Η ελληνική δημόσια διοίκηση και η πρόκληση της επιμόρφωσης

Η δημόσια διοίκηση, ως γνωστό, σχετίζεται με τις σχέσεις των δημοσίων υπαλλήλων μεταξύ τους και με τις σχέσεις των δημοσίων υπηρεσιών προς τους πολίτες.

Αγωνία και έγνοια όλων των εμπλεκομένων είναι να εξευρεθεί και στην Ελλάδα εκείνο το σύστημα λειτουργίας του δημοσίου τομέα, το οποίο, διά της στοχευμένης και εξειδικευμένης επιμόρφωσης των δημοσίων υπαλλήλων, να συμβάλλει αποτελεσματικά στη βελτίωση της ποιότητας και της απόδοσης της ελληνικής δημόσιας διοίκησης και να της παρέχει δυναμική ώθηση προς τα μπροστά κοντά στις προηγμένες κοινωνίες, αναπτύσσοντας εργαλεία και ανταλλάσσοντας εμπειρίες και καλές πρακτικές μεταξύ των διαφόρων υπηρεσιών εις όφελος σε τελική ανάλυση του κοινωνικού συνόλου.

Το σύστημα, στο εμείς θα προτείναμε να επιμορφώνονται όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι όλων των κλάδων και ειδικοτήτων, για να αποβεί επιτυχημένο ως προς την εκπλήρωση των σκοπών και των στόχων του, θα έπρεπε να μας «προκαλεί»  να «ξεκολλήσουμε» και οι προϊστάμενοι των διαφόρων οργανικών μονάδων και οι υπάλληλοι των δημοσίων υπηρεσιών, από τα επί χρόνια παγιωμένα ή λανθασμένα «πρότυπα», τα οποία (και τα πρότυπα και τα πάγια) ενίοτε έβρισκαν στήριξη σε τετριμμένες και χρονικά ξεπερασμένες εισηγήσεις επιμορφωτικών προγραμμάτων, οι οποίες, όπως γνωρίζουν όσοι τις έχουν παρακολουθήσει, δεν λογαριάζουν τις σημερινές πραγματικές συνθήκες του ελληνικού δημοσίου, αφενός και να φιλτράρει αφετέρου τις απόψεις και εμπειρίες όλων για όλα τα θέματα που σχετίζονται με τη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού του δημοσίου τομέα αλλά και ευρύτερα στρατηγικά θέματα που σχετίζονται με την αναδιοργάνωση και την «μεταμόρφωση» της δημόσιας διοίκησης. Και όταν λέμε «μεταμόρφωση», εννοούμε απαλλαγή από πεπαλαιωμένα μέσα και νοοτροπίες, να ενισχυθεί δηλαδή η χρήση των νέων και καινοτόμων τεχνολογιών στη διοίκηση και να προωθηθεί και η ηλεκτρονική διακίνηση εγγράφων αφενός, που θα μας απαλλάξει από τη νοσηρή γραφειοκρατία, και αφετέρου ταυτόχρονα οι προϊστάμενοι των δημοσίων υπηρεσιών που είναι και οι στοχοθέτες να αποβάλλουν τυχόν αναχρονιστικές μεθόδους διοίκησης ή διαχείρισης ανθρωπίνου δυναμικού και να προβάλλουν πλέον τον σεβασμό, την αμεροληψία και την αξιοκρατία κατά την αξιολόγηση, δίνοντας έτσι κίνητρα συμμετοχής των υφισταμένων τους για τη συνεργασία κατά τη διάρκεια επίτευξης των στόχων, που σχετίζονται και με τις παρεχόμενες υπηρεσίες προς τους πολίτες και με την καλυτέρευση των εργασιακών σχέσεων.

Χρειαζόμαστε, με άλλα λόγια, μαζί με την αντικειμενική αξιολόγηση και τη ρεαλιστική στοχοθεσία, ένα σύστημα του οποίου οι εφαρμογές και η εφαρμογή πρώτ’ απ’ όλα θα ενισχύουν ψυχολογικά τους υπαλλήλους, προάγοντας π.χ. μοντέρνους και άδολους τρόπους συνεργασίας μεταξύ τους ή αντιμετώπισης του άγχους, και, ταυτόχρονα, σε στενή επικοινωνία και συνεργασία της κεντρικής διοίκησης προς τις αποκεντρωμένες υπηρεσίες της και τους λοιπούς κοινωνικούς φορείς, θα προάγουν και θα βελτιώσουν τις υπηρεσίες του δημοσίου προς τον πολίτη, εφόσον είναι το καταφύγιό του σε όλα όσα τον απασχολούν. Ένα σύστημα που θα προάγει την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, εφόσον επί των ημερών της ζούμε και η οποία είναι το σημείο αναφοράς, ο «πυρήνας» των επιμορφωτικών προγραμμάτων που έχει ανάγκη η δημόσια διοίκηση. Ένα σύστημα που θα φέρνει πιο κοντά τους υπαλλήλους μεταξύ τους και θα τους καθιστά συναγωνιστές στον καθημερινό αγώνα, εφόσον είναι πολλά τα προβλήματα που καλούνται ν’ αντιμετωπίσουν εντός γραφείου και για τα οποία πρέπει να είναι εφοδιασμένοι με τις κατάλληλες απαντήσεις ως προς τα μέσα και τις πρακτικές, απαντήσεις που θα ‘χουν λάβει από εξειδικευμένους εισηγητές σχετικών επιμορφωτικών σεμιναρίων πανελλαδικής εμβέλειας.

