Η Ιστορία και η πορεία της Ελληνικής Σημαίας

Η σημαία, είναι ένα θεσμοθετημένο σύμβολο κυριαρχίας μιας χώρας. Στην ουσία είναι η αναγνωρίσιμη οπτική ταυτότητα μιας χώρας, ενός οργανισμού, ενός κόμματος, ενός σωματείου, μιας εταιρείας, και γενικά μιας ομάδας ανθρώπων με κοινούς στόχους και κοινές επιδιώξεις. Οι εθνικές σημαίες στα χρώματά τους, στα σχέδια που απεικονίζονται στο εμβαδόν του υφάσματος, στη διάταξή τους, ακόμα και στις αναλογίες των διαστάσεών τους, περιέχονται συμβολισμοί που έχουν να κάνουν με την ιστορία της χώρας, το λαό της, την εθνοτική καταγωγή του, τα ιδανικά του και τις επιδιώξεις του, ενώ σε άλλες περιπτώσεις έχουν να κάνουν με την κυρίαρχη θρησκεία ή με τη γεωγραφική τους θέση.

 

Υπάρχει πιθανότητα οι αρχαίοι Έλληνες να χρησιμοποιούσαν σημαίες από τη μυκηναϊκή εποχή, αργότερα όμως έβαζαν σημαίες στις τριήρεις. Με τη σειρά τους οι Ρωμαίοι έφτιαξαν δικές τους σημαίες, τα λεγόμενα «σίγα», ενώ στη συνέχεια οι Βυζαντινοί έφτιαξαν τα λάβαρα. Ονομαστό και περίφημο ήταν το λάβαρο του Μέγα Κωνσταντίνου, που το χρησιμοποίησε στη μάχη κατά του Μαξέντιου και είχε την επιγραφή «εν τούτω νίκα». Στο μεσαίωνα οι σημαίες απόχτησαν θρησκευτικό χαρακτήρα, κυρίως, ενώ κάθε κράτος είχε σαν σημαία του τη σημαία του βασιλιά του. Η πρώτη καθαυτό κρατική σημαία, έκανε την εμφάνισή της ήταν αυτή της δυναστείας των Βαλουά με άσπρο χρώμα και κρίνα. Άλλοι υποστηρίζουν ότι η πρώτη σημαία ήταν αυτή της Γαλλικής Επανάστασης, που είχε τρία χρώματα, κόκκινο, άσπρο και γαλάζιο και χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα ως επίσημη γαλλική σημαία. Στην Ελλάδα χρησιμοποιήθηκαν πολλές σημαίες στο πέρασμα του χρόνου, οι οποίες όμως είχαν κυρίως τοπικό χαρακτήρα και αντικαθιστόνταν συνεχώς από άλλες. Αυτό συνέβαινε και κατά την Επανάσταση του 1821, οπότε χρησιμοποιούνταν τα γνωστά μπαϊράκια ή φλάμπουρα ή παντιέρες. Ήταν τοπικές σημαίες ή σημαίες αρχηγών των κλεφτών μιας περιοχής και είχαν πάνω τους το σταυρό ή κάποια εικόνα αγίου και τη φράση «Ελευθερία ή Θάνατος».

 

Ως πρώτη επίσημη και καθολική ελληνική σημαία θεωρείται και το λάβαρο της Επανάστασης, που υψώθηκε από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό στις 25 Μαρτίου 1821. Απεικόνιζε την Κοίμηση της Θεοτόκου, ενώ στο πάνω μέρος είχε σταυρό, κάτω απ’ αυτόν έφερε 16 γραμμές και είχε την επιγραφή «Ελευθερία ή Θάνατος». Το 1822 η Α’ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου καθιέρωσε ως εθνικά χρώματα το άσπρο και το γαλάζιο και ανέθεσε στο Εκτελεστικό να προσδιορίσει τις σημαίες του στόλου, του στρατού και του εμπορικού ναυτικού. Το άσπρο συμβολίζει τα χιονισμένα βουνά της Ελλάδας, τα αφρισμένα κύματα της θάλασσας, την ελληνική φουστανέλα των αγωνιστών της στεριάς και την αγνότητα του ελληνικού λαού. Το γαλάζιο συμβολίζει τον ουρανό, τη βράκα των νησιωτών αγωνιστών και τη δύναμη και σοβαρότητα των αγώνων του λαού. Το Εκτελεστικό προσδιόρισε για τη σημαία της ξηράς να έχει στη μέση το λευκό σταυρό, που συμβολίζει την Ορθόδοξη χριστιανική πίστη των Ελλήνων. Αντίθετα, η σημαία της θάλασσας προσδιορίστηκε να έχει 9 παράλληλες οριζόντιες γραμμές, πέντε γαλάζιες και τέσσερις άσπρες, τοποθετημένες διαδοχικά, αρχίζοντας από γαλάζια. Στο πάνω αριστερό μέρος της προσδιορίστηκε να υπάρχει επίσης άσπρος σταυρός, πλαισιωμένος από 4 γαλάζια τετράγωνα. Τα κοντάρια πάνω στα οποία αναρτούνται και οι δύο σημαίες έχουν στο πάνω μέρος τους το σταυρό. Η σημαία του στρατού φτιάχτηκε όμοια με τη σημαία της ξηράς, με τη διαφορά ότι στη μέση του σταυρού έχει την εικόνα του Αγίου Γεωργίου, ενώ πάνω από το σταυρό του κονταριού υπάρχει και μια μεταλλική σφαίρα. Πρέπει να τονιστεί ότι όσα χρόνια υπήρχε η βασιλεία στην Ελλάδα, τοποθετούνταν στην ελληνική σημαία και τα βασιλικά εμβλήματα και οικόσημα, μετά το 1974 καταργήθηκαν οριστικά.

 

 

 

Οι μπλε λωρίδες συμβολίζουν τις θάλασσες και οι λευκές τα κύματα. Επίσης συμβολίζουν τις πέντε συλλαβές της λέξης Ελευθερία, ενώ οι τέσσερις λευκές συμβολίζουν τις τέσσερις συλλαβές ή θάνατος. Πιο «αρχαιοπρεπείς» θεωρίες θέλουν τις εννέα λωρίδες να συμβολίζουν και τις Εννέα Μούσες, αλλά αυτό δεν αναφέρεται σε κανένα επίσημο σκεπτικό για τους συμβολισμούς της σημαίας. Ο λευκός σταυρός παραπέμπει στην Ορθοδοξία, σύμφωνα με μια άποψη, αλλά ταυτόχρονα, επειδή δεν είναι ο χριστιανικός σταυρός, αλλά ο λεγόμενος «ελληνικός σταυρός», πιστεύεται ότι παραπέμπει στο πανάρχαιο ελληνικό σύμβολο του δυϊσμού. Μέχρι το 1978, η επίσημη σημαία ήταν αυτή της ξηράς που χρησιμοποιεί και ο Στρατός που προερχόταν από την «κατά γην δυνάμεων» σημαία του 1822. Με το νόμο 851/78 η επίσημη σημαία είναι πλέον αυτή του Πολεμικού Ναυτικού, όμως δεν απαγορεύεται στους πολίτες να αναρτούν και την παλαιότερη. Η επιλογή της ανανεώθηκε και από τη δημοκρατική μεταπολίτευση του 1974, με κάποιες μετατροπές στις διαστάσεις της.