Την ανάγκη να βελτιωθεί και να αναπτυχθεί σε μεγαλύτερο βαθμό από ότι σήμερα, η βιώσιμη κινητικότητα στην τουριστική πόλη του Ρεθύμνου, ώστε να αναβαθμιστεί και η ποιότητα ζωής των κατοίκων και των επισκεπτών της, εξέφρασαν η δημοτική αρχή και οι επιστήμονες που συμμετείχαν στη χθεσινή ενημερωτική συνάντηση για την ευρωπαϊκή πρωτοβουλία «CIVITAS Destinations», που πραγματοποιήθηκε στο δημαρχείο στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τη βιώσιμη κινητικότητα.
Η συνάντηση -που διοργάνωσαν από κοινού ο δήμος Ρεθύμνου, το Πολυτεχνείο Κρήτης και το Ελληνικό Δίκτυο «CIVINET CY – EL»- στόχευε στην ενίσχυση της προσπάθειας που καταβάλλεται τα τελευταία χρόνια στο Ρέθυμνο για την προώθηση καλών πρακτικών βιώσιμης κινητικότητας.
Όπως τόνισε μάλιστα ο δήμαρχος, Γιώργος Μαρινάκης ο δήμος υλοποιεί στοχευμένες στρατηγικές και καινοτόμες λύσεις βιώσιμης κινητικότητας, που συμβάλλουν, όπως είπε, στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στον τομέα των μεταφορών και στην επίτευξη των στόχων του σχεδίου δράσης για τη βιώσιμη ενέργεια και το κλίμα. Παράλληλα, σύμφωνα με τον ίδιο οι λύσεις αυτές ενισχύουν και την εικόνα της πόλης ως τουριστικό προορισμό, βελτιώνουν την ασφάλεια και τη προσβασιμότητα, ενώ επιφέρουν θετική και μετρήσιμη συμβολή στην τοπική επιχειρηματικότητα και στην οικονομική ανάπτυξη.
«Στο πλαίσιο της εβδομάδας κινητικότητας ο δήμος μας έχει εγκαινιάσει ένα πολύ φιλόδοξο πρόγραμμα με σοβαρές δράσεις. Ήδη παρακολουθώ ότι συμμετέχουν με ιδιαίτερη προσοχή και ένταση όλοι οι φορείς της πόλης, αλλά και οι μαθητές και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Για μένα, ό,τι και αν σχεδιάσουμε πρέπει πρώτα να ξεκινά από την παιδεία και από τη νοοτροπία των πολιτών. Άλλωστε, καμία υποδομή δεν μπορεί να αντέξει εάν συνεχίσουμε να συμπεριφερόμαστε στο δημόσιο και στον ιδιωτικό χώρο, όπως προηγούμενα», ανέφερε στο σημείο αυτό ο κ. Μαρινάκης.
Και συνεχίζοντας πρόσθεσε πως κάποτε τα θέματα της βιώσιμης κινητικότητας ήταν όραμα, ενώ στις μέρες μας αποτελούν πια επιτακτική ανάγκη ενόψει της κλιματικής αλλαγής, δεδομένου, όπως είπε, ότι είναι πλέον αναγκαία για την ισορροπία στην επικοινωνία και στην κυκλοφορία των οχημάτων, των πεζών και δη των κατηγοριών των ανθρώπων που έχουν ειδικά προβλήματα κινητικότητας.
«Η εξοικονόμηση ενέργειας -τόνισε- είναι πλέον πρώτη προτεραιότητα για το υπουργείο. Δεν είναι όραμα, αλλά υποχρέωση απέναντι στην αειφόρα ανάπτυξη και στην ποιότητα ζωής των πολιτών σήμερα και αύριο. Γι’ αυτό, χαίρομαι που ο δήμος μας έχει αποδείξει ότι από το 2007 ξεκίνησε έναν πρωτοποριακό σχεδιασμό, ο οποίος δεν «χωνεύτηκε» εύκολα από μερικούς που αντιστέκονται ακόμα με την πλάτη προς το παρελθόν, αλλά θεωρώ ότι αυτά που έκανε, τον καθιστούν (τον δήμο) να είναι ένας πρωτοποριακός δήμος».
Στο πλαίσιο της συνάντησης, η Μαρία Σίτη από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, μίλησε για τον σχεδιασμό που γίνεται για τη «ζώνη χαμηλών εκπομπών» στον αστικό ιστό κάνοντας ιδιαίτερη μνεία στο παράδειγμα του Ρεθύμνου. «Το Ρέθυμνο, είπε χαρακτηριστικά, στον τομέα της βιώσιμης κινητικότητας και των αστικών ρύπων είναι πολύ μπροστά, καθώς πρωτοπορεί. Το φιλόδοξο σχέδιο που παρουσιάσαμε, ουσιαστικά φιλοδοξεί να δημιουργήσει μία ζώνη προσδιορισμού των ρυπογόνων οχημάτων μέσα στην πόλη και να δείξει ουσιαστικά ότι μπορεί το Ρέθυμνο να έχει μια καλύτερη δημόσια υγεία και σε συνδυασμό με τις ήπιες μετακινήσεις και τις εναλλακτικές μεταφορές, δηλαδή, το περπάτημα, το ποδήλατο και την δημόσια συγκοινωνία. Και αυτό για να μπορέσει να γίνει μια καλύτερη και πιο βιώσιμη πόλη».
Από την πλευρά του ο καθηγητής του Πολυτεχνείου Κρήτης και διευθυντής του εργαστηρίου Ανανεώσιμων και Βιώσιμων Ενεργειακών Συστημάτων, Θεοχάρης Τσούτσος, μίλησε για την προσπάθεια του Ρεθύμνου, ώστε να γίνει η πρώτη ελληνική πόλη – «πιλότος» στο πρόγραμμα «CIVITAS Destinations». «Οι δημότες -είπε χαρακτηριστικά- δεν έχουν ακόμα δει τα αποτελέσματα του έργου, είτε γιατί έχουμε ενέργειες που είναι ακόμα σε επίπεδο ανάλυσης και πρέπει να αξιοποιηθούν, είτε γιατί καμιά φορά έχουμε καινούρια μέτρα που δεν πετυχαίνουν πάντα τον στόχο που θέλουμε. Τώρα το ζητούμενο για μας είναι πως θα περάσουμε από το ακαδημαϊκό επίπεδο, όπου το Πολυτεχνείο Κρήτης κάνει τις μετρήσεις με τις θερμικές κάμερες που είναι εγκατεστημένες στο Ρέθυμνο. Θέλουμε δηλαδή, να δούμε πόσο αυτό θα μεταφραστεί σαν ωφέλεια προς την κοινωνία και τον τουριστικό τομέα».
Για τις αναφορές και τα σχόλια που δέχονται οι εκπρόσωποι του τουριστικού κλάδου του Ρεθύμνου από τους πελάτες τους, μίλησε στη διάρκεια της συνάντησης η εντεταλμένη -σε θέματα τουρισμού- δημοτική σύμβουλος, Πέπη Μπιρλιράκη. Όπως είπε, τα μηνύματα που λαμβάνουν για τη βιώσιμη κινητικότητα είναι θετικά, δεδομένου ότι αυτά αποτελούν μέρος της καθημερινότητας των αλλοδαπών επισκεπτών μας.
Η ίδια εξέφρασε την ανάγκη να συνεχιστεί η προσπάθεια που ξεκίνησε τα τελευταία χρόνια στο Ρέθυμνο, ώστε να μειωθεί η επιβάρυνση από τα οχήματα και να δοθεί στον επισκέπτη η δυνατότητα να «ζήσει» τη βιώσιμη κινητικότητα και στην πόλη που έχει επιλέξει να κάνει τις διακοπές του.
Η ίδια εξέφρασε την ανάγκη να συνεχιστεί η προσπάθεια που ξεκίνησε τα τελευταία χρόνια στο Ρέθυμνο, ώστε να μειωθεί η επιβάρυνση από τα οχήματα και να δοθεί στον επισκέπτη η δυνατότητα να «ζήσει» τη βιώσιμη κινητικότητα και στην πόλη που έχει επιλέξει να κάνει τις διακοπές του.
«Οι περισσότεροι επισκέπτες μας είναι από την κεντρική Ευρώπη, άρα έχουν μία καθημερινότητα που έχουν μάθει πια να δουλεύουν το ηλεκτρικό λεωφορείο και όχημα, έχουν καθημερινή πληροφόρηση για τους δικούς τους ρύπους και ας μην ξεχνάμε ότι φέτος αρκετοί από τους Σκανδιναβούς και τους Ευρωπαίους χρησιμοποίησαν τρένο και όχι αεροπλάνο για τις μετακινήσεις τους. Δηλαδή, για τους ανθρώπους αυτούς το ηλεκτρικό λεωφορείο και το πατίνι δεν είναι άγνωστα. Άρα παρατηρούμε μια μικρή αλλαγή στον τρόπο μεταφορών και όλα αυτά στο πλαίσιο της αλλαγής περιβάλλοντος θα πρέπει να τονιστούν, διότι τον τουρισμό, όπως και πολλά άλλα θέματα, τον επηρεάζουν άμεσα και έμμεσα», σχολίασε μεταξύ άλλων η κα Μπιρλιράκη.
Σημειώνεται ότι το «CIVITAS Destinations» χρηματοδοτείται από την Ε.Ε., στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020» και αποσκοπεί στην ενίσχυση της βιώσιμης κινητικότητας και την ανάδειξη των πόλεων, ως αειφόρων τουριστικών προορισμών.
Στο πλαίσιο του προγράμματος -ένα σύνολο πρωτοπόρων λύσεων κινητικότητας που συνδυάζουν καινοτόμες τεχνολογίες, ρυθμιστικές αλλαγές και μέτρα με μεγάλη δυνατότητα αναπαραγωγής- δοκιμάζεται σε έξι νησιωτικές και τουριστικές περιοχές στην Ευρώπη με 1,2 εκατομμύρια κατοίκους και 6 εκατομμύρια επισκέπτες: Φουνσάλ (Μαδέιρα, Πορτογαλία), Λας Πάλμας (Κανάρια, Ισπανία), Λεμεσός (Κύπρος), Βαλέτα (Μάλτα), Έλμπα (Ιταλία) και Ρέθυμνο (Ελλάδα).
Αισιόδοξος για τη βιώσιμη κινητικότητα ο Ευθύμης Μπακογιάννης
Εν τω μεταξύ, την ικανοποίησή του για την πορεία του σχεδίου της βιώσιμης κινητικότητας στο Ρέθυμνο, αλλά και για την περαιτέρω ανάπτυξή της, εξέφρασε ο γενικός γραμματέας Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος, Ευθύμης Μπακογιάννης.
Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, η μικροκινητικότητα αποτελεί προτεραιότητα για το υπουργείο του, διότι εγγράφεται -όπως είπε- σε μια στρατηγική βιώσιμης κινητικότητας που ενθαρρύνει το περπάτημα, το ποδήλατο και τη δημόσια συγκοινωνία. «Με ένα ευρύτερο στόχο στο κάδρο να περιορίσουμε την μηχανοκίνητη κυκλοφορία που καταλαμβάνει πολύ μεγάλο χώρο από το δρόμο που τα πλάτη είναι περιορισμένα, όπως επίσης και το μεγάλο πρόβλημα που έχουμε, αυτό της στάθμευσης», πρόσθεσε.
Τα ηλεκτρικά πατίνια
Ο Ευθύμης Μπακογιάννης έκανε επίσης ειδική αναφορά στα ηλεκτροκίνητα πατίνια που έχουν κατακλύσει και την πόλη μας, προκαλώντας ποικίλες αντιδράσεις. Υποστήριξε ότι οι εν λόγω αντιδράσεις προκαλούνται επειδή «είναι ένα καινούριο μέσο, με το οποίο ο κόσμος δεν είναι εξοικειωμένος».
