Πολύς λόγος γίνεται τις τελευταίες ημέρες για το ενδεχόμενο ανεξαρτητοποίησης της Σκωτίας και απαγκίστρωσης της χώρας από το Ηνωμένο Βασίλειο. Το σίγουρο πάντως είναι ότι ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα τάραζε για τα καλά, τα ήδη ταραγμένα νερά της Βρετανικής πολιτικής σκηνής, ενώ θα έφερνε μεγάλες αλλαγές στην Βρετανική κοινοπολιτεία.
Η Βασίλισσα Ελισάβετ ίσως δει μια από τις χώρες στην οποία είναι αρχηγός κράτους να αποχωρεί από την κοινοπολιτεία και διοικητικά από το Ηνωμένο Βασίλειο, παρόλα αυτά τα ποσοστά δημοτικότητας της βασιλικής οικογενείας σε χώρες στις οποίες η Βασίλισσα είναι αρχηγός κράτους όπως η Αυστραλία, ο Καναδάς, η Νέα Ζηλανδία κλπ. είναι ιδιαίτερα ψηλά.
Προσωπικά έζησα για περίπου 4,5 χρόνια την Σκωτία, καθώς όλες μου τις πανεπιστημιακές σπουδές τις έκανα στο Εδιμβούργο, την πρωτεύουσα τη Σκωτίας. Ακόμα από τότε, πριν από περίπου πέντε χρόνια, είχαν ξεκινήσει οι συζητήσεις για το ενδεχόμενο ανεξαρτητοποίησης από το Ηνωμένο Βασίλειο.
Οι Σκωτσέζοι τα τελευταία χρόνια είχαν αρκετά παράπονα από τη λειτουργία και τη δομή του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς τόνιζαν το γεγονός ότι η εξουσία και όλες οι ενέργειες του κράτους είναι προσανατολισμένες από και προς το Λονδίνο αδιαφορώντας για την υπόλοιπη χώρα και ειδικά για την Σκωτία. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι τα θερινά ανάκτορα στο Balmoral και στην Royal Mile του Εδιμβούργου άνοιγαν τα τελευταία χρόνια μόνο για τουριστικούς λόγους, καθώς η βασιλική οικογένεια σπάνια τα επισκεπτόταν πλέον. Έστω και αν ο πρίγκιπας Γουίλιαμ ολοκλήρωσε τις σπουδές του Πανεπιστήμιο του Saint Andrews, ένα χωριό λίγο έξω από το Εδιμβούργο.
Παράλληλα οι Σκωτσέζοι έχουν τελείως διαφορετική ιδιοσυγκρασία από τους Άγγλους, καθώς είναι πιο παραδοσιακοί, είναι περήφανος και εξωστρεφής λαός και έχουν αρκετά κοινά στοιχειά συμπεριφοράς με τους Έλληνες. Κάτι που έρχεται σε ευθεία αντίθεση με την παραδοσιακή Αγγλική, συντηρητική κουλτούρα και τρόπο ζωής. Σαν αποτέλεσμα είναι δύσκολο για τους Σκωτσέζους να ζουν στην Αγγλία, όπως και για τους Άγγλους στην Σκωτία, καθώς πέραν από τις μεγάλες διαφορές στην κουλτούρα τους έχουν και τεράστια δυσκολία με την σκωτσέζικη «βαριά» προφορά της Αγγλικής γλώσσας.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των απομακρυσμένων νησιών της Βόρειας Σκωτίας, στα οποία δεν μιλούν καν Αγγλικά αλλά Gaelic, την παραδοσιακή Κέλτικη γλώσσα της Σκωτίας. Χαρακτηριστικό είναι ακόμα το γεγονός ότι και το BBC έχει φτιάξει ειδικό κανάλι για τη Βόρεια Σκωτία, στην οποία το πρόγραμμα μεταδίδεται μόνο σε Gaelic.
Στις βασικές διαφορές της Σκωτίας με την Αγγλία είναι το γεγονός ότι σε αντίθεση με άλλα μέρη, οι Σκωτσέζοι δεν διεκδικήσαν την ένωσή τους με το Ηνωμένο Βασίλειο αλλά υποτάχθηκαν το 1707 μετά από σειρά πολέμων και ενόπλων συγκρούσεων μεταξύ των Χάιλαντερς της Βόρειας Σκωτίας και του Αγγλικού στρατού. Η παραδοσιακή τους φορεσιά είναι η περίφημη φούστα, το κιλτ, το οποίο το φορούν σε γάμους, αποφοιτήσεις από τα πανεπιστήμια και άλλες εκδηλώσεις. Κάθε μεγάλη οικογένεια έχει το δικό της χρώμα στο κιλτ, ενώ με τις οριζόντιες ρίγες πάνω στο κιλτ συμβολίζουν τον αριθμό των μαχών που έχουν δώσει οι πρόγονοί τους κύριος εναντίων των Ρωμαίων και αργότερα των Άγγλων.
Οι Σκωτσέζοι επίσης είναι γνωστοί για τις τέχνες και την εκπαίδευση, καθώς δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι το Εδιμβούργο το αποκαλούν Αθήνα του Βορρά.
