Τις ευθύνες των υπηρεσιών πολιτικής προστασίας περιφερειών και δήμων, αλλά και τις ατομικές ευθύνες κάθε πολίτη για την προληπτική λήψη μέτρων αυτοπροστασίας και κυρίως για την κατάκτηση της απαραίτητης γνώσης για την αντιμετώπιση ενδεχόμενου φυσικής καταστροφής -φωτιάς, πλημμύρας, σεισμού ή κεραυνών- ανέλυσαν χθες ειδικοί σε ημερίδα με τίτλο «Πολιτική προστασία, κοινωνία και εθελοντισμός» που διοργάνωσε το τμήμα Πολιτικής Προστασίας της περιφερειακής ενότητας Ρεθύμνης και το γραφείο Πολιτικής Προστασίας του δήμου Ρεθύμνου.
Οι πρόσφατες φυσικές καταστροφές, που σημειώθηκαν στη χώρα μας, οι οποίες προκάλεσαν μεγάλο αριθμό νεκρών, καθώς και οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, μας φέρνουν προ των ευθυνών μας στη διαμόρφωση συνθηκών, ώστε να μετριάζονται οι κίνδυνοι εκδήλωσης φυσικών καταστροφών, καθώς και οι επιπτώσεις τους.
Στο παραπάνω πλαίσιο, ο ρόλος των εθελοντών είναι καίριας σημασίας, καθώς μπορούν με ευελιξία και εκτός των αγκυλώσεων της δημόσιας διοίκησης, να εκτελέσουν δράσεις σημαντικές για την αποτροπή της εκδήλωσης μιας φυσικής καταστροφής.
Σκοπός της εσπερίδας ήταν η παρουσίαση των εθελοντικών οργανώσεων του νομού Ρεθύμνης, που ασχολούνται με την πολιτική προστασία, καθώς και η πρόσκληση σε συμπολίτες μας να συμμετέχουν εθελοντικά και να συνεισφέρουν σε αυτό που ονομάζεται πολιτική προστασία του τόπου μας.
Στη χθεσινή ημερίδα παραβρέθηκε ο δήμαρχος Ρεθύμνου Γιώργος Μαρινάκης, ο περιφερειακός σύμβουλος Κώστας Δανδουλάκης, ο διοικητής του ΑΤ., Στέλιος Σταυρουλάκης, εκπρόσωποι το πυροσβεστικού σώματος αντιδήμαρχοι πολιτικής προστασίας από τους δήμους του νομού, καθώς και οι εθελοντικές οργανώσεις του νομού.
«Η αρχή μας στην πολιτική προστασία είναι ότι η γνώση είναι προστασία» δήλωσε με έμφαση ο κ. Κωνσταντίνος Κοκολάκης, πολιτικός μηχανικός ΤΕ, τ. διευθυντής Πολιτικής Προστασίας Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας-Θράκης πού ήταν κεντρικός ομιλητής στην χθεσινή ημερίδα. Ο ίδιος αναφέρθηκε εκτενώς στην αναγκαιότητα ενημέρωσης των πολιτών για όλα όσα πρέπει να ξέρουν για να αντιδράσουν σωστά σε κάθε περίπτωση φυσικής καταστροφής. Διευκρίνισε πως η αντιμετώπιση είναι διαφορετική σε περίπτωση σεισμού, φωτιάς ή πλημμύρας και οι πολίτες πρέπει να είναι ενημερωμένοι για τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουν για να προστατέψουν τους εαυτούς τους και τις οικογένειες τους. Αντίστοιχα οι υπηρεσίες οφείλουν να λαμβάνουν και εκείνες τα απαραίτητα μέτρα. Μόνο η ενημέρωση μπορεί να φέρει τη σωστή αντιμετώπιση εξήγησε ο κ. Κοκολάκης, σημειώνοντας μεταξύ άλλων: «Η πολιτική προστασία δεν είναι μόνο υπόθεση