Το ζήτημα του επαγγελματικού προσανατολισμού απασχολεί χιλιάδες μαθητές, υποψηφίους της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που από χθες έως και τις 16 Ιουλίου καλούνται να συμπληρώσουν τα μηχανογραφικά τους δελτία και να επιλέξουν κατά προτεραιότητα τις σχολές που επιθυμούν να φοιτήσουν.
Η επιλογή έχει εξελιχτεί σε μια δύσκολη υπόθεση με δεδομένο αφ’ ενός ότι πολλοί υποψήφιοι πέφτουν σε παγίδες επιλέγοντας σχολές με βάση όχι τι τους αρέσει αλλά με βάση την επαγγελματική αποκατάσταση ή επειδή δεν έχουν επεξεργαστεί όπως πρέπει τα προγράμματα σπουδών των σχολών, με αποτέλεσμα συχνά να καταλήγουν σε τμήματα και σχολές που δεν τους αρέσουν και επί της ουσίας δεν αποτελούν προσωπική τους επιλογή, αλλά έχουν βασιστεί σε επιλογές είτε των γονιών τους, είτε άλλων «στερεοτύπων» που επικρατούν σε σχέση με τις σπουδές στα ΑΕΙ και ΤΕΙ.
Με κύριο στόχο την ενημέρωση των υποψηφίων χθες η Ένωση Φροντιστηρίων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Νομού Ρεθύμνου διοργάνωσε σχετική εκδήλωση επαγγελματικού προσανατολισμού με θέμα την επιλογή σπουδών και επαγγέλματος με ομιλητή τον Δρ Κωνσταντίνο Κότιο, διδάκτορα Α.Π.Θ., σύμβουλο σταδιοδρομίας της εταιρείας Employ και συγγραφέα της σειράς οδηγών Σπουδών ΕΠΙΛΕΓΩ Σπουδές και Επάγγελμα από τις Εκδόσεις Πατάκη.
Ο κ. Κότιος αναφέρθηκε στα βασικά βήματα που πρέπει να ακολουθούσουν οι υποψήφιοι προτού συμπληρώσουν το μηχανογραφικό τους, τονίζοντας τι πρωταρχικό κριτήριο θα πρέπει να είναι η προτίμηση του κάθε μαθητή, η οποία θα βασίζεται στις δεξιότητες τους και στο αντικείμενο το οποίο τους αρέσει και θα ήθελαν να ασχοληθούν. Σε καμία περίπτωση, όπως είπε, δεν πρέπει να επιλέγεται μια σχολή με βάση τα μόρια της ή με βάση τον επαγγελματική αποκατάσταση, αφού όπως ξεκαθάρισε χρόνο με τον χρόνο το τοπίο αλλάζει.
Ειδικότερα ο κ. Κότιος σε δηλώσεις του ανέφερε: «Το πρώτο βήμα είναι τα παιδιά να ξέρουν τι θέλουν να κάνουν, ποιες είναι οι κλίσεις τους και οι δεξιότητες τους. Δεν επιλέγουμε με βάση αν μια σχολή έχει 19.000 μόρια ή 18.000 μόρια. Επιλέγουμε αν αυτή η σχολή είναι κοντά στα θέλω μας, αν έχει μαθήματα που μας αρέσουν, αν μπορούμε να την παρακολουθήσουμε και αν αυτό που άρχεται ως επάγγελμα μετά είναι κοντά σε αυτό που μπορούμε να κάνουμε. Το δεύτερο βήμα είναι να διαβάσουν αναλυτικά όλα τα προγράμματα σπουδών, δηλαδή ανά εξάμηνο την κάθε σχολή, να δουν όλο το μηχανογραφικό τι σχολές έχει, να δουν τα εξάμηνα τι μαθήματα έχουν, να παρακολουθήσουν και τι μεταπτυχιακές σπουδές ακολουθούν, έτσι ώστε να έχουν μια πλήρη εικόνα του μηχανογραφικού. Το τρίτο βήμα είναι εφόσον τα δουν όλα να τα ομαδοποιήσουν. Για παράδειγμα εμένα θα μου άρεσε για παράδειγμα νομική, ψυχολογία και μετά φιλολογία και κοινωνικών λειτουργών. Μετά από αυτό το βήμα λέμε: θέλω να δηλώσω ψυχολογία Κρήτης πρώτη; Ψυχολογία Αθήνας γιατί είναι ο αδελφός μου εκεί; και τότε επιλέγω και πόλη. Ένα σημαντικό κριτήριο είναι να μπορώ να έχω μετεγγραφές -αν και συνήθως εδώ από την περιοχή μας- οι βάσεις είναι πιο χαμηλές οπότε δεν αντιμετωπίζουμε θέμα με τις μετεγγραφές. Επίσης δεν ακούω καμιά πρόβλεψη για τις βάσεις -γιατί και αυτή τη στιγμή που γίνονται προβλέψεις είναι επικίνδυνες. Δεν ξέρουμε τι έχουν βαθμολογήσει, όμως ακόμα και αν βγουν οι βαθμοί, οι βάσεις θα διαμορφωθούν από τη ζήτηση των υποψηφίων. Επίσης φέτος έχουμε το πανεπιστήμιο δυτικής Αττικής που αλλάζει τελείως τον χάρτη. Δηλαδή η Αθήνα και ο Πειραιάς έχουν πλέον μόνο πανεπιστήμια και έχει δοθεί μεγαλύτερο ποσοστό από τα ΕΠΑΛ για εισαγωγή τους στο πανεπιστήμιο δυτικής Αττικής -δηλαδή, φέτος απόφοιτοι των ΕΠΑΛ μπορούν να εισαχθούν σε ΑΕΙ σε ποσοστό 5%. Για το πανεπιστήμιο δυτικής Αττικής το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε 10%, οπότε εκεί δεν γνωρίζουμε τι θα γίνει. Αυτό το γεγονός της ζήτησης θα συμπαρασύρει και άλλες σχολές. Δηλαδή το αν θα επιλέξουν οι υποψήφιοι τις σχολές αυτές».