Επίσης πρόσθεσε ότι το υπουργείο του ενθαρρύνει τους πολίτες να χρησιμοποιούν οποιοδήποτε μέσο χρησιμοποιείται για να υποκαταστήσει τη μηχανοκίνητη κυκλοφορία, ενώ εμμένοντας ότι τα πατίνια «ήρθαν» για να λύσουν προβλήματα, αναφέρθηκε και στη νομοθετική ρύθμιση του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, που θα γίνει -όπως είπε- το επόμενο διάστημα από το υπουργείο Υποδομών.
«Για μένα το πατίνι έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με το ποδήλατο και η πρόταση που έχω κάνει στο υπουργείο Μεταφορών είναι να γίνει νομοθετική ρύθμιση στον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας και να συμπεριληφθεί δίπλα στη λέξη «ποδήλατο», που έχει αναφορές στον Κ.Ο.Κ. (στα 13-14 σημεία) και η λέξη «πατίνι», τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Μπακογιάννης.
Και συνεχίζοντας πρόσθεσε πως «δεν μπορεί κάθε είδους τέτοιου μέσου μικροκινητικότητας να μπαίνει έτσι στην κυκλοφορία. Πρέπει να πληρούνται κάποιες ελάχιστες προδιαγραφές ασφαλείας του ίδιου του μέσου. Δηλαδή, πρέπει να έχει φώτα, πρέπει να είναι ο σκελετός του τέτοιος ώστε να μπορεί να αντέξει κάποιες κακουχίες που υπάρχουν στους ελληνικούς δρόμους, πρέπει να έχει σύστημα πέδησης (φρένα), πρέπει ο αναβάτης του να τηρεί κάποιους κανόνες, που σχετίζονται με τον Κ.Ο.Κ. και πρέπει να έχει έναν σειριακό αριθμό για να είναι αναγνωρίσιμο».
Αναφερόμενος επίσης, στα ατυχήματα που κατά καιρούς σημειώνονται εξαιτίας της κακής χρήσης των πατινιών, ο κ. Μπακογιάννης ξεκαθάρισε ότι μέχρις ότου να γίνει η απαραίτητη νομοθετική ρύθμιση, οι αναβάτες των πατινιών, που δεν θα πρέπει να είναι κάτω των 18 ετών «θα πρέπει να πηγαίνουν σιγά, δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούν τα πεζοδρόμια, θα πρέπει να πηγαίνουν στη δεξιά πλευρά του δρόμου και δεν θα πρέπει να αφήνουν τα πατίνια τους εκεί που εμποδίζουν τους πεζούς. Αυτό σημαίνει μια ήπια συνύπαρξη στην πόλη των διάφορων χρηστών και αυτό είναι ένα ζήτημα δημοκρατίας και πολιτισμού».
Τα νέα τοπικά χωρικά σχέδια
Στο περιθώριο των δράσεων για τη βιώσιμη κινητικότητα ο δήμαρχος Ρεθύμνου, είχε συνεργασία με τον γενικό γραμματέα Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος, Ευθύμιο Μπακογιάννη και για μια σειρά άλλων θεμάτων, όπως είναι τα τοπικά χωροταξικά σχέδια. Αυτά, σύμφωνα με τον κ. Μαρινάκη, είναι το εργαλείο που είναι εκ του νόμου υποχρεωτικό να υπάρχει ώστε να προχωρήσουν οι πολεοδομικές επεκτάσεις.
Μιλώντας μάλιστα και για τον πολεοδομικό σχεδιασμό ο Ευθύμης Μπακογιάννης, υπογράμμισε ότι η Κρήτη έχει ένα πρόσφατο περιφερειακό σχέδιο, κάτι το οποίο σημαίνει ότι υπάρχει ο γενικότερος χωροταξικός σχεδιασμός που γνωστοποιεί τι επιτρέπεται ή τι ενθαρρύνεται να κάνει κάποιος. «Αυτό που έχουμε βάλει ως προτεραιότητα στο Υπουργείο είναι το 2020 με χρηματοδότηση του «Πράσινου Ταμείου» να δώσουμε τη χρηματοδότηση στους δήμους να εκπονήσουν τοπικά χωρικά σχέδια», όπως είπε.