Εφαρμογές, όπως η σύνταξη απαλλαγμένων από «παρωχημένα κλισέ» δημοσίων διοικητικών εγγράφων με επεξεργαστές κειμένου, η οργάνωση και η λειτουργία ψηφιακού αρχείου μιας εκάστης των Υπηρεσιών, η δημιουργία λειτουργικών πληροφοριακών συστημάτων προσαρμοσμένων στις ανάγκες κάθε Υπηρεσίας με ανακτώμενες ανά πάσα στιγμή πληροφορίες (π.χ. για τη νομοθεσία που χρησιμοποιεί, για τα θέματα για τα οποία επικοινωνεί με άλλες υπηρεσίες ή κεντρική διοίκηση, για το υλικό που έχει διανεμηθεί σε τυχόν επιμορφωθέντες υπαλλήλους κ.α.), τα συστήματα διόρθωσης ορθογραφικών ή συντακτικών λαθών που βοηθούν τη γρηγορότερη σύνταξη και αποστολή δημοσίων εγγράφων, η καταγραφή και η ποσοστοποίηση των παρεχόμενων προς τον πολίτη υπηρεσιών καθώς και οι τεχνολογίες καθολικής ή κοινής μεταξύ των υπαλλήλων πρόσβασης (π.χ. το διαδίκτυο ή το διαδίκτυο), μπορούν να ενσωματωθούν και να ολοκληρωθούν από προσωπικό, το οποίο θα έχει κατάλληλα και σχετικά επιμορφωθεί, στα περιβάλλοντα διαχείρισης της πληροφορίας που χρησιμοποιεί η δημόσια διοίκηση, συμβάλλοντας με τη σειρά τους σημαντικά στη βελτίωση της παραγωγικότητας των διαφόρων υπηρεσιών και στην επίτευξη της διοίκησης με στόχους .

Εδώ και χρόνια, έχει από πολλούς τονιστεί και το ότι η ηλεκτρονική διακυβέρνηση θα μπορούσε να ωφεληθεί πολυποίκιλα εάν το προσωπικό της δημόσιας διοίκησης, σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο, επιμορφωθεί σε εφαρμογές που θα παρείχαν στους χρήστες και αυτόματη ταξινόμηση και δρομολόγηση εγγράφων (π.χ. στην εισερχόμενη ηλεκτρονική αλληλογραφία, απευθείας θα δρομολογούνταν όσα αφορούν τη διεύθυνση χ ή τη διεύθυνση ψ). Βεβαίως, να επισημανθεί ότι όλες οι παραπάνω εφαρμογές για να αποδώσουν, απαιτούν οι χρήστες τους να είναι ειδικά εκπαιδευμένοι χάρη σε εξειδικευμένα επιμορφωτικά προγράμματα και με την κατάλληλη τεχνική υποστήριξη των αρμόδιων υπηρεσιών και, βεβαίως, οι συναφείς με αυτές στόχοι του δημοσίου να τίθενται κατόπιν άμεσης συνεργασίας όλων των υπαλλήλων κάθε φορέα και με πρωτοβουλία της διοίκησης μετεκπαίδευσης του προσωπικού στα σχετικά αντικείμενα.

Καταλήγοντας, θα επαναλάβω μόνον τούτο: Το δημόσιο θα ορθοποδήσει, θα πετύχει στη στοχοθεσία του, θα είναι ψυχωφελής χώρος εργασίας για τους υπαλλήλους και θα ικανοποιεί τους πολίτες λύνοντας κάθε πρόβλημά τους μονάχα εάν μπορέσει με την επιμόρφωση του στελεχιακού του προσωπικού όλων των βαθμίδων και των ειδικοτήτων να βελτιώσει τις επικοινωνιακές του δεξιότητες, να καλλιεργήσει το εντός των Υπηρεσιών ομαδικό πνεύμα και να συμβάλλει στην άμβλυνση των συγκρούσεων, να αξιοποιήσει σωστά τις νέες τεχνολογίες από τη μια και από την άλλη με την υιοθέτηση ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού συστήματος αξιολόγησης, που θα προβάλλει και θα ενισχύει τους τρόπους ανέλιξης και την κινητικότητα των δημοσίων υπαλλήλων, θα εξασφαλίζει το δίκαιο του συστήματος αμοιβών, καθώς και την ενίσχυση της αμεροληψίας, της αξιοκρατίας και της διαφάνειας.