των υπηρεσιών, όπως της πυροσβεστικής, στρατού, του ΕΚΑΒ, της Αστυνομίας, του ΟΑΣΠ, των μετεωρολόγων, των εθελοντών. Είναι και υπόθεση όλων των πολιτών. Δεν μεταφέρουμε σε καμία περίπτωση την ευθύνη στον πολίτη. Οφείλει όμως και εκείνος να κάνει αυτό που πρέπει για να προστατέψει και τον εαυτό του και την οικογένεια του. Από κει και πέρα θα πρέπει να λάβουμε όλοι μας τα απαραίτητα μέτρα πρόληψης και προστασίας εν καιρώ ηρεμίας μιας και ποτέ δεν μπορείς να ξέρεις πότε θα γίνει ένας μεγάλος σεισμός. Για παράδειγμα θα πρέπει να στερεώσουμε στον τοίχο όλα τα έπιπλα τα μεγάλα, ώστε να μην κινδυνεύουν με μια σεισμική δόνηση να ανατραπούν και να πέσουν στα κεφάλια των παιδιών ή θα πρέπει να γνωρίζουμε τι να κάνουμε σε περίπτωση δασικής πυρκαγιάς. Αν θα πρέπει να βρέχουμε ή όχι τα ρούχα μας ή το μαντήλι-πετσέτα που θα βάλουμε στο πρόσωπο μας. Απαγορεύεται το βρέξιμο των ρούχων. Αν βρέξουμε την πετσέτα και τη βάλουμε στο πρόσωπο μας κινδυνεύουμε να εισπνεύσουμε υδρατμούς και να κάψουμε τα πνευμονία μας. Από την άλλη πλευρά τα στεγνά ρούχα πρέπει να είναι βαμβακερά και μας προσφέρουν πενταπλάσια προστασία. Από κει και πέρα στις πλημμύρες δεν επιτρέπεται να πάμε να περάσουμε ένα ξεροπόταμο όταν τις προηγούμενες μέρες είχαμε βροχές στα ορεινά, γιατί όταν σταματά η βροχή δεν σημαίνει ότι τέλειωσε ο κίνδυνος. Μπορεί να κατέβουν λασποροές με μεγάλη ταχύτητα που δυστυχώς έχει γίνει αυτό αιτία να έχουν χάσει πολλοί τη ζωή τους σε όλη την Ελλάδα. Τελευταία είχαμε τη Μάνδρα που χάσαμε δυστυχώς εκεί 24 συνανθρώπους μας. Βλέπουμε λοιπόν ότι μιλάμε για έκτακτες ανάγκες, αλλά οι έκτακτες ανάγκες είναι στην καθημερινότητα. Άρα πρέπει να είμαστε όλοι σε ετοιμότητα, να ξέρουμε ότι θα κάνουμε και πώς θα προστατευτούμε. Για παράδειγμα η Ελλάδα είναι πρώτη σε νεκρούς στην Ευρώπη από πτώσεις κεραυνών. Λέμε να πηγαίνουμε κάτω από τα δέντρα. Και αν είμαστε όμως σε ξέφωτο όπου δεν έχει στέγαστρα; Ο κόσμος λέει θα αντιδράσω ξαπλώνοντας κάτω. Ναι αλλά τον κεραυνό εκείνη την ώρα τον τραβάει η γη. Άρα χρειάζεται να έχεις λιγότερη επαφή με το έδαφος. Άρα τι κάνουμε: βαθύ κάθισμα, το κεφάλι ανάμεσα στα πόδια και αν μπορούμε και στις μύτες των ποδιών. Με αυτό τον τρόπο μειώνουμε και το ύψος μας και την επαφή με το έδαφος. Δεν επιτρέπεται επίσης να κρατάμε ομπρέλες που έχουν μεταλλική ακίδα πάνω γιατί το μέταλλο τραβά τον κεραυνό. Δεν επιτρέπεται οι γυναίκες να έχουν αλυσίδες στον λαιμό με μέταλλο όταν πέφτουν κεραυνοί. Δείγμα ότι θα πέσει κεραυνός είναι ότι ηλεκτρίζεται η ατμόσφαιρα σηκώνεται η τρίχα κάγκελο, άρα πετάμε εκείνη την ώρα κάθε μεταλλικό αντικείμενο και κάνουμε βαθύ κάθισμα».
