδο της Τουρκοκρατίας και της Ενετοκρατίας θα προστεθούν μεταγενέστερα λέξεις οι οποίες θα επιφέρουν σημαντικές προσμίξεις και θα καθιερωθούν μέχρι και σήμερα π.χ. η ενετική λέξη πόρτα έγινε θύρα στη λέξη παράθυρο. Λέμε καλντερίμι, λέξη που πήραν οι Τούρκοι από την αρχαία λέξη «καλίδρομον». Λέμε σαρίκι, τουρκ sarik. Λέμε σαΐνι τουρκ. Sahin., Λέμε καντάρι τουρκ. Kantar.
Κατά το 18ο αιώνα λόγιοι του ελληνισμού προεξάρχοντας του Αδαμάντιου Κοραή κατέβαλλαν προσπάθειες, να αποκαθάρουν την ελληνική γλώσσα από τις προσμίξεις των ξένων λέξεων. Το 1917 έγινε απόπειρα καθιέρωσης της δημοτικής από τον Ελευθέριο Βενιζέλο την οποία ανέκοψε το 1920 η κυβέρνηση Γούναρη. Το 1976 με νομοσχέδιο του τότε υπουργού παιδείας Γ. Ράλλη ψηφίζεται νόμος και καθιερώνεται η δημοτική γλώσσα στο δημόσιο και στην εκπαίδευση. Το 1981 ο υπουργός Παιδείας Ελευθ. Βερυβάκης έφερε στη Βουλή τροπολογία, με την οποία καθιερώνεται το μονοτονικό. Ακολούθησε η κατάργηση του απαρεμφάτου, της δοτικής, της υπογεγραμμένης και των τόνων, εκτός της οξείας. Η κατάληξη των ρημάτων στην υποτακτική με «ήτα» αντικαταστάθηκε με το «έψιλον γιώτα» (π.χ. το ευρέθη έγινε ευρέθει). Η γραφή των ψηφίων της ελληνικής γλώσσας εκτοπίζεται σήμερα από τα γκρίκλις, ήτοι τους λατινικούς χαρακτήρες (διαδίκτυο). Και άλλες λέξεις παραγκωνίζονται από το αρκτικόλεξο π.χ. ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΕΥΔΑΠ κ.λπ. Οι παρακμιακές αυτές μεταπτώσεις και αλλαγές πτωχεύουν αν όχι και αποδεκατίζουν την πλούσια ελληνική γλώσσα και πότε; Όταν την ίδια στιγμή τα μεγαλύτερα πανεπιστήμια του εξωτερικού ιδρύουν τμήματα διδασκαλίας της ελληνικής, Παράδειγμα η Ρωσία στην οποία καθιερώθηκε η ελληνική ως δεύτερη γλώσσα και θα διδάσκεται από το δημοτικό μέχρι το γυμνάσιο. Αξίζει να σημειωθεί ότι πλείστες ελληνικές λέξεις δεν μεταφράζονται πιστά σε άλλες γλώσσες λόγω των βαθύτερων, ευρύτερων, επάλληλων εννοιών π.χ. άμιλλα, θαλπωρή, φιλότιμο κ.λπ. Ιδού τώρα πόσο τιμούν, εκθειάζουν, εγκωμιάζουν και εξυμνούν τη γλώσσα των προγόνων μας μεγάλες, διεθνείς διακεκριμένες προσωπικότητες, έναντι των αδαών ημετέρων μιας ανεύθυνης, ακαταλόγιστης πολιτικής που θέλουν να υποβαθμίζουν και να χαρακτηρίζουν απαξιωτικά με ανυποληψία την αρχαία ελληνική γλώσσα, ως «παρά φύσιν».
Ο διαπρεπής αμερικανός ιστορικός και φιλόσοφος, καθηγητής του Πανεπιστημίου της Κολούμπια Will Durant διακηρύσσει: «το αλφάβητο μας προήλθε εξ Ελλάδος. Η γλώσσα μας βρίθει ελληνικών λέξεων. Η επιστήμη μας σφυρηλάτησε μια διεθνή γλώσσα δια των ελληνικών όρων». Ο Βάσκος καθηγητής Γλωσσολογίας και ελληνιστής Φρειδερίκος Σαγκρέδο είπε: «Η ελληνική γλώσσα είναι η καλύτερη κληρονομιά που έχει ο άνθρωπος για την ανέλιξη του εγκεφάλου του. Η αρχαία ελληνική γλώσσα πρέπει να γίνει η δεύτερη γλώσσα όλων των Ευρωπαίων γιατί είναι από ουσία θεϊκή!». Ο επικεφαλής της ομάδος ευρωβουλευτών Λαϊκού κόμματος του Λουξεμβούργου Φρανκ Έγκελ σε άρθρο του που αποτελεί ύμνο για τη γλώσσα μας αναφέρει: «Τα αρχαία ελληνικά είναι μια γλώσσα, μέσω της οποίας η Ελλάδα συνεχίζει να φωτίζει την Ευρώπη και τον κόσμο».
Ενδεικτικώς αναφέρω αυτούς διότι ουκ εστί αριθμός, των τιμούντων παντοιοτρόπως την αρχαία ελληνική γλώσσα. Από ελληνικής πλευράς ο Οδυσσέας Ελύτης είπε: «Το να λέει ο Έλληνας ποιητής ακόμα και σήμερα: ο ουρανός, η θάλασσα, ο ήλιος, η σελήνη, ο άνεμος όπως το έλεγε η Σαπφώ και ο Αρχίλοχος είναι ένα μέγιστο χάρισμα με το οποίο είναι προικισμένη αποκλειστικά και μόνο η ελληνική γλώσσα».
Ο μεγάλος, εν ζωή, Έλληνας γλωσσολόγος με την ανεκτίμητη προσφορά του στα ελληνικά γράμματα Γ. Μπαμπινιώτης, σε ομιλία του για την ελληνική γλώσσα υπογράμμισε ότι «η ελληνική γλώσσα έχει συνέχεια 40 αιώνων προφορικού λόγου, 28 αιώνες γράφεται με την ίδια γραφή και από τον 4ο αιώνα με την ίδια ορθογραφία».
Ας ελπίσουμε ότι οι νέοι μας θα κλείσουν τα ώτα τους στις σειρήνες των νεοφώτιστων ημιμαθών, ανιστόρητων της πολιτικής.
