Την αφορμή για το σημερινό άρθρο δίνει το κείμενο του Α. Λακασά στην «Καθημερινή» με τίτλο «Οι καλύτεροι Έλληνες επιστήμονες έχουν εξοριστεί από την Ελλάδα».
Ο αρθρογράφος της εφημερίδας αντλεί πληροφορίες και στοιχεία από το τελευταίο βιβλίο του κ. Ιωάννη Π.Α. Ιωαννίδη (τακτικός καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Stanford των ΗΠΑ). Στην Ελλάδα το βιβλίο του κ. Ι. Ιωαννίδη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος με τον τίτλο «Παραλλαγή πάνω στην τέχνη της φυγής και ένα απονενοημένο Ριτσερκαρ».
Ας δούμε, όμως, κάποια από τα διόλου ενθαρρυντικά στοιχεία που καταθέτει ο καθηγητής-συγγραφέας. Η Ελλάδα διαθέτει κορυφαία «μυαλά» περίπου 30 φορές πάνω από την πληθυσμιακή αναλογία ή με αλλά λόγια ο ελληνισμός διαθέτει το 3% των επιστημόνων κορυφαίας εμβέλειας παγκοσμίως, αν και ο πληθυσμός του αποτελεί μόλις το 0,20% του πληθυσμού της Γης! Το 85% των 336 κορυφαίων αυτών επιστημόνων με ισχυρή επιρροή στη διεθνή βιβλιογραφία έχει «εξοριστεί» από την Ελλάδα! Αξίζει να επισημάνουμε ότι το 95% του δημοσιευμένου έργου τους έχει γίνει εκτός Ελλάδας…
Η θλίψη και η απογοήτευση που γεννούν τα στατιστικά δεδομένα είναι μεγάλη τουλάχιστον όσες και οι ευθύνες εκείνων που χρόνια τώρα απαξιώνουν την εκπαίδευση (την Παιδεία) και την επιστημονική – ακαδημαϊκή έρευνα στη χώρα μας… Που εντοπίζονται όμως οι ευθύνες; Ποια είναι τα αιτία αυτής της «επιστημονικής αιμορραγίας» και «εξορίας» των άριστων; Ποιοι έχουν συμφέρον -η πατρίδα σίγουρα όχι- από αυτή την εξέλιξη; Οι ευθύνες βαρύνουν μόνο την πολιτεία και το πολιτικό μας σύστημα; Υπάρχει ελπίδα να αντιστραφεί η πολυετής αυτή αρνητική πορεία των πραγμάτων; Τα ερωτήματα πολλά και βασανιστικά…
Για άλλη μια φορά πολιτικό σύστημα (προσωπικό), Ακαδημαϊκή – Πανεπιστημιακή κοινότητα – συνδικαλιστικοί φορείς – κοινωνία θα πρέπει να ξεκινήσουμε από τα αυτονόητα… Αυτογνωσία και αυτοκριτική για τις φαύλες νοοτροπίες και πρακτικές με τις οποίες λειτουργούσαμε για δεκαετίες…
Βασική αιτία για την «εξορία» των κορυφαίων μας επιστημόνων αποτελεί το έλλειμμα χρηματικών πόρων, υποδομών και ουσιαστικής υποστήριξης -τόσο από την πολιτεία όσο και από την πλευρά της επιχειρηματικότητας- του τομέα της έρευνας. Σχεδιασμός, κρατικοί πόροι, κίνητρα, αξιοποίηση δυνάμεων και Ευρωπαϊκών- ιδιωτικών κεφαλαίων σε σχεδόν μηδενική βάση για δεκαετίες ακόμα και στα χρόνια της εικονικής μας (δανεικής) ευημερίας…
Το έλλειμμα, όμως, ενός κοινωνικού οράματος σε συνδυασμό με το έλλειμμα θεσμών, αρχών, αξιών (γιατί δεν θα κουραστούμε να υποστηρίζουμε ότι η σημερινή κρίση είναι βαθιά πολιτισμική, άρα κρίση αρχών – θεσμών – αξιών και φυσικά οικονομική και πολιτική) αποτελεί αναμφίβολα μια ακόμα αιτία της «εξορίας» των κορυφαίων επιστημόνων μας.
Η κυριαρχία των κομματικών παρατάξεων και των «φοιτητοπατέρων» στα Πανεπιστήμια που ουσιαστικά «συν διοικούσαν» τα ανώτατα ιδρύματα της χώρας ήταν για χρόνια μια άλλη πληγή και είναι αυτονόητο ότι εμπόδιζε την απρόσκοπτη λειτουργία τους και φυσικά την επιστημονική έρευνα.
Δέσμιες οι Πρυτανικές αρχές σε ένα σύστημα δύσκαμπτο, μη λειτουργικό λ.χ. στην εξασφάλιση πόρων από επιχειρήσεις με σκοπό την έρευνα και ταυτόχρονα με ισχυρές αντιδράσεις της ίδιας της Πανεπιστημιακής κοινότητας σε μια ουσιαστική αξιολόγηση ήταν αδύνατον να κρατήσει εντός Ελλάδας τα καλύτερα επιστημονικά «μυαλά».
Έμειναν λοιπόν οι μέτριοι και οι συνδικαλιστικά και πολιτικά «δικτυωμένοι», όπως σωστά τονίζει ο κ. Ι. Ιωαννίδης στον συντάκτη της Καθημερινής.
Αυτονόητο είναι γιατί οι Έλληνες ερευνητές του εξωτερικού διαπρέπουν σε ένα περιβάλλον πειθαρχίας, αξιοκρατίας και άμιλλας…
Αυτονόητες επίσης και οι αλλαγές που πρέπει να κάνουμε, αν θέλουμε να προσελκύσουμε τα καλύτερα ελληνικά «μυαλά»…
Σχεδιασμός, πολιτική βούληση, κοινωνικό όραμα…
Η μετανάστευση των άριστων αποτελεί μεγάλη εθνική πληγή…
E-mail: pgiannoulakis@yahoo.gr