Σε σχέση με τις «παρεμβάσεις» των γονιών στο θέμα της επιλογής σχολής από τους υποψηφίους ο κ. Κότιος ανέφερε: «Τα τελευταία χρόνια είναι ευχάριστο ότι υπάρχουν λιγότερα παραδείγματα «παρεμβάσεων» γονέων στα θέλω των παιδιών. Ο γονιός πλέον ενημερώνεται περισσότερο. Το παιδί όταν κάνει σωστά τη διαδικασία και ψαχτεί έχει πολύ καλή κρίση. Αυτό συμβαίνει πολλές φορές με σχολές που έχουν ίδια επαγγελματικά δικαιώματα και όταν λέμε στα παιδιά να δουν το πρόγραμμα σπουδών από μόνοι τους μπορούν να κατανοήσουν ποιο τους ταιριάζει. Άρα τα παιδιά είναι σε θέση να επιλέξουν».
Ο κ. Κότιος κάλεσε τους υποψηφίους να είναι προσεκτικοί και σε καμιά περίπτωση να μην επιλέξουν σχολές με βάση την υποτιθέμενη επαγγελματική αποκατάσταση, υπογραμμίζοντας πως αυτό δεν είναι ασφαλές κριτήριο. Χαρακτηριστικά είπε: «Πρέπει να μάθουμε να ζούμε σε μια ζωή με μεγάλες και γρήγορες αλλαγές. Το λέω αυτό για να κάνω κατανοητό ότι καμιά σχολή δεν μπορεί να εξασφαλίσει επαγγελματική αποκατάσταση. Δεν υπάρχει σχολή που μας διορίζει πέραν από τον στρατό, την πυροσβεστική και την αστυνομία. Είναι αλήθεια ότι 8-10% σκέφτονται μόνο την πόλη με δεδομένη την οικονομική κρίση. Επιλέγουν σχολές με βάση τον τόπο κατοικίας τους. Η Κρήτη ευτυχώς σου παρέχει επιλογές να σπουδάσεις ότι θέλεις στον τόπο σου. Μέχρι τις 16 Ιουλίου υπάρχει προθεσμία συμπλήρωσης μηχανογραφικού. Οι υποψήφιοι προλαβαίνουν να σκεφτούν, να ψάξουν πληροφορίες να δουν που είναι πιο κοντά. Η πρώτη επιλογή είναι το τμήμα και μετά έχουν τις δυνατότητες εξειδικεύσεων, μεταπτυχιακών αλλά το πιο σημαντικό που πρέπει να θυμούνται είναι ότι αν θα βρουν στο μέλλον δουλειά θα μετρήσει κατά 50% ποιοι είναι οι ίδιοι, δηλαδή τι δεξιότητες έχουν, τι προσωπικότητα. Άρα να μην ξεχνούν ότι από τον Σεπτέμβριο σε όποια σχολή μπουν θα πρέπει να αρχίσουν να «χτίζουν» το προσωπικό τους προφίλ».
Από την πλευρά του ο Κωνσταντίνος Μαρκαντώνης, πρόεδρος φροντιστηρίων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης νομού Ρεθύμνης, ανέφερε: «Το θέμα του επαγγελματικού προσανατολισμού νομίζω ότι πρέπει να ‘ναι να κανείς ρομαντικός. Να επιλέγει αυτό που θέλει, αυτό που νομίζει ότι του ταιριάζει και σε λιγότερο βαθμό να κάνει υπολογιστικές σκέψεις και σχέδια με δεδομένο ότι τα πράγματα μεταβάλλονται πολύ γρήγορα που είναι ουσιαστικά άχρηστες οι υπολογιστικές σκέψεις πάνω στον επαγγελματικό προσανατολισμό. Αυτό νομίζω ότι είναι η βασική ιδέα. Ο καθένας πρέπει να βρει, να ψάξει αυτό που του ταιριάζει περισσότερο και βεβαίως να δουλέψει γι’ αυτό. Το θέμα επαγγέλματος, όσο περίεργο και αν ακούγεται, θα πρέπει να το αφήσουν σε δεύτερη φάση, καθώς σε πέντε-έξι χρόνια που θα έχουν ολοκληρώσει τις σπουδές τους και θα βγουν στον επαγγελματικό στίβο, τα επαγγέλματα που θα «ανθίζουν» δεν μπορούμε καν να τα φανταστούμε ενώ επαγγέλματα που σήμερα είναι «πιασάρικα» πιθανόν να μην υπάρχουν. Πρέπει λοιπόν κανείς να επιλέξει να σπουδάσει αυτό για το οποίο είναι έτοιμος να δουλέψει σκληρά».