Παράλληλα τα τελευταία είκοσι χρόνια η Σκωτία έκανε άλματα οικονομικής προόδου, καθώς αν δεν είχαν γίνει ριζικές επενδύσεις στη χώρα η συζήτηση για ανεξαρτητοποίηση θα ήταν κάτι παραπάνω από παράλογη. Οι Σκωτσέζοι κατάφεραν μέσα σε είκοσι χρόνια να απαλλαχτούν από την οικονομική ανάγκη από την Αγγλία και μάλιστα να αντιστρέψουν τους όρους, χάρη κατά κύριο λόγο στα τεράστια κοιτάσματα πετρελαίου στην Βόρεια θάλασσα και τις δεκάδες πλατφόρμες ανοιχτά της πόλης Άμπερντην, τα οποία υπολογίζεται ότι είναι σε θέση να φέρουν 24 δισ. βαρέλια ακόμα. Το Εδιμβούργο παράλληλα από μια όμορφη γραφική πόλη εξελίχθηκε σε συνδετικό κρίκο για τις χρηματαγορές μεταξύ Λονδίνου και Νέας Υόρκης, ενώ τα τελευταία χρόνια στην πόλη έχουν την έδρα τους εταιρίες κολοσσοί του παγκοσμίου εμπορίου. Από το Εδιμβούργο ελέγχονται όλα τα κεφάλαια του Βορρά κυρίως στο κομμάτι του πετρελαίου και της ενέργειας, για όλες τις Σκανδιναβικές χώρες μέχρι την Ισλανδία έως και την Δανία. Οι Σκωτσέζοι άρχισαν να μεταφέρουν το ουσιαστικό αυτό κέρδος σε κομβικούς τομείς όπως η έρευνα, η ενέργεια, την τεχνολογία και η εκπαίδευση, καθώς χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα ότι σε αντίθεση με τα πανεπιστήμια της Αγγλίας, τα σκωτσέζικα πανεπιστήμια δεν έχουν δίδακτρα για τους φοιτητές της Ε.Ε. Αυτό συμβαίνει επειδή η φορολόγηση στην Σκωτία είναι χαμηλότερη στα πανεπιστήμια αλλά και στους ιδιώτες λόγω των υψηλών κρατικών εσόδων από τις εξαγωγές πετρελαίου.
Σαν αποτέλεσμα στην περίπτωση που ανεξαρτητοποιηθεί η Σκωτία, έχει όλα τα προσόντα να γίνει ένας φορολογικός παράδεισος, με αρκετά χαμηλή φορολόγηση για ιδιωτικά και νομικά πρόσωπα, στην περίπτωση που επιλέξουν να αλλάξουν νόμισμα και να αρνηθούν το μερίδιο του βρετανικού χρέους που τους αναλογεί και μετά από μια σταθερή περίοδο οικονομικής ανάρρωσης από το γεγονός της απόσχισης.
Τα πράγματα είναι τελείως διαφορικά για τους Άγγλους, καθώς το 85% της ενέργειάς τους το εισάγουν από την Σκωτία, ενώ μια ενδεχόμενη ανεξαρτητοποίηση της χώρας θα έκανε τεράστια ζημία στα Αγγλικά κεφάλαια και θα βύθιζε τη λίρα έναντι του ευρώ και του δολαρίου, καθώς τα συνολικά έσοδα της Βρετανικής κυβέρνησης από την Σκωτία είναι πάρα πολύ υψηλά από τα φορολογικά έσοδα αλλά και τις εξαγωγές πετρελαίου.
Έστω και αν τράπεζες κολοσσοί όπως η Lloyds TSB και η Royal Bank Of Scotland (RBS) στις οποίες έχει ποσοστό και η Βρετανική κυβέρνηση απειλούν να αλλάξουν την έδρα τους από το Εδιμβούργο στο Λονδίνο στην περίπτωση ανεξαρτητοποίησης. Αν κάτι τέτοιο συμβεί, αν και είναι εξαιρετικά δύσκολο, οι πλουτοπαραγωγικές πηγές και τα περίπου 7 εκατομμύρια κατοίκων στην Σκωτία θα βρουν σίγουρα τη λύση σε κάποιον άλλο ξένο τραπεζικό κολοσσό, ο οποίος θα θελήσει να μπει στην οικονομία της χώρας, ο οποίος και θα αντιμετωπίσει εξαιρετικά ευνοϊκές κρατικές ρυθμίσεις. Δεν είναι εύκολο από χρηματοοικονομικής πλευράς ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα να αφήσει μια αγορά στην οποία τα χρηματοπιστωτικά προϊόντα έχουν εξαιρετικά μεγάλη κατανάλωση και η συνολική κεφαλαιοποίηση του ιδρύματος στη χώρα αυτή είναι δυσανάλογα μεγάλη με το μέγεθος και τα ποσοτικά στοιχεία.
Το δεδομένο πάντως είναι ότι οποιαδήποτε απόφαση και να λάβουν οι Σκωτσέζοι θα έρθουν αντιμέτωποι με πολύ ισχυρές και ιστορικές προκλήσεις, το μόνο πράγμα που όλοι απεύχονται είναι να μην γίνει το πανέμορφο Εδιμβούργο ένα νέο Μπέλφαστ και «μήλον της έριδος» μεταξύ ενωτικών και ανθενωτικών.
* Ο Θανάσης Πετράς είναι δημοσιογράφος – οικονομολόγος
