Η ιστορία της Κρήτης μας διδάσκει ότι δέκα χιλιάδες (10.000) Ενετοί εγκαταστάθηκαν στη νήσο μας, που ήδη ο Όμηρος την χαρακτηρίζει: «Καλήν και πίειραν» (=ωραία και εύφορη), «εν μέσω οίνοπι πόντω», (= στη μέση της πότε-πότε κοκκινόχρωμης θάλασσας).
Όλοι αυτοί οι έποικοι εκρητικοποιήθηκαν, αλλά έμειναν απ’ αυτούς μερικά επίθετα και παρά πολλές λέξεις, ώστε όποιος μιλάει την κρητική διάλεκτο και ξέρει αυτές τις λέξεις, ντυμένες με την κρητική γλωσσική μορφή, αυτός μπορεί να συνεννοηθεί με Ιταλούς, κατά την προσωπική μου πείρα.
Άφησαν, όμως, και διάφορα έργα απανταχού της Κρήτης, δυστυχώς καταστραφέντα από τους αμαθείς χωρικούς μας και μόνο η Παλιά Πόλη διασώθηκε κατά το πλείστον, ύστερα από γενναία παρέμβαση και του υπογραφόμενου.
Ένας πολύ μορφωμένος Ενετός, μαθηματικός που δίδαξε και σε Ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια, πολυμαθέστατος για την εποχή του, γοητευμένος από την ομορφιά της Κρήτης, ίδρυσε τρεις Ακαδημίες με μορφή Πανεπιστημιακών Ανωτάτων Σχολών: στα Χανιά την Ακαδημία των Sterili, στο Ηράκλειο των Stravaganti και στο Ρέθεμνος των Vivi, δηλαδή των ζωηρών, των ανήσυχων.
Δεν εδιάλεξεν, όμως, όπως θα περίμενε κανείς το ίδιο το Ρέθεμνος για την εγκατάστασή της, αλλά το χωριό Άγιος Κωνσταντίνος και το παρακείμενο χωριό Άγιος Γεώργιος. Στον Άγιο Γεώργιο μάλιστα διατηρείτο, μέχρι προ δεκαετίας που πέρασα από ‘κει, και ένα αξιόλογο κομμάτι ενετικού τείχους όπως- και αυτός διατηρείται ακόμη- και ένας στάβλος με 25 φάτνες αλόγων ημιυπόγειος, αρίστης κατασκευής. Αυτό σημαίνει ότι οι Ενετοί είχαν περί πολλού τις θέσεις αυτές και γι’ αυτό ο Barozzi διάλεξε αυτό το μέρος για να ιδρύσει την Ακαδημία των Vivi και όχι το ίδιο το Ρέθεμνος, παρά την μεγάλη πληθυσμιακή του υπεροχή και παρά τη διαβίωση σ’ αυτό πολλών Ενετών αρχόντων.
Προκύπτει, λοιπόν, ως χρέος μας και μάλιστα επιτακτικό, ιστορικό και πολιτιστικό απέναντι στον τόπο μας και στα παιδιά μας, να συγκροτηθεί μία γενναία και αποφασιστική επιτροπή από ντόπιους παράγοντες, το Δήμο, την Αντιπεριφέρεια και την Αρχαιολογική Υπηρεσία του Ρεθέμνους. Να γίνουν επίπονες έρευνες του χώρου και αναπαλαίωση της Ακαδημίας των Vivi, οπότε θα προκύψει ένα εκπληκτικό κέντρο με ευρύτερη ακτινοβολία και μεγάλη ποτιστική αξία, προς δε και τουριστική.
Ο Αγιοκωσταντινιώτης Γιάννης Ηλιάκης, γνωστός και από δημοσιεύματά του στις ντόπιες εφημερίδες, έκαμε ήδη την αρχή, καθ’ όσον έχει συγκεντρώσει αξιολογότατο υλικό από το οποίον η επιτροπή έχει έτοιμη την αρχή του έργου, εκτός αν παραδοθεί η λαμπρή ιδέα εις τον «νήδυμον» (ύπνον του Ομήρου) και η ως τώρα εργασία του κ. Ηλιάκη στην ανακύκλωση. Πράγματα και τα δύο (νήδυμος ύπνος και ανακύκλωση) πολύ του συρμού, στον τόπο μας, δυστυχώς.