Της ΣΤΕΛΛΑΣ ΜΑΘΙΟΥΔΑΚΗ…
Απομόνωση, αποξένωση, μοναξιά, άρνηση, θλίψη και μια σειρά άλλων αρνητικών συναισθημάτων είναι αυτά που βιώνει συνήθως ο εθισμένος χρήστης του διαδικτύου, ο οποίος «βυθίζεται» καθημερινά στην καταστροφική αυτή συνήθεια, χωρίς να είναι σε θέση να αντιληφθεί τον κίνδυνο και τα «σκοτεινά μονοπάτια» στα οποία οδηγείται.
Ο εθισμός στον «μαγικό» κόσμου του διαδικτύου, σύμφωνα με την επιστημονική κοινότητα, είναι ο υπ’ αριθμόν ένας κίνδυνος που διατρέχουν στις μέρες μας οι νέοι, σχεδόν από τα παιδικά τους χρόνια έως και την ενήλικη ζωή τους και το βασικό «αντίδοτο» είναι η ανάπτυξη κοινωνικών σχέσεων και άλλων επαφών.
Οι επισημάνσεις αυτές έγιναν από μέλη της επιστημονικής κοινότητας του Πανεπιστημίου Κρήτης, στο πλαίσιο της επιμορφωτικής ημερίδας που διοργανώθηκε το απόγευμα της Τρίτης στο «Σπίτι του Πολιτισμού», με θέμα «το διαδίκτυο και τα παιδιά μας – κίνδυνοι και τρόποι αντιμετώπισης».
Με βάση τους επιστήμονες που έχουν εντρυφήσει στο θέμα, έπειτα και από σειρά εργασιών που έχουν κάνει με φοιτητές του Πανεπιστημιακού Ιδρύματος, οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν στο διαδίκτυο, χαρακτηρίζονται ως ένα παγόβουνο που κάτω από την στάθμη του ύδατος υπάρχουν πολλές «ανοικτές πληγές». Κατά συνέπεια όπως τονίζουν, αυτά που παρατηρούμε σήμερα στο διαδίκτυο είναι τα συμπτώματα και όχι τα αίτια -όπως λένε- τα οποία έχουν να κάνουν με τα όποια προβλήματα υπάρχουν στις κοινωνικές σχέσεις όχι μόνο των μικρών σε ηλικία ανθρώπων, αλλά και των μεγάλων.
Και ενώ ο εθισμός στο διαδίκτυο αποτελεί μάστιγα στην σύγχρονη εποχή για τους νέους, που δεν παύει να προβληματίζει τις κοινωνίες και ειδικότερα τις οικογένειες ως προς την αποτελεσματική αντιμετώπισή της, μέλη της σχολικής κοινότητας του Ρεθύμνου, υποστηρίζουν πως αυτό που παρατηρούν από την στάση των μαθητών τους είναι ότι οι νέοι σήμερα εμφανίζονται περισσότερο συνειδητοποιημένοι και γνώστες των κινδύνων που «κρύβονται» πίσω από τις οθόνες των υπολογιστών τους ή των κινητών τους τηλεφώνων.
Κατ’ επέκταση, όπως τονίζουν, δείχνουν να γνωρίζουν αρκετά καλά τον χειρισμό του διαδικτύου, να αναγνωρίζουν τους κινδύνους του αλλά και τα θετικά του στοιχεία, προσπαθώντας ταυτόχρονα να μην υποκύπτουν στις «προκλήσεις» του.
Το «γιατρικό» όμως, όπως επαναλαμβάνουν οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου Κρήτης, ονομάζεται ανάπτυξη των κοινωνικών σχέσεων, πέρα και έξω από το διαδίκτυο. Οι ίδιοι μάλιστα, συμβουλεύουν τους γονείς να «βγάλουν έξω τα παιδιά τους» και να τα προτρέψουν -χωρίς να υπάρχει διάθεση να τους επιβάλουν- να αναπτύξουν δραστηριότητες και κοινωνικές επαφές, όπως για παράδειγμα ο προσκοπισμός, ο αθλητισμός, ο χορός και άλλα.
Άλλωστε, αυτή θεωρείται -όπως υποστηρίζουν- η σύγχρονη προσέγγιση του προβλήματος, η οποία δεν επιτάσσει τον αστυνομικό τρόπο ή την ψυχιατρική προσέγγιση, παρά μόνο την παιδαγωγική, ώστε τα παιδιά να έρθουν σε επαφή με τον έξω κόσμο. Ακόμα, αυτό στο οποίο εμμένουν οι ειδικοί, είναι οι γονείς να καταφέρουν να έρθουν σε επαφή με τα παιδιά τους, βάζοντας και οι ίδιοι στο περιθώριο τον εθισμό τους στο διαδίκτυο, τον οποίο αρκετά συχνά μπορεί και να μην αντιλαμβάνονται.
