Της ΕΛΠΙΔΑΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΟΥ
Τεράστια είναι η οικονομική συμβολή της ελαιοκομίας στην οικονομία της Κρήτης, αφού κάτι λιγότερα από τη μισή παραγωγή ελαιολάδου της χώρας προέρχεται από το νησί μας. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΕΔΗΚ, η Κρήτη υπό φυσιολογικές συνθήκες παράγει το 40% του συνόλου του παραγόμενου ελαιολάδου στη χώρα με τα οικονομικά οφέλη να είναι τεράστια και να ανέρχονται περίπου σε 300.000.000 εκ. ευρώ τον χρόνο κατά μέσο όρο χωρίς σ’ αυτό το ποσό να προστίθενται οι επιδοτήσεις .
Τα παραπάνω όμως στοιχεία αφορούν ωστόσο στην προηγούμενη πενταετία, αφού τα τελευταία χρόνια τόσο τα οικονομικά μεγέθη όσο και η σοδειά έχει μειωθεί αισθητά και ο διατροφικός θησαυρός του νησιού έχει συρρικνωθεί.
Η αξιοποίηση της ελαιοκομίας σε όλους τους τομείς και η λήψη μέτρων για την προστασία και διαφύλαξη του διατροφικού θησαυρού του νησιού αλλά και των ίδιων των παραγωγών είναι επιβεβλημένη.
Αξιοσημείωτο όμως είναι και το γεγονός ότι υπό τις παραπάνω συνθήκες η συμβολή της ελαιοκομίας στην οικονομία του νησιού ήταν ανάλογη με αυτή των τουριστικών εσόδων. Όμως τα τελευταία χρόνια αν και η τουριστική κίνηση αυξάνεται η ελαιοπαραγωγή μειώνεται δραματικά ενώ δραματική είναι και η μείωση του εισοδήματος των ελαιοπαραγωγών.
«Είχαμε κάνει ως ΣΕΔΗΚ κάποιους υπολογισμούς σύμφωνα με τους οποίους το εισόδημα που έφερε η ελαιοκομία στην Κρήτη μαζί με τις επιδοτήσεις ήταν περίπου ίδια με τα έσοδα του τουρισμού. Τώρα πλέον η εικόνα έχει αλλάξει. Ο τουρισμός αυξάνεται και μάλιστα ραγδαία και από την άλλη η παραγωγή λαδιού μειώνεται και επειδή η δακοκτονία δεν γίνεται σωστά και έχουμε μείωση και της ποιότητας και της παραγωγής και από την άλλη μεριά τις καταστροφές από καύσωνες και όλα αυτά και επίσης με τη νέα ΚΑΠ, το σύστημα δηλαδή που δίνει τις επιδοτήσεις -οι επιδοτήσεις των ελαιοπαραγωγών του νησιού συνεχώς μειώνονται. Αριθμητικά αν πάρουμε κατά μέσο όρο την παραγωγή που είχαμε που έφτανε τους 100.000 τόνους επί 3 ευρώ που είναι η τιμή βγαίνει περίπου 300 εκ. ευρώ, αν σε αυτό προστεθεί και το ποσό των επιδοτήσεων που τότε ήταν το 20% με 30% της παραγωγής, δηλαδή 200 εκ. ευρώ, επομένως κοντά στο μισό δισ. ευρώ τον χρόνο ήταν το οικονομικό όφελος το οποίο σήμερα έχει περιοριστεί σχεδόν κατά το ήμισυ» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Μιχελάκης.
Και όλα αυτά την ώρα που η Κρήτη επιθυμεί να ενισχύσει εναλλακτικές μορφές τουρισμού στοχεύοντας στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου με τον γαστρονομικό τουρισμό βασικό συστατικό του οποίου αποτελεί το κρητικό ελαιόλαδο, να προβάλλεται ως βασικός πυλώνας ανάπτυξης.
Ο επιστημονικά υπεύθυνος του ΣΕΔΗΚ μιλώντας στα «Ρ.Ν.» ανέφερε πως προοπτικές περαιτέρω ανάπτυξης στον τουριστικό κλάδο με επένδυση στο κρητικό ελαιόλαδο υπάρχουν και μάλιστα πολλές. Ωστόσο τα βήματα που πρέπει να γίνουν είναι επίσης πολλά και απαιτούν συνεργασία και κυρίως την αντίληψη και των ίδιων των επιχειρηματιών για τα οφέλη που θα έχουν αν υιοθετήσουν την αποκλειστική χρήση του ελαιολάδου στις ξενοδοχειακές μονάδες, τις ταβέρνες και τα εστιατόρια. «Όλοι μιλούν για επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και για επένδυση στον γαστρονομικό τουρισμό. Αυτό φυσικά και μπορεί να γίνει αν βάλουμε στο πρόγραμμα μας και την ελαιοκομία. Η ελαιοκομία έχει πολιτισμό, αρχαιολογικά μνημεία, ελαιομουσεία, μνημειακά ελαιόδεντρα, ελαιοξενοδοχεία. Όλα αυτά μπορούν να αποτελέσουν ένα δίκτυο το οποίο θα προσελκύσει τουρισμό τόσο στην ενδοχώρα, όσο και στα μεγάλα ξενοδοχεία. Γιατί επιμήκυνση χωρίς κίνητρα δεν γίνεται. Θα πρέπει όμως αυτό να γίνει κατανοητό.
