Πολλοί άνθρωποι αγκάλιασαν την ιδέα της ίδρυσης του Πανεπιστημίου Κρήτης. Αγωνίστηκαν, μόχθησαν, πάλεψαν γι’ αυτό, αλλά κατάφεραν να κάνουν την ιδέα και το όνειρο πραγματικότητα.
Το 1930 για πρώτη φορά σε ομιλία του ο Ελευθέριος Βενιζέλος αναφέρθηκε στην σκέψη ίδρυσης Πανεπιστημίου στο νησί και το 1944 την ίδια ιδέα επανέφερε ο Χανιώτης Πανεπιστημιακός Νικόλαος Τωμαδάκης. Σε περισσότερο σοβαρή βάση η ιδέα της διεκδίκησης τέθηκε το 1961 στο Α’ Κρητολογικό Συνέδριο. Δώδεκα χρόνια αργότερα, ύστερα από καθυστερήσεις και παλινωδίες, Ιούλιο του 1973, εξεδόθη Νομοθετικό Διάταγμα για την ίδρυση Πανεπιστημίου στην Κρήτη και λίγους μήνες αργότερα, Σεπτέμβριο του 1973 ορίστηκε με Προεδρικό Διάταγμα, ως έδρα του, το Ρέθυμνο.
Το ακαδημαϊκό έτος 1977-1978, λειτούργησαν οι πρώτες σχολές: Η Φιλοσοφική Σχολή στο Ρέθυμνο και η Φυσικομαθηματική Σχολή στο Ηράκλειο. Στην συνέχεια άρχισαν να ιδρύονται και να λειτουργούν η μία μετά την άλλη οι σχολές του Πανεπιστημίου σε Ρέθυμνο και Ηράκλειο.
Η τοπική κοινωνία συνέβαλε καθοριστικά στην υλοποίηση του οράματος. Καθοριστική ήταν και η συμβολή καταξιωμένων επιστημόνων, πολλοί από τους οποίους ήρθαν από ευρωπαϊκά και αμερικανικά ιδρύματα, όπου ήδη απολάμβαναν τη διεθνή αναγνώριση για να οργανώσουν και να στελεχώσουν το Πανεπιστήμιο Κρήτης στα πρώτα και καθοριστικά βήματά του.
Σήμερα, 40 χρόνια μετά, η Κρήτη μπορεί να υπερηφανεύεται για το Πανεπιστήμιό της. Έχει διαγράψει μια λαμπρή πορεία. Με σπουδαία επιτεύγματα και σημαντικές διακρίσεις, γεγονός που το κατατάσσει στα κορυφαία Πανεπιστήμια της Ευρώπης, στα καλύτερα Πανεπιστήμια του κόσμου. Εξ ίσου λαμπρό προβλέπεται και το μέλλον του Πανεπιστημίου Κρήτης, με την προϋπόθεση, ότι θα τύχει της στήριξης και της συμπαράστασης της πολιτείας, όπως και τα υπόλοιπα Πανεπιστήμια της χώρας.
Το βράδυ του Σαββάτου, στο θέατρο Ερωφίλη στην Φορτέτζα, πραγματοποιήθηκε επετειακή εκδήλωση για τα 40 χρόνια λειτουργίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας. Μια εκδήλωση που διοργάνωσε το Πανεπιστήμιο, στην οποία παρευρέθηκαν όλες οι τοπικές αρχές και βέβαια πλήθος μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας. Παλαιότεροι και νεότεροι.
Μεταξύ άλλων, παρόντες ήταν: ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός, ο αναπληρωτής υπουργός Έρευνας και Καινοτομίας Κώστας Φωτάκης, ο περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης, ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης κ. Ειρηναίος, ο Μητροπολίτης Ρεθύμνης-Αυλοποτάμου, ο βουλευτής Ν.Δ. Ρεθύμνου Γιάννης Κεφαλογιάννης, ο ευρωβουλευτής του Ποταμιού και πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης Γιώργος Γραμματικάκης, η βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Χανίων Βάλια Βαγιωνάκη, ο βουλευτής Ηρακλείου του Ποταμιού Σπύρος Δανέλλης, ο βουλευτής ΚΚΕ Ηρακλείου Μανώλης Συντυχάκης, ο δήμαρχος Ρεθύμνου Γιώργος Μαρινάκης, ο δήμαρχος Ηρακλείου Βασίλης Λαμπρινός, ο γενικός αστυνομικός διευθυντής Περιφέρειας Κρήτης Κώστας Λαγουδάκης κ.α.
Στη διάρκεια της εκδήλωσης, απονεμήθηκε το χρυσό μετάλλιο του Πανεπιστημίου στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο, ενώ παρουσιάστηκε επετειακός τόμος με την ιστορία του Πανεπιστημίου Κρήτης, με τίτλο «Πανεπιστήμιο Κρήτης, η Γέννηση και η Πορεία», από τον συγγραφέα του, ομότιμο καθηγητή του Πανεπιστημίου κ. Ιωάννη Πυργιωτάκη.
Τους προσκεκλημένους, καλωσόρισε ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης, Οδυσσέας-Ιωάννης Ζώρρας ο οποίος δεν παρέλειψε να αναφερθεί στην μέχρι σήμερα σημαντική πορεία του ακαδημαϊκού ιδρύματος αλλά και στην υποχρέωση της πολιτείας να στηρίξει, στην συγκυρία που βρισκόμαστε, το Πανεπιστήμιο. Μεταξύ άλλων, επεσήμανε:
«Ένας σταθμός παγκόσμιος με παρελθόν αιώνων, το Πανεπιστήμιο σήμερα αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις όπως είναι η παγκοσμιοποίηση, η επιστημονική και τεχνολογική έκρηξη, τα κοινωνικά αιτήματα για πολιτική και δημοκρατική συμμετοχή και τέλος οι νέες μορφές εργασίας που απαιτούν την ανάπτυξη νέων ακαδημαϊκών τμημάτων αλλά και αναμόρφωση της παραδοσιακής λειτουργίας των παλιών. Τα πανεπιστήμια βρίσκονται εδώ και καιρό σε αναζήτηση νέας ταυτότητας. Το πανεπιστήμιο ως ακαδημαϊκός θεσμός ήταν πάντοτε θεσμός κριτικής της εξουσίας και εδώ κινδυνεύει να χάσει το ρόλο του. Ποιος αλήθεια πιστεύει σήμερα ότι η εκπαίδευση θα αναγεννήσει την κοινωνία ή θα καταπολεμήσει την διαφθορά όταν δυστυχώς δεν είναι σπάνιο από τα ίδια τα ΑΕΙ να καλλιεργούν παρόμοιες πρακτικές. Οι επιδόσεις του Πανεπιστημίου Κρήτης φαίνονται στις διεθνείς κατατάξεις που σε όλες βρίσκεται μεταξύ των καλυτέρων πανεπιστημίων της χώρας. Στο πλέον εμπεριστατωμένο σύστημα κατάταξης εκείνου του Times Higher Education το πανεπιστήμιο Κρήτης βρίσκεται στην κορυφή των Ελληνικών ιδρυμάτων και στη 144η θέση διεθνώς με βάση τις αναφορές στο δημοσιευμένο ερευνητικό έργο του επιστημονικού του προσωπικού.
Το Πανεπιστήμιο Κρήτης κατέκτησε αυτή τη θέση παρά το ότι λειτουργεί κάτω από το ίδιο αντίξοο πλαίσιο οικονομικό, θεσμικό και πολιτικό με τα υπόλοιπα ΑΕΙ της χώρας και με όχι λίγες περιπτώσεις εκείνων των αρνητικών διακρίσεων εις βάρος του. Θα περίμενε κανείς ότι το υπουργείο Παιδείας θα ήθελε και να μελετήσει και να γενικεύσει την καλή πρακτική όπου αυτή εμφανίζεται. Παράδειγμα ένα πάγιο αίτημα του Πανεπιστημίου μας για ανάπτυξη σχολής διοίκησης επιχειρήσεων και τουριστικών σπουδών. Παρακολουθούμε αντίστοιχα τμήματα να αναπτύσσονται σε όλη τη χώρα εκτός της Κρήτης. Παντού στον κόσμο οι κυβερνήσεις προσέχουν τους ακαδημαϊκούς τους πρωταθλητές για δύο λόγους. Πρώτον γιατί ανεβάζουν το κύρος της χώρας και δεύτερον διότι αποτελούν ένα καλό παράδειγμα για τη βελτίωση και των υπολοίπων αντιστοίχων φορέων. Ο δρόμος είναι απλώς μακρύς ή είμαστε σε αδιέξοδο; Η Κρήτη είναι εκείνη η οποία πρώτη με το μύθο του Μινώταυρου και το μίτο της Αριάδνης, δίδαξε ότι δεν υπάρχουν αδιέξοδα.
