Με μια μοναδική έκθεση με τίτλο «Η αυτοδίδακτη αλήθεια της Τέχνης», το Επετειακό Έτος «Θερμοπύλες-Σαλαμίνα 2020» προχωρά σε ένα ακόμα βήμα πολιτισμού, προβάλλοντας τη δημιουργία σύγχρονων Ελλήνων καλλιτεχνών λαϊκής ζωγραφικής που εμπνεύστηκαν από τις Θερμοπύλες και τη Σαλαμίνα.
Η παρουσίαση της έκθεσης, που διοργάνωσε το Ίδρυμα «Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη», έγινε διαδικτυακά την Παρασκευή 20 Νοεμβρίου 2020 και προβλήθηκε μέσα από το κανάλι youtube του Ιδρύματος και την ιστοσελίδα www.thermopylaesalamis2020.gr.
«Η Έκθεση αυτή αποτελεί ένα ιστορικό αφήγημα χρώματος και σχεδίου με αφετηρία τη Μάχη των Θερμοπυλών και τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας και κατάληξη στο σήμερα, 2500 χρόνια μετά, σηματοδοτώντας την αέναη συνέχεια του αξιακού πολιτισμού της Ελλάδας. Μια συνέχεια που θελήσαμε κατά τη διάρκεια όλης αυτής της επετειακής χρονιάς να τονίσουμε και να προβάλουμε Από τη γέννησή της ως σήμερα, η λαϊκή ζωγραφική εκφράζει την ευαισθησία του λαού μας απέναντι σε γεγονότα της καθημερινής ζωής και της ιστορίας μας που σημάδεψαν, αλλά και σμίλεψαν την ελληνική ψυχή, καθώς και την ιδεολογική διδαχή που απορρέει από αυτά Στην Ελλάδα του 2020, η λαϊκή ζωγραφική συνεχίζει τη δική της μακρόχρονη πορεία και αισθάνομαι ιδιαίτερα συγκινημένη που, παρά τις δύσκολες συνθήκες της πανδημίας, καταφέραμε να παρουσιάσουμε εξαιρετικά δείγματά της, εμπνευσμένα από τις δύο εμβληματικές αυτές μάχες που άλλαξαν τη ροή της Ευρωπαϊκής και της παγκόσμιας ιστορίας και αποτέλεσαν θεμέλια του Δυτικού πολιτισμού» τόνισε η πρόεδρος του Επετειακού Έτους Θερμοπύλες-Σαλαμίνα 2020» κυρία Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη στο πλαίσιο της διαδικτυακής παρουσίασης της Έκθεσης.
Από την πλευρά της η πρύτανης Ελένη Αρβελέρ, μέλος της Τιμητικής Κοσμητείας του Επετειακού Έτους «Θερμοπύλες-Σαλαμίνα 2020», στον χαιρετισμό της είπε ανάμεσα σε άλλα: «Οι καλλιτέχνες εμπνεύστηκαν τα έργα τους όχι από αυτά που άκουσαν στο σχολείο ή που διάβασαν, αλλά από όσα άκουσαν από τον παππού και τη γιαγιά και είναι αυτή μια απόδειξη ότι αυτά τα δυο γεγονότα έχουν σημαδέψει την ιστορία όλης της Ευρώπης, για να μην πω και όλο του κόσμου. Απεικονίζουν συναισθήματα που γέννησε ο θρύλος της ιστορικής αλήθειας. Γιατί η ιστορική αυτή αλήθεια ανδρώθηκε από γενιά σε γενιά».
«Στην Επέτειο αυτών των δυο κοσμοϊστορικών γεγονότων οι βαθιά ριζωμένες γνώσεις και ιδέες στη συνείδηση των Ελλήνων δημιουργών μετατρέπονται σε λαλίστατες εικόνες. Οι καλλιτέχνες δημιουργούν έργα μέσα από τις προφορικές ή ακουστικές μαρτυρίες και ερεθίσματα. Τα έργα είναι ένας φόρος τιμής στον ηρωισμό και στο σθένος των Ελλήνων, αλλά και στις διαχρονικές αξίες του ελληνικού πολιτισμού» σημείωσε η επιμελήτρια της Έκθεσης κυρία Λουΐζα Καραπιδάκη, ιστορικός τέχνης, αρχαιολόγος στο Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, η οποία παρουσίασε αναλυτικά τους καλλιτέχνες και τα έργα τους.
Ο αρχικός προγραμματισμός προέβλεπε την πραγματοποίηση των εγκαινίων της Έκθεσης σήμερα στο κτίριο των Γενικών Αρχείων του Κράτους, κάτι που όμως δεν κατέστη εφικτό εξαιτίας της πανδημίας.
Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά στην εισαγωγική της ομιλία η κυρία Αμαλία Παππά, αναπληρώτρια γενική διευθύντρια των Γενικών Αρχείων του Κράτους, διευθύντρια Αρχειακής Έρευνας, Προβολής, Επικοινωνίας, Συντήρησης και Διατήρησης Αρχείων, για τους σκοπούς της Έκθεσης «τα Γενικά Αρχεία του Κράτους πλαισιώνουν την έκθεση με ένα τεκμήριο ιδιαίτερου συμβολισμού την Χάρτα του Ρήγα Φεραίου, η οποία εκδόθηκε το 1797, και αποτελεί ένα από τα πολυτιμότερα αποκτήματα των Γενικών Αρχείων του Κράτους». Αξίζει να σημειωθεί πως στη «Χάρτα του Ρήγα» αποτυπώνεται το πέρασμα των Θερμοπυλών και ο τάφος του Λεωνίδα αλλά και η επιπεδογραφία της Ναυμαχίας της Σαλαμίνας.
Η έκθεση περιλαμβάνει 17 δημιουργούς με εικοσιπέντε πίνακες ζωγραφικής, κεραμικά, χαρακτικά και εικαστικές κατασκευές. Οι περισσότεροι καλλιτέχνες δημιούργησαν πρωτότυπο έργο για το Επετειακό Έτος «Θερμοπύλες-Σαλαμίνα 2020» και ο αφηγηματικός ιστός της έκθεσης έχει διαρθρωθεί στις παρακάτω θεματικές ενότητες:
- Εξιστόρηση ιστορικών γεγονότων στα έργα των Κώστα Δούκα, Παναγιώτη Σιάγκρη, Στάθη Σωτήρχου, Χρήστου Τσίντζου, Σωτήρη Χαρίτου (Χαρίδημος), Γιώργου Χατζηχρυσοστόμου.
- Συμβολισμοί και ιστορικά γεγονότα στα έργα των Γίτσας Ασημακοπούλου, Σοφίας Δατσέρη, Αλέξανδρου Λιάπη, Άσιας Μπρέσαν-Σαλταφερίδη.
- Προσωπογραφίες ιστορικών προσώπων στα έργα των Χριστίνας Αλεβιζόπουλου και Θεοχάρη Σαρμίδη.
- Η Ναυμαχία της Σαλαμίνας ως θαλασσογραφία της μνήμης στα έργα των Μαρίνας Αναστασοπούλου, Ζάννας Αρτέμης και Μαίρης Τριβιζά.
- Μεθερμηνεία της ιστορίας στις περίοπτες εγκαταστάσεις των Σταύρου Λάου και Μαρινέλλας Τζανέλα
Τον συντονισμό των διαδικτυακών εγκαινίων της έκθεσης έκανε η δημοσιογράφος Άννα Γριμάνη.