Με τα καταστήματα εστίασης ο ΣΕΔΗΚ έχει ασχοληθεί τα τελευταία χρόνια, έχουμε κάνει ένα δίκτυο αποκλειστικής χρήσης ελαιόλαδου κ.τλ., ωστόσο δεν βλέπουμε μεγάλη κινητικότητα όσο υπήρχε παλαιότερα. Εμείς και φέτος κάνουμε βήματα για να δημιουργήσουμε επαφές και σχέσεις με τον κυριότερο κλάδο του τουρισμού στην Κρήτη και αναφέρομαι στα ξενοδοχεία. Ήδη δώσαμε ειδικά βιβλία στα παιδιά των τουριστών με ειδικά ερωτηματολόγια. Ενημερώσαμε περίπου 200 ξενοδοχεία στην Κρήτη, μας απάντησαν περίπου 50 και σχετικά πήγε καλά το πρόγραμμα μας.
Σήμερα λίγα είναι τα ξενοδοχεία που χρησιμοποιούν αποκλειστικά ελαιόλαδο και περισσότερα εκείνα που χρησιμοποιούν ελαιόλαδο και σπορέλαιο. Αυτό γίνεται επειδή οι επιχειρηματίες επικαλούνται οικονομικούς λόγους. Όμως σε έρευνα που είχε κάνει ο ΣΕΔΗΚ πριν 203 χρόνια σε 1.800 τουρίστες πρόεκυψε ότι στο ερώτημα αν επιθυμούν να έχουν φαγητά με ελαιόλαδο απαντούσαν όλοι ναι και η συντριπτική πλειοψηφία είχε εμφανιστεί διατεθειμένη να πληρώνει παραπάνω ένα ευρώ ανά μερίδα προκειμένου να απολαμβάνει κρητικό ελαιόλαδο με την προϋπόθεση ότι θα υπάρχει σχετική πιστοποίηση».
Οικονομική ζημιά από τη συρρίκνωση της σοδειάς
Η παραγωγή στο νησί την επόμενη χρονιά αναμένεται να είναι μειωμένη έως και 60%, γεγονός που πρόκειται να επιφέρει τεράστιο οικονομικό πλήγμα στο νησί, το οποίο εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα 150 εκατομμύρια ευρώ. Ειδικότερα, όπως εξηγεί ο επιστημονικά υπεύθυνος του Συνδέσμου Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης Νίκος Μιχελάκης μια σειρά παραγόντων που έχουν να κάνουν κατά κύριο λόγο με την κρατική αναλγησία οδηγούν σε υποβάθμιση το προϊόν του νησιού το οποίο παρότι είναι διεθνώς αναγνωρισμένο για την ποιότητα και την υψηλή διατροφική του αξία .
Όπως τονίζει η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική, τα σοβαρά προβλήματα της γραφειοκρατίας που οδηγούν σε τρομερές καθυστερήσεις τη δακοκτονία αλλά και η άρνηση για αποζημίωση των ελαιοπαραγωγών από τις ζημιές που προκλήθηκαν στα ελαιόδεντρα λόγω καύσωνα την περασμένη χρονιά οδηγούν σε αδιέξοδο τους παραγωγούς και αυτόματα περιορίζουν ίσως και κατά το ήμισυ τη σοδειά με ότι αυτό συνεπάγεται για τις οικονομικές απώλειες.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις η παραγωγή ελαιολάδου την επόμενη σεζόν θα καταγράψει σημαντική πτώση και στις ανταγωνίστριες χώρες μας όπως την Ισπανία, την Ιταλία και την Τυνησία ενώ σε επίπεδο χώρας αναμένεται μείωση της τάξεως του 50%. Για την Κρήτη οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο ότι η σοδειά για το 2017 δεν θα ξεπεράσει τους 60.000 τόνους.
