Οι καιροί και οι μέρες που ζούμε είναι αρκετά δύσκολες, με πολλές κρυφές παγίδες, αρκετές προκλήσεις, δυσεπίλυτα προβλήματα και νέες ορατές και αόρατες απειλές που έρχονται για να διαταράξουν την καθημερινότητα του μέσου ευρωπαίου πολίτη.
Η φούσκα της αλματώδους ανάπτυξης που ήρθε στον μέσον της προηγούμενης δεκαετίας από χρήματα «υπερκέρδους» χωρίς αντίκρισμα, έσκασε. Σαν αποτέλεσμα της υπερεπένδυσης αυτής στην πρώιμη ακόμα τότε ηλεκτρονική χρηματαγορά και σε χρηματοπιστωτικά προϊόντα με τη λογική της ρουλέτας, ήταν εμφανή καθώς το εικονικό υπερκέρδος έπρεπε να επανεπενδυθεί μέσω της αλυσιδωτής δομής της αγοράς μέσα σε άλλους κλάδους. Στη βόρεια και κεντρική Ευρώπη, έγινε μια πιο συνετή διαχείριση καθώς τα χρήματα αυτά επανεπενδύθηκαν κυρίως σε funds και σε επενδυτικά-ασφαλιστικά ταμεία για περαιτέρω επενδύσεις σε χρηματοπιστωτικά προϊόντα, ενώ άλλοι κλάδοι που άνθισαν στο μέσον της προηγούμενης δεκαετίας στην βόρεια και κεντρική Ευρώπη ήταν οι μεταφορές και οι τηλεπικοινωνίες.
Αντίθετα με τους βόρειους γείτονες μας οι νότιοι εταίροι στην Ευρωπαϊκή Ένωση είχαμε μια λιγότερο συνετή διαχείριση στο προϊόν υπερκέρδους που προήλθε από το μπουμ στις χρηματαγορές την προηγούμενη δεκαετία. Προτίμησαν να επενδύσουν σε λιγότερο βραχυπρόθεσμες και άμεσα αποδοτικές επενδύσεις με μεγαλύτερο (ROI) από αυτό των χρηματοπιστωτικών προϊόντων, χρονικά, όπως για παράδειγμα ο κλάδος των κατασκευών, του Real Estate, της μεταποίησης, παράλληλα όμως τότε μπήκαν και τα θεμέλια σε αρκετές χώρες του νότου για μια βασική βιομηχανική υποδομή, η οποία για παράδειγμα στην Ελλάδα ξεριζώθηκε σχεδόν τελείως τη δεκαετία του ’80 με τις πολιτικές αποβιομηχανοποίησης στον παραγωγικό ιστό της χώρας.
Οι εναλλακτικές επενδυτικές τάσεις που προτιμήθηκαν στις χώρες του νότου είχαν άμεσα αποτελέσματα στην αγορά αλλά όπως αναφέρθηκε και παραπάνω τα οφέλη αυτά ήταν παροδικά λόγω της φύσης της επένδυσης. Έτσι, όταν έκλεισε τον κύκλο της η εποχή του υπερκέρδους και αποσύρθηκαν τεράστια κεφάλαια από τις παγκόσμιες αγορές, έσκασε η βόμβα της χρεωκοπίας της Lehman Brothers το 2008 εισάγοντας έτσι τον κόσμο στην άβυσσο της νέας μεγάλης ύφεσης. Σαν αποτέλεσμα οι αγορές έγιναν πιο διστακτικές και τα κράτη άρχισαν να οχυρώνονται για τον επερχόμενο Αρμαγεδδών, με τη Γερμανία και τα άλλα κράτη της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης να έχουν προνοήσει καλύτερα την περίοδο των παχιών αγελάδων με επενδύσεις με μεγαλύτερη αποδοτικότητα σε βάθος χρόνου. Έτσι το χτύπημα του Αρμαγεδδών δεν ήταν ισοπεδωτικό, όπως ήταν για τις χώρες του νότου. Αυτό το γεγονός, ήταν και το εφαλτήριο της δημιουργίας της περίφημης πλέον Ευρώπης των δυο ταχυτήτων.
Ο διαχωρισμός αυτός της ΕΕ ίσως να ήταν προσεκτικά σχεδιασμένος από Φριντμανιστές οικονομολόγους, ίσως και όχι, πάντως το δεδομένο είναι ότι η Ελληνική κρίση σε συνδυασμό με τα λάθη και τις παραλείψεις έδωσε σάρκα και οστά στο συγκεκριμένο όραμα. Αν κάποιος θεωρήσει ότι φορείς εντός της ΕΕ, εφαρμόζοντας τις διδαχές της θεωρίας των παιγνίων λειτουργούν πάνω σε ένα σχεδιασμό για μια Ευρώπη δύο ταχυτήτων , ενδεχομένως να μπορεί να δει και τους παίκτες του συγκεκριμένου σχεδιασμού αλλά και την υποθετική έκβαση αυτού.
Εάν λοιπόν υπάρχει ατζέντα κάτω από το τραπέζι από κάποιους ετέρους μας για μια Ευρώπη δύο ταχυτήτων που εξυπηρετεί πλήρως τα συμφέροντα της βόρειας Ευρώπης, τότε πλέον μιλάμε για ένα σενάριο εξαιρετικά απεχθές για την αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, που επιθυμεί μια Ευρώπη ενιαία και συμπαγής για πάρα πολλούς οικονομικούς, γεωπολιτικούς, κοινωνικούς αλλά και πολιτιστικούς λόγους. Σαν αποτέλεσμα στην λογική αυτή η αντίπερα όχθη του Ατλαντικού θα έβαζε σαν ανάχωμα με μια εξίσου δυνατή χώρα όπως για παράδειγμα τη Γαλλία, την οποία θα προέτρεπε να πάρει πρωτοβουλίες. Παράλληλα θα μείωνε την οικονομική δυναμική της φιλόδοξης αυτής χώρας που προωθεί ένα σχεδιασμό δύο ταχυτήτων με επικοινωνιακά χτυπήματα στο προφίλ της αλλά και στην αξιοπιστία των προϊόντων της, δείχνοντας στο παγκόσμιο κοινό μια άλλη εικόνα άκρως αντίθετη με αυτή του αψεγάδιαστου επαγγελματισμού που ενδεχομένως να είχε μέχρι τώρα.
Το αποτέλεσμα λοιπόν μια τέτοιας σύγκρουσης είναι το λεγόμενο Grimbo. Η λέξη Grimbo είναι παράγωγο αντίστοιχο της λέξης Grexit, η λέξη Grimbo προέρχεται από τη λέξη Greece που σημαίνει Ελλάδα και την λέξη limbo που ουσιαστικά υποδηλώνει μια χρονική περίοδο σε κατάσταση ύπνωσης και αναμονής. Αυτή λοιπόν ενδεχομένως να είναι η μοίρα της χώρας μας στο επόμενο διάστημα, μια μεσοβέζικη κατάσταση όπου η χώρα θα παραμένει σε μια ημιδιαλυμένη οικονομική κατάσταση φυτοζωώντας χωρίς όμως να χρεοκοπεί, αλλά ούτε και να κάνει βήματα μπροστά, θα είναι σε καθεστώς Grimbo.
Η συγκεκριμένη οξύμωρη ισορροπία είναι το αποτέλεσμα των μαχών για επιρροή που δίνουν κάτω από το τραπέζι οι υπερδυνάμεις του κόσμου. Μέχρι λοιπόν να μοιραστούν οι νέες σφαίρες επιρροής και να μοιραστεί ξανά η τράπουλα, η Ελλάδα θα βρίσκεται ημιλιπόθυμη κλεισμένη στη μέγγενη του χρέους και αναμένοντας τη μοίρα της, με κάποιες μικρές περιόδους ανάσας από στιγμιαίες επενδυτικές κινήσεις, κυρίως στο κομμάτι της ενέργειας και των υδρογονανθράκων.
* O Θανάσης Πετράς είναι δημοσιογράφος-οικονομολόγος