Τέλος, αυτό που επισημαίνουν είναι ότι το διαδίκτυο παρά τις αμέτρητες «παγίδες» του, θα πρέπει να «απενοχοποιηθεί», καθώς δεν είναι κατ’ ανάγκη «εχθρός» αρκεί να χρησιμοποιείται έξυπνα και προς όφελος του χρήστη, δεδομένου ότι μπορεί να λειτουργήσει και ως ένα πολύτιμο εργαλείο αναζήτησης πληροφοριών.
Αναλυτικά…
Αναμφισβήτητα στις μέρες μας ο εθισμός στο διαδίκτυο αποτελεί ένα από τα βασικότερα προβλήματα των νέων της εποχής, το οποίο δεν παύει να προβληματίζει τις σύγχρονες κοινωνίες και δη τις οικογένειες ως προς την αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου.
Και επειδή ο εθισμός στο διαδίκτυο χαρακτηρίζεται ως ένα «παγόβουνο», που κάτω από την στάθμη του ύδατος υπάρχουν και άλλα θέματα που σχετίζονται με την απομόνωση, την αποξένωση, αλλά και την μοναξιά των νέων χρηστών, η επιστημονική κοινότητα του Πανεπιστημίου Κρήτης, επισημαίνει με κατηγορηματικό τρόπο ότι το «αντίδοτο» στον εθισμό είναι η ανάπτυξη των κοινωνικών σχέσεων.
Αυτή ήταν μία μόνο από τις επισημάνσεις που έγιναν στην διάρκεια της επιμορφωτικής ημερίδας -που πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Τρίτης στο «Σπίτι του Πολιτισμού»- από ειδικούς επιστήμονες, αλλά και τους ίδιους τους μαθητές σχολείων της πόλης μας που συμμετείχαν.
Με άλλα λόγια η ημερίδα αποτέλεσε μια επίκαιρη, επιστημονικά τεκμηριωμένη και εμπειρικά επιβεβαιωμένη παρέμβαση στο ευαίσθητο θέμα της σχέσης εξάρτησης των παιδιών από το διαδίκτυο και διοργανώθηκε από το Τμήμα Παιδείας και Δια Βίου Μάθησης του Δήμου Ρεθύμνου, το Πανεπιστήμιο Κρήτης (ΕΔΙΒΕΑ) και τον Τομέα Εφαρμοσμένων Τεχνών του 1ου ΕΠΑΛ Ρεθύμνου.
Θέμα της ημερίδας -την οποία παρακολούθησαν εκπρόσωποι αρχών, μέλη της σχολικής και πανεπιστημιακής κοινότητας, καθώς και δεκάδες γονείς με τα παιδιά τους- ήταν «το διαδίκτυο και τα παιδιά μας – κίνδυνοι και τρόποι αντιμετώπισης». Η ημερίδα, όπως επεσήμανε η αντιδήμαρχος Παιδείας, Άννα Ελευθεριάδου – Γκίκα, ήταν δομημένη με πρωτότυπο και ελκυστικό τρόπο και περιελάμβανε μεταξύ άλλων αναφορές σε πραγματικά περιστατικά με βάση τις εμπειρίες των ίδιων των παιδιών.
«Αναμφίβολα, μέσα από τη βιωματική προσέγγιση του θέματος και τη φωνή των ίδιων των παιδιών, είχαμε όλοι την ευκαιρία να στοχαστούμε γόνιμα και να μοιραστούμε σκέψεις, μέσα από το πρίσμα μιας πληρέστερης και ρεαλιστικότερης οπτικής», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Και συνεχίζοντας πρόσθεσε πως «όλοι γνωρίζουμε καλά ότι το πρόβλημα αυτό είναι μέσα στο σπίτι μας με όλες του τις μορφές. Άρα, το νόημα της εκδήλωσης δεν ήταν να μιλήσουμε μόνο για τα προβλήματα, αλλά και να απενοχοποιήσουμε κάποια κομμάτια που αφορούν στο διαδίκτυο. Δηλαδή, δεν είναι κατ’ ανάγκη «μπαμπούλας» ή «εχθρός», αρκεί να το χρησιμοποιούμε έξυπνα και προς όφελος μας».