«Γενικά η παραγωγή είναι μειωμένη σε διεθνές επίπεδο και ιδιαίτερα σε επίπεδο των κύριων παραγωγικών χωρών της Μεσογείου. Μεγαλύτερη πτώση στην παραγωγή έχει η Ιταλία που φαίνεται να είναι πάνω από 50% θα φτάσει δηλαδή τις 200.000-250.000 τόνους, όταν η μέση της παραγωγή είναι πάνω από 500.000 τόνους. Για την Ισπανία η οποία εφέρετο ότι θα είχε καλή παραγωγή οι εκτιμήσεις οι τελευταίες δείχνουν μικρότερη παραγωγή. Από 155.000 τόνους που λέγανε το καλοκαίρι τώρα μιλάνε για 1.250.000 τόνους. Έχουμε μείωση στην Τυνησία και φυσικά και στην Ελλάδα όπου η πτώση εκτιμάται ότι θα φτάσει το 50%. Το υπουργείο αρχικά έλεγε 400.000 τόνους μετά τους κατέβασε στους 250.000 τόνους. Εμείς εδώ στην Κρήτη λέμε ότι δεν θα είναι ούτε 200.000 τόνοι σε επίπεδο Ελλάδας. Εμείς στην Κρήτη όπου έχουμε μια μέση παραγωγή 100.000 τόνους φέτος εκτιμάται θα είναι 50.000-60.000 τόνους, όμως πιθανολογείται ότι θα ναι μικρότερη, κάποια ελαιοτριβεία υποστηρίζουν ότι θα φτάσει δηλαδή περίπου 30.000 τόνους. Υπό φυσιολογικές συνθήκες η μέση ελαιοπαραγωγή της Κρήτης είναι περίπου το 40% του συνόλου της χώρας. Φέτος δεν θα είναι γιατί ειδικά η Κρήτη είναι η πλέον πληγείσα από τους καύσωνες και όχι από την ακαρπία, όπως λανθασμένα κάποιοι υποστηρίζουν. Στην περίπτωση μας δεν πρόκειται για ακαρπία, γιατί οι ελιές άνθισαν, κάρπισαν, απλά οι ζέστες δεν άφησαν να εξελιχθεί σωστά και η άνθιση και η καρπόδεση. Ο ΕΛΓΑ δεν θέλει να αποζημιώσει άρα και από αυτή την άποψη η ζημιά είναι τεράστια και η παραγωγή θα είναι μειωμένη» ανέφερε ο κ. Μιχελάκης, ο οποίος ωστόσο πρόσθεσε ότι το μόνο παρήγορο είναι το γεγονός ότι καταγράφεται μια αύξηση στην τιμή του ελαιολάδου, η οποία σε κάποιες περιπτώσεις ξεπερνά τα 3 ευρώ φτάνοντας τα 3.30.
ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ «ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΗΜΕΡΑΣ ΕΛΑΙΟΚΟΜΙΑΣ»
Ελιά και Λάδι στην Κρήτη: Πολιτισμός, Ποιότητα, Υγεία, Οικονομία
Η 26η Νοεμβρίου ορίστηκε από το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιοκομίας ως «Παγκόσμια Ημέρα Ελιάς 2016» και το διάστημα 23-30 Νοεμβρίου ορίστηκε σαν χρόνος πραγματοποίησης εορταστικών εκδηλώσεων προς τιμήν της ελιάς και του λαδιού σε όλο τον κόσμο από ενδιαφερόμενους φορείς. Και η Κρήτη, σαν κοιτίδα των παγκόσμιων συμβολισμών της ελιάς και πρωτοπόρος στις αξίες που σήμερα εκπροσωπεί το ελαιόλαδο, δεν μπορούσε να μην συμμετάσχει στις εκδηλώσεις αυτές.
Ο ΣΕΔΗΚ, σαν φορέας που κατά τεκμήριο εκπροσωπεί όλους τους ελαιοκομικούς δήμους της Κρήτης η Περιφέρεια Κρήτης και το Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων (ΜΑΙΧ)θα πραγματοποιήσουν δύο κεντρικές ημερίδες, σήμερα στα Χανιά και την Τρίτη στο Ρέθυμνο. Ως τίτλος των ημερίδων επιλέχτηκε «Ελιά και Λάδι στην Κρήτη: Πολιτισμός, Ποιότητα, Υγεία, Οικονομία», αφού στους τομείς αυτούς η Κρήτη κατέχει πρωταρχικές θέσεις σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ο πολιτισμός της ελιάς στην Κρήτη αποδεικνύεται από τις περίτεχνες τοιχογραφίες και αγγειογραφίες της Μινωικής περιόδου με θέμα τις ελιές, τις πήλινες πινακίδες της γραμμικής Α’ και Β’ γραφής που αναφέρονται στην ελιά και το λάδι, αλλά και πολλά άλλα ευρήματα που αποδεικνύουν την παρουσία της ελιάς και του λαδιού τουλάχιστον 5.000 χρόνια πριν από σήμερα.
Η υγιεινή αξία του ελαιολάδου για πρώτη φορά τεκμηριώθηκε με την «μελέτη των επτά χωρών» που απέδειξε ότι η υγεία και η μακροβιότητα των παλαιών Κρητικών οφειλόταν στην διατροφή τους, που είχε σαν βάση άφθονο ελαιόλαδο.
Το υψηλό ποιοτικό επίπεδο, του κρητικού ελαιολάδου παρά τις οικονομικές, διοικητικές και καιρικές αντιξοότητες των τελευταίων ετών, εξακολουθεί να κατέχει τα σκήπτρα σε όλο τον κόσμο με ποσοστό άνω του 95% έξτρα παρθένο ελαιόλαδο.
Βασικοί στόχοι
Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει η ελαιοκομία της Κρήτης είναι ανάγκη να αξιοποιηθούν. Η διάθεση του ελαιολάδου που εξακολουθεί να γίνεται σε μορφή χύμα κατά 90%, πρέπει να προχωρήσει στην τυποποίηση. Απαιτούνται μεγάλες μονάδες τυποποίησης που μπορούν να γίνουν με συμμετοχή των παραγωγών.
Ο πολιτισμός της ελιάς πρέπει να αποτελέσει σημαντικό μοχλό στην ανάπτυξη του τουρισμού και στην προώθηση του ελαιολάδου. Τα ελαιοκομικά αρχαιολογικά μνημεία, τα μνημειακά ελαιόδεντρα, τα ελαιομουσεία, οι ελαιοταβέρνες και τελευταία τα ελαιοξενοδοχεία που με προσπάθειες του ΣΕΔΗΚ έχουν αρχίσει να αναδεικνύονται, μπορούν να προβληθούν και αξιοποιηθούν συστηματικότερα και εντατικότερα. Έτσι θα ωφεληθεί και η ελαιοκομία αλλά και ο τουρισμός.
Η κατανάλωση ελαιολάδου, αντί σπορέλαιων, στη μαζική εστίαση στην Κρήτη, πρέπει να γενικευτεί αποφέροντας μεγαλύτερο εισόδημα όχι μόνο στους ελαιοπαραγωγούς αλλά και στους επιχειρηματίες του τουρισμού.
Ενημερωτική εκδήλωση στο Ρέθυμνο την Τρίτη
Στο Ρέθυμνο, η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη, 29 Νοεμβρίου στο Σπίτι του Πολιτισμού και θα περιλαμβάνει εισηγήσεις, βραβεύσεις ελαιοτριβείων και ξενοδοχείων, θεατρικά δρώμενα από μαθητές σχολείων καθώς και έκθεση συσκευασιών και γευσιγνωσίας ελαιολάδου.
Πρόγραμμα
10:30: Προσέλευση, εγγραφές.
Προβολή ντοκιμαντέρ ΣΕΔΗΚ: «Ο πολιτισμός της ελιάς στην Κρήτη».
11:00: Χαιρετισμοί: (Εκπρόσωποι οργανωτών).
11:30: Αξιοποίηση ελιάς και ελαιολάδου στην ποιοτική βελτίωση και χρονική επέκταση του τουρισμού στην Κρήτη-Νίκος Μιχελάκης, Δρ. Γεωπόνος, επιστημονικός σύμβουλος ΣΕΔΗΚ πρ. διευθυντής Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων.
11:50: Θεατρικό δρώμενο: «Ο Δάκος και οι Δακοκτόνοι»-Παρουσίαση: Μαθητές Α1, 5ου δημοτικού σχολείου Ρεθύμνου
Κείμενα Αγγέλα Μάλμου, φιλόλογος – νηπιαγωγός, πρ. σχολική σύμβουλος.
Συντονισμός: Κων/νιά Αινατζή, Θεοδοσία Σαββάκη, Ευαγγελία Καρολίδου, Καλίτσαρης Θωμάς, δάσκαλοι 5ου δημοτικού σχολείου Ρεθύμνου.
12:10: Απονομή βραβεύσεων σε μαθητές και εκπαιδευτικούς 5ου δημοτικού σχολείου Ρεθύμνου.
12:30: Απονομή βραβεύσεων σε ξενοδοχεία για ανάδειξη και προώθηση του ελαιολάδου.
12:30: Μόνο για παιδιά: Γευσιγνωσία ελαιοεδεσμάτων.
13:00: Λήξη εκδήλωσης.
Οι βραβεύσεις στα ξενοδοχεία θα είναι πλακέτες με τη χρυσή, αργυρή και πράσινη μινωική ελιά και έπαινοι.
Τις εκδηλώσεις αυτές προσκαλούνται να παρακολουθήσουν εκπρόσωποι συνεταιριστικών και ιδιωτικών ελαιοτριβείων και συσκευαστηρίων, ελαιοπαραγωγοί, εκπρόσωποι ξενοδοχείων, εκπαιδευτικοί, γονείς και όποιοι άλλοι το επιθυμούν.