Και συνεχίζοντας πρόσθεσε πως τα τοπικά χωρικά σχέδια είναι τα παλιά γενικά πολεοδομικά σχέδια με πιο ισχυρή θεσμική ισχύ. Είναι δηλαδή, προεδρικά διατάγματα που καθορίζουν χρήσεις γης, όρους δόμησης, περιορισμούς στην εκτός σχεδίου ζώνη, ζώνες προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, ζώνες προστασίας των αρχαιολογικών χώρων και γενικότερα είναι μια οργάνωση των χρήσεων και των δραστηριοτήτων στον αστικό και εξωστικό χώρο.
Όπως είπε «υπάρχει χρηματοδότηση 200 εκ. ευρώ για τους 325 ΟΤΑ και θα υπάρξει και προτεραιοποίηση, διότι δεν υπάρχει μελετητικό ανθρώπινο δυναμικό, ούτε οι υπηρεσίες για να τα εποπτεύσουν. Άρα, το υπουργείο θα με εξωτερικούς συμβούλους να επιφορτιστεί την επίβλεψη αυτών των μελετών. Πρώτο κριτήριο είναι όπου υπάρχουν αναπτυξιακές πιέσεις. Δηλαδή, οι περιοχές που δέχονται μεγάλες αναπτυξιακές πιέσεις και κυρίως εδώ έχει να κάνει με τον τουρισμό και τις επενδύσεις που αφορούν σε τουριστικά καταλύματα ή μεγάλες μονάδες. Αυτό είναι προτεραιότητα. Το δεύτερο κριτήριο αφορά σε περιβαλλοντικά ζητήματα, δηλαδή, δήμοι που έχουν μέσα στην χωρική τους ενότητα ευαίσθητες περιοχές, όπως ζώνες Natura, περιοχές ειδικής προστασίας, αρχαιολογικούς χώρους. Όλες αυτές τις περιοχές που θέλουμε να προστατέψουμε. Και το τρίτο κριτήριο έχει να κάνει με κοινωνικά στοιχεία. Δηλαδή, περιοχές που είναι υποβαθμισμένες ή παρατηρείται αυθαίρετη δόμηση ή πρόκειται για περιοχές που είναι μεγάλη και πυκνή η δόμηση και δεν υπάρχει δυνατότητα αναλογίας κοινοχρήστων και κοινωφελών χώρων, σε σχέση με τη δόμηση. Αυτές είναι οι τρεις κατηγορίες που θα ομαδοποιήσουν τα τοπικά χωρικά σχεδία που θα ξεκινήσουν κατά ομάδες από τον Ιανουάριο του 2020».
Σύμφωνα με τον Ευθύμη Μπακογιάννη, το υπουργείο του ολοκληρώνει στην παρούσα φάση το θεσμικό πλαίσιο των αλλαγών μειώνοντας -όπως είπε- τα στάδια από 4 σε 2 για να επισπευστούν οι διαδικασίες των εγκρίσεων που χρειάζονται και να μειωθεί ο χρόνος για τη θεσμοθέτηση των προεδρικών διαταγμάτων από τα 10 με 12 χρόνια που ήταν σήμερα, στα 3,5 με 4 χρόνια.
«Ευελπιστούμε στα επόμενα 3,5 χρόνια να έχουμε τοπικά χωρικά σχέδια. Ο προγραμματισμός είναι τον Ιανουάριο, οπότε και θα γίνουν οι διαγωνισμοί και μέχρι τον Σεπτέμβριο θα έχουμε μελετητές, που θα πλαισιωθούν από συμβούλους που θα έχουν την επίβλεψη μαζί με τους ΟΤΑ και τις υπηρεσίες του υπουργείου. Και όλος αυτός ο προγραμματισμός θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί σε τρία χρόνια, όπου τα Π.Δ. θα σταλούν στο ΣτΕ», κατέληξε χαρακτηριστικά.