«Αναγκαίο το διαδραστικό μάθημα πολιτικής προστασίας στα σχολεία»
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε ο κ. Κοκολάκης στον ρόλο του σχολείου στον τομέα πολιτικής προστασίας. Το κράτος, όπως αναφέρει, είναι απών αφού θέματα πολιτικής προστασίας δεν περιλαμβάνονται στα σχολικά βιβλία ενώ θα έπρεπε, σύμφωνα με τον ίδιο, αυτά να αποτελούν ένα διαδραστικό μάθημα, καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής ζωής.
Χαρακτηριστικά ανέφερε: «Είναι ένα ζήτημα στο οποίο θα πρέπει να δώσει μια ιδιαίτερη βαρύτητα το κράτος και στα θέματα της γνώσης της πολιτικής προστασίας το υπουργείο Παιδείας. Δεν αρκεί να κάνουμε ομιλίες. Θα πρέπει σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, σε όλες τις τάξεις του σχολείου, η πολιτική προστασία να είναι ένα διαδραστικό μάθημα, ώστε να μάθουν τα παιδιά να ενστερνιστούν τον κίνδυνο, ώστε να μπορούν να αντιδρούν και να ξέρουν πως θα προστατευτούν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Διότι το σχέδιο έκτακτης ανάγκης που λέμε πολλές φορές δεν είναι το ίδιο, με την έννοια ότι στο τσουνάμι θα φύγουμε από τη θάλασσα να πάμε στο βουνό, στη δασική πυρκαγιά θα φύγουμε από το βουνό να πάμε στη θάλασσα. Στον σεισμό θα πρέπει να πάμε σε ανοιχτό χώρο. Κάθε καταστροφή έχει τα δικά της χαρακτηριστικά και θέλει τον δικό της σχεδιασμό, ο οποίος πρέπει να γίνει σε ατομικό και οικογενειακό επίπεδο. Η κάθε οικογένεια πρέπει να έχει το σχέδιο της. Θα πρέπει οι υπηρεσίες πολιτικής προστασίας των δήμων με τη βοήθεια της πυροσβεστικής υπηρεσίας, που είναι ο επιχειρησιακός βραχίονας της πολιτικής προστασίας, με τη βοήθεια των εθελοντών να διοργανώνουν ομιλίες με πρωτοβουλίες των συλλόγων των πολιτιστικών ή άλλων, προκειμένου ο κόσμος να ενημερωθεί και για τα σχέδια κάθε δήμου και κάθε γειτονιάς και ο πολίτες πρέπει να είναι ενήμεροι».
Μειονέκτημα η υποστελέχωση των υπηρεσιών
Βασικό πρόβλημα, σύμφωνα με τον Νίκο Βότσολγου, προϊστάμενο πολιτικής προστασίας της ΠΕΡ Ρεθύμνου είναι η υποστελέχωση των υπηρεσιών που ασχολούνται με τα ζητήματα πολιτικής προστασίας: «Αντιλαμβάνομαι ότι ίσως έχει καταντήσει γραφικό, ωστόσο βασικό πρόβλημα αποτελεί η υποστελέχωση των συγκεκριμένων υπηρεσιών πολιτικής προστασίας στους ΟΤΑ. Δηλαδή εγώ είμαι μόνος μου, οι δήμοι έχουν ένα ή το πολύ δυο άτομα, έναν αντιδήμαρχο δηλαδή και ένα υπάλληλο. Παρόλα αυτά θεωρώ ότι είμαστε σε καλό επίπεδο καθώς επιτυγχάνουμε τη συνεννόηση και τον σωστό σχεδιασμό. Άρα θεωρώ ότι είμαστε σε καλύτερο επίπεδο από αυτό που οφείλαμε να είμαστε με δεδομένη τη μη ικανοποιητική επάνδρωση των