Ηλέκτρα Σταγάκη: «Τα παιδιά προσπαθούν πλέον να μην πέφτουν στις «παγίδες» του διαδικτύου»
Το γεγονός ότι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία μαθητές, όπως για παράδειγμα τα παιδιά των λυκείων, εμφανίζονται πλέον στις μέρες μας περισσότερο συνειδητοποιημένα σε σχέση με τους κινδύνους που ελλοχεύουν από το διαδίκτυο, σχολίασε με ιδιαίτερο τρόπο στην εισήγησή της η υπεύθυνη του τομέα Εφαρμοσμένων Τεχνών του 1ου ΕΠΑ.Λ. Ηλέκτρα Σταγάκη.
Η κα Σταγάκη υποστήριξε μεταξύ άλλων ότι πλέον οι μαθητές αναγνωρίζοντας τους κινδύνους που «κρύβει» η οθόνη του υπολογιστή τους ή του κινητού τους τηλεφώνου, προσπαθούν συνεχώς να μην πέφτουν στις «παγίδες» του διαδικτύου.
«Οι μαθητές μας που είναι παιδιά της δευτέρας και της τρίτης λυκείου -ανέφερε χαρακτηριστικά η Ηλέκτρα Σταγάκη- είναι πλέον πολύ συνειδητοποιημένοι σχετικά με τους κινδύνους που κρύβει το διαδίκτυο. Δηλαδή, ξέρουν καλά να το χειρίζονται, αναγνωρίζουν τους κινδύνους του, αλλά και τα θετικά του στοιχεία και προσπαθούν να μην πέφτουν στις «παγίδες» του. Με άλλα λόγια όταν τους δώσουμε ένα θέμα γραφιστικής για να κάνουν, αρχικά καταφεύγουν στο διαδίκτυο κάνοντας την δική τους έρευνα, βλέπουν δηλαδή, τι υπάρχει σχετικά με το θέμα, συλλέγουν τις πληροφορίες τους και έπειτα κάνουν την δική τους επεξεργασία, ώστε να ολοκληρώσουν την εργασία τους. Κατά συνέπεια, προκύπτει ότι χρησιμοποιούν το διαδίκτυο ως ένα πολύτιμο εργαλείο για τα μαθήματά τους».
Παναγιώτης Αναστασιάδης: «Η συμβουλή που δίνουμε στους γονείς είναι να βγάλουν τα παιδιά τους έξω»
Το βασικό διακύβευμα από την επιμορφωτική ημερίδα -σύμφωνα με την επιστημονική κοινότητα του Πανεπιστημίου Κρήτης- είναι πως οι χρήστες του διαδικτύου μπορούν να αδράξουν τις ευκαιρίες, ελαχιστοποιώντας τους κινδύνους.
«Δίνουμε έμφαση στο να πούμε ποιοι είναι οι κίνδυνοι, αλλά με μία διαφορετική προσέγγιση από ότι συνήθως γίνεται. Προσπαθούμε δηλαδή, να δούμε τα θέματα που μας απασχολούν μέσα από τα μάτια των παιδιών», σχολίασε χαρακτηριστικά στην ομιλία του ο καθηγητής του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης, Παναγιώτης Αναστασιάδης.
Ο κ. Αναστασιάδης εξειδικεύοντας τα όσα η επιστημονική κοινότητα «εισπράττει» ως συμπέρασμα από τους φοιτητές του Πανεπιστημίου Κρήτης, αλλά και από μικρότερους σε ηλικία μαθητές, υπογράμμισε ότι ο νούμερο ένας κίνδυνος που αποτελεί και απειλή στις μέρες μας για τους χρήστες, είναι ο εθισμός στο διαδίκτυο.
Ο εθισμός, όπως πρόσθεσε, ως πρόβλημα έχει πολλές υποκατηγορίες που σχετίζονται με θέματα τα οποία απασχολούν τους χρήστες όπως για παράδειγμα οι κοινωνικές σχέσεις, η απομόνωση, η αποξένωση, η μοναξιά και άλλα.
«Με λίγα λόγια -όπως τόνισε- αυτά που βλέπουμε στο διαδίκτυο είναι τα συμπτώματα, διότι τα αίτια έχουν να κάνουν με τα όποια προβλήματα υπάρχουν στις κοινωνικές σχέσεις ή των μικρών ή των μεγάλων. Οι συμβουλές που δίνουμε στους γονείς είναι «βγάλτε τα παιδιά σας έξω», αναπτύξετε δραστηριότητες και κοινωνικές επαφές, όπως για παράδειγμα ο προσκοπισμός, ο αθλητισμός, ο χορός και άλλα.
Αυτό είναι ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που μπορούμε να πούμε. Όχι όμως, στην λογική να τους επιβάλουμε εμείς πράγματα και καταστάσεις, αλλά εμείς να ανταποκριθούμε σε αυτό που θα ήθελαν τα παιδιά μας. Να φροντίσουμε δηλαδή, να αναπτύξουν κοινωνικές σχέσεις πέρα και έξω από το διαδίκτυο. Αυτή είναι η σύγχρονη προσέγγιση. Άρα, δεν πάμε ούτε με αστυνομικό τρόπο, ούτε με ψυχιατρική προσέγγιση, αλλά πάμε στην λογική της παιδαγωγικής προσέγγισης, να φέρουμε δηλαδή, σε επαφή τα παιδιά μας με τον έξω κόσμο».
Και καταλήγοντας ο κ. Αναστασιάδης πρόσθεσε ότι «ένα ακόμα σημαντικό στοιχείο είναι να καταφέρουν τα παιδιά μας να έρθουν σε επαφή με μας, διότι και εμείς οι μεγαλύτεροι είμαστε στο παράδειγμα του εθισμού, που μπορεί και να μην το καταλαβαίνουμε ακόμα περισσότερο. Κατά συνέπεια, αυτό που παροτρύνω είναι να έρθουμε όλοι πιο κοντά με τα παιδιά μας και όχι με την έννοια της απαγόρευσης, ούτε καν της συμβουλής, αλλά της προτροπής…».
Η έκθεση με τα σκίτσα μαθητών του 1ου ΕΠΑ.Λ.
Η έκπληξη της ημέρας, όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε, ήταν τα σκίτσα που έκαναν οι μαθητές του 1ου Επαγγελματικού Λυκείου, σχετικά με το αντικείμενο της εκδήλωσης, τα οποία και παρουσιάστηκαν στο «Σπίτι του Πολιτισμού».
«Αρχικά ζητήσαμε από τους μαθητές να μας φτιάξουν μια αφίσα για την ημερίδα, όμως, επειδή όλες οι αφίσες τους ήταν καταπληκτικές, τελικά καταλήξαμε να γίνει μια έκθεση των σκίτσων που μεταμορφώθηκαν σε αφίσες», ανέφερε η κα Ελευθεριάδου – Γκίκα.
Μιλώντας για το ίδιο θέμα και η υπεύθυνη του τομέα Εφαρμοσμένων Τεχνών του 1ου ΕΠΑ.Λ. Ρεθύμνου, Ηλέκτρα Σταγάκη, υπογράμμισε ότι οι μαθητές του τομέα της που ασχολήθηκαν με την αφίσα, ήταν πολύ δημιουργικοί, καθώς είχαν πολλές ιδέες τις οποίες τελικά αποτύπωσαν στις αφίσες που δημιούργησαν.
«Αυτό που προκύπτει από τα έργα τους είναι ότι τα παιδιά έχουν έντονους προβληματισμούς και αποτυπώνουν αυτό που σκέφτονται, διότι έχουν την δυνατότητα αυτό που σκέφτονται να το αποτυπώνουν με άψογο τρόπο στα σκίτσα τους και τα ενδιαφέρει πολύ το γεγονός ότι έρχονται σε επαφή με τον κόσμο», τόνισε μεταξύ άλλων η κα Σταγάκη.
Εξάλλου, πέρα από την έκθεση ζωγραφικής με τα σκίτσα των μαθητών του 1ου ΕΠΑ.Λ. -όπου όπως προαναφέραμε τα παιδιά εκφράστηκαν δια της εικαστικής οδού σε σχέση με το ποιοι είναι οι κίνδυνοι του διαδικτύου- τρεις δάσκαλοι δημοτικών σχολείων, που πέρυσι καθ’ όλη την διάρκεια της χρονιάς δούλεψαν με τους μαθητές τους πάνω σε αυτό το θέμα, μίλησαν στους παρευρισκόμενους για το ίδιο θέμα μαζί με τα παιδιά.
Επιπλέον στην διάρκεια της ημερίδας, παρουσιάστηκε και η εργασία που έγινε με φοιτητές του Πανεπιστημίου Κρήτης το προηγούμενο εξάμηνο, όπου έφτιαξαν μια ψηφιακή αφήγηση σε σχέση με τους διάφορους κινδύνους που κρύβει το διαδίκτυο, όπως είναι ο εθισμός, το cyberbullying και άλλα.
«Είθισται εμείς οι μεγαλύτεροι να λέμε τι θα πρέπει να κάνουν οι μικρότεροι ή γενικώς ο καθένας να μιλά για κάποιον άλλον, εδώ όμως λίγο αντιστρέψαμε τα πράγματα», σχολίασε χαρακτηριστικά ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης Παναγιώτης Αναστασιάδης.