Γιώργος Μαρινάκης: «Ζήτησα να επεκταθούν τα τοπικά ρυμοτομικά σχέδια και για τη δημιουργία φοιτητικών εστιών»
Πέρα από τα τοπικά χωρικά σχέδια ο Γιώργος Μαρινάκης κατέθεσε στο τραπέζι του διαλόγου με τον γ.γ. του υπουργείου Περιβάλλοντος και άλλα ζητήματα, τα οποία μεταξύ άλλων αφορούν και στην επέκταση των τοπικών ρυμοτομικών σχεδίων για τη δημιουργία και φοιτητικών εστιών. Επιπλέον, αναφέρθηκε στην αναμόρφωση του «Πράσινου Ταμείου», αλλά και στην υποστελέχωση των δήμων.
Στο σημείο αυτό ο δήμαρχος Ρεθύμνου, σχολίασε μεταξύ άλλων και τα παρακάτω: «Μίλησα με τον κ. Μπακογιάννη και για το «Πράσινο Ταμείο» και την «αρτηριοσκλήρυνση» που υπάρχει στο νομοθετικό πλαίσιο. Είναι πολύ σημαντικό, λοιπόν, το «Πράσινο Ταμείο» να αναμορφωθεί και να υποστηρίξει τους δήμους, ώστε να μην απελευθερώνονται οι δεσμευμένοι χώροι και να γίνονται πολυκατοικίες επειδή οι δήμοι δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν το οικονομικό κόστος αποζημίωσης των ιδιοκτητών, που και εκείνοι έχουν εύλογο δικαίωμα να ικανοποιηθούν αφού οι περιουσίες τους είναι δεσμευμένες.
Ένα άλλο πολύ σημαντικό θέμα, αφορά όχι μόνο το Ρέθυμνο αλλά πλέον σε όλη την Ελλάδα, που φιλοξενεί πανεπιστήμια. Ζήτησα να επεκταθεί το εργαλείο των τοπικών ρυμοτομικών σχεδίων για τη δημιουργία φοιτητικών εστιών. Ειδικά, όπως υπάρχει τώρα τοπικό ρυμοτομικό μόνο για σχολεία, να δημιουργήσουμε και δυνατότητα τοπικών ρυμοτομικών, που να μπορούν οι δήμοι σε δημοτικές εκτάσεις να φτιάχνουν τοπικά ρυμοτομικά για δημιουργία φοιτητικής εστίας. Δηλαδή, να απαντήσουμε με τον τρόπο αυτό στο μεγάλο πρόβλημα που υπάρχει και στην περιοχή μας, αλλά και σε όλη την Ελλάδα. Μπορούμε, λοιπόν, με τοπικά ρυμοτομικά και με συνεργασίες με το «επιχειρείν» μέσω Σ.Δ.Ι.Τ. να δημιουργηθούν φοιτητικές εστίες ώστε να εκτονωθεί η τρομακτική πίεση που παρατηρείται».
Τέλος, ο κ. Μαρινάκης έθεσε και το θέμα της υποστελέχωσης των δήμων και των υπουργείων, εξαιτίας της διαρροής ελλήνων επιστημόνων – μηχανικών στο εξωτερικό. «Θεωρώ, είπε χαρακτηριστικά, ότι το προσωπικό μπορεί να αξιοποιηθεί μέσα από ειδικές προγραμματικές συμβάσεις των δήμων και των υπουργείων με το Τεχνικό Επιμελητήριο, ώστε πιστοποιημένοι από τα επιμελητήρια μηχανικοί, με συγκεκριμένες αρμοδιότητες και με δικαίωμα υπογραφής να συνεργάζονται με τους δήμους μέχρις ότου να γίνουν οι μόνιμες προσλήψεις. Μέχρι τότε όμως, δεν μπορεί ούτε τα χρήματα των δήμων να βαλτώνουν και να μένουν τεχνικά προγράμματα ανολοκλήρωτα ή σε καθυστέρηση, επειδή δεν υπάρχει το επιστημονικό προσωπικό να μελετήσει, να σχεδιάσει και να επιβλέψει το σωστό δημόσιο έργο».