υπηρεσιών πολιτικής προστασίας. Οι εθελοντικές ομάδες είναι καταρτισμένες διότι ξέρουν από πριν τον ρόλο τους, οπότε δεν μπαίνουμε στη λογική εμείς να εξετάσουμε τον ρόλο τους. Τον εξετάζουν οι ίδιοι. Θεωρούμε πάντα ότι θα αποδώσουν τα μέγιστα όταν θα κληθούν. Εμείς χρησιμοποιούμε μηχανήματα και κρατικά και ιδιωτικά για την αντιμετώπιση μιας καταστροφής με αποτέλεσμα να θεωρούμε ότι μπορούμε να ανταπεξέλθουμε σε ένα ικανοποιητικό βαθμό και παραπάνω σε ότι εμάς συμβεί. Από κει και πέρα υπάρχει και η λογική κλιμάκωσης των μέσων, δηλαδή ζητά κανείς βοήθεια από γειτονικούς νομούς, από την κεντρική διοίκηση-προβλέπεται και αυτό για παράδειγμα σε ένα μεγάλο σεισμό κεντρικοί φορείς και αναλαμβάνουν τον συντονισμό. Εμείς θέλουμε να καλέσουμε τον κόσμο του Ρεθύμνου να συμμετέχει στις εθελοντικές ομάδες, ώστε όλοι μαζί να διαφυλάξουμε τα του οίκου μας» ανέφερε ο κ. Βότσογλου.
Πρόσκληση εθελοντικής προσφοράς σε ζητήματα πολιτικής προστασίας
Ο αντιδήμαρχος Πολιτικής Προστασίας του δήμου Ρεθύμνου Νίκος Αγριμάκης, αναφέρθηκε επίσης στη σημασία της ενημέρωσης και της γνώσης των πολιτών για τα απαραίτητα μέτρα πρόληψης και προστασίας, ενώ απεύθυνε πρόσκληση σε όσους πολίτες επιθυμούν να ενισχύσουν τις εθελοντικές ομάδες: «Ο ρόλος της πολιτικής προστασίας είναι πάρα πολύ σημαντικός, κυρίως στο να προλαβαίνουμε καταστάσεις και όχι να επιδιορθώνουμε. Γιατί στο να αντιμετωπίσουμε και να επιδιορθώνουμε καταστάσεις επιλαμβάνονται άλλες υπηρεσίες, όπως είναι η πυροσβεστική. Ο ρόλος της πολιτικής προστασίας είναι στο να μάθει ο πληθυσμός το πως θα αντιμετωπίζει μια ενδεχόμενη φυσική καταστροφή, όπως είναι μια πυρκαγιά, στο πως θα αντιδράσει σωστά. Αυτό είναι το σημαντικό σε όλη την ιστορία. Σε αυτό θέλουμε να βοηθήσουμε ώστε να ενημερωθούν το δυνατόν περισσότεροι πολίτες. Επιπλέον θέλουμε να βοηθήσουμε στη στελέχωση των εθελοντών της πολιτικής προστασίας. Όσους περισσότερους εθελοντές πολιτικής προστασίας έχει ένας τόπος, που να ξέρουν πως να αντιδράσουν σε μια ενδεχομένη καταστροφή, τόσο μικρότερη θα ναι αυτή η καταστροφή. Και αυτό φάνηκε πάρα πολύ έντονα στην καταστροφή που έγινε στο Μάτι. Άρα είναι πολύ σημαντικό να ξέρει ο κόσμος πως να αντιδράσει σε ενδεχόμενο σεισμό, σε ενδεχομένη πλημμύρα ή φωτιά τί πρέπει να κάνει και τι δεν πρέπει να κάνει. Εμείς καλούμε όλους τους δημότες μας να στελεχώσουν την ομάδα της πολιτικής προστασίας, προκειμένου να μάθουν πράγματα, να βοηθήσουν τον εαυτό τους πρώτα από όλα γιατί είναι σημαντικό να γνωρίζουμε. Για να βοηθήσουμε πρώτα από όλα εμάς τους ίδιους και έπειτα τον τόπο μας».