Η πολιτική επικοινωνία είναι κατ’ αρχάς και πάνω από όλα πολιτική. Στην εργαλειακή προσέγγιση της η πολιτική επικοινωνία αποτελείται από το σύνολο των τεχνικών και μεθόδων που διαθέτουν οι πολιτικοί δρώντες για να δελεάζουν, κατευθύνουν και να παραπλανούν την κοινή γνώμη.
Η προπαγάνδα μπορεί να θεωρηθεί μια μορφή πολιτικής επικοινωνίας της πειθούς όπου δεν προϋποθέτει τον διάλογο μεταξύ πηγής και παραλήπτη και που σαν στόχο έχει να προσαρμόσει τις αναπαραστάσεις, στάσεις και συμπεριφορές των δεκτών της προπαγάνδας στις προτιμήσεις των προπαγανδιστών. Όταν χρησιμοποιείται από την κυβέρνηση, αποτελεί με άλλα λόγια μια απόπειρα των κυβερνώντων να προσαρμόσουν την κοινή γνώμη στις δικές τους αντιλήψεις, στάσεις και αναπαραστάσεις.
Έχουμε δει και στο παρελθόν αυτή την προσέγγιση της πολιτικής επικοινωνίας και απ’ ότι φαίνεται έτσι την αντιλαμβάνεται και η σημερινή κυβέρνηση. Την είχε υιοθετήσει πριν αναλάβει την εξουσία και φαίνεται ότι αυτή την προσέγγιση ακολουθεί μέχρι σήμερα. Το άσπρο βαφτίζεται μαύρο, λέξεις αποκτούν νέο νόημα, φράσεις κατασκευάζονται για να στηρίξουν παραπλανητικά αφηγήματα. Αυτό ακριβώς συμβαίνει τώρα και με την λεγόμενη «καθαρή έξοδο» στις 20 Αυγούστου. Καλό είναι οι πολίτες όταν ακούν τέτοιες μεγαλεπήβολες φράσεις να λειτουργούν με κριτική σκέψη απέναντι στην εκατοστέ εξουσία.
Ας δούμε πρώτα απ’ όλα και έξω από ευφάνταστα αφηγήματα τα πραγματικά γεγονότα. Τι θα συμβεί λοιπόν φέτος το καλοκαίρι; Στις 20 Αύγουστου ολοκληρώνεται το πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής της Ελλάδας, δηλαδή το 3ο μνημόνιο, που άρχισε στις 19 Αύγουστου 2015 και περιλάμβανε χρηματοδοτική συνδρομή ύψους 86 δις. Το πρόγραμμα προέκυψε μετά από επίσημο αίτημα που υπέβαλε η Ελλάδα για χορήγηση στήριξης σταθερότητας υπό τη μορφή δανείου από τον ΕΜΣ στις 8 Ιουλίου 2015. Γιατί λοιπόν αντί να λέμε τα πράγματα με το όνομα τους και στην πραγματική τους διάσταση, εξακολουθούμε επίμονα σε αυτή τη χώρα να κατασκευάζουμε μια δική μας πραγματικότητα; Μήπως επειδή η πραγματικότητα ενοχλεί εκείνους που προσπαθούν να την διαστρεβλώσουν; Απέναντι λοιπόν σε αυτό το γεγονός, η κυβέρνηση προωθεί το αφήγημα της «καθαρής εξόδου».
Το πρώτο ερώτημα που τίθεται είναι καθαρή έξοδος από τι; Όπως θρασύτητα προβάλουν οι κυβερνώντες πρόκειται για καθαρή έξοδο από «τα μνημόνια». Ο πληθυντικός εδώ χρησιμοποιείται να για κρύψει μια πραγματικότητα. Ποια είναι αυτή; Ότι πρόκειται για έξοδο από το 3ο μνημόνιο. Το δικό τους μνημόνιο. Ακόμα κι έτσι όμως, εφόσον εξακολουθεί να είναι κάτι καλό και μια επιτυχία, γιατί να το βαφτίζουμε κάτι άλλο; Μα απλούστατα γιατί μετά οι πολίτες θα περάσουν σε άλλα ερωτήματα όπως το πότε, το γιατί, το υπό ποιες συνθήκες και κυρίως με πιο κόστος υπογράφτηκε το 3ο μνημόνιο από το οποίο εξερχόμαστε.
Εφόσον λοιπόν η κυβέρνηση θέλει να επικοινωνεί πολιτικά με αυτόν τον τρόπο, θα έλεγα ότι η «καθαρή έξοδος» χρησιμοποιείται να κρύψει την «βρώμικη είσοδο» που προκάλεσαν τα πεπραγμένα του 2015. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το 3ο μνημόνιο δεν προέκυψε νομοτελειακά ή από κάποια ιστορική αναγκαιότητα, αλλά ήταν καθαρά αποτέλεσμα των πολιτικών που ακολουθήθηκαν και όλοι μας βιώσαμε το 2015. Κυρίως βέβαια η «καθαρή έξοδος» χρησιμοποιείται για να καλύψει το κόστος, αυτά που αφήνει πίσω του, αλλά και που προβλέπει για το μέλλον το 3ο μνημόνιο. Μερικά από αυτά: 40 νέοι φόροι, πολλά δις επιβάρυνση στο χρέος, capital controls, περικοπές συντάξεων, αυξήσεις ασφαλιστικών εισφορών, περαιτέρω μείωση του αφορολόγητου κ.α.
Αν μιλούσαμε με όρους αλήθειας σε αυτή τη χώρα, θα μπορούσε να γίνει ένας πραγματικός απολογισμός των θετικών και των αρνητικών που άφησαν πίσω τους όλα τα μνημόνια και να υιοθετηθεί η κατάλληλη στρατηγική που θα μας επιτρέψει να προχωρήσουμε προς το μέλλον. Εφόσον όμως η κυβέρνηση εξακολουθεί να πορεύεται με τέτοιους όρους επικοινωνίας θα λαμβάνει την ανάλογη απάντηση από πολίτες που δεν ανέχονται άλλο πια την κοροϊδία. Γιατί περισσότερο από την «καθαρή έξοδο» από το μνημόνιο, αυτό που κυρίως έχουμε άμεση ανάγκη ως κοινωνία είναι μια καθαρή έξοδο από τον λαϊκισμό, τον ανορθολογισμό, την εσωστρέφεια και από όλα εκείνα όσα μας κρατάνε προσκολλημένους στο παρελθόν.
Ο Γεώργιος Νάστος είναι Ιδιωτικός υπάλληλος – Απόφοιτος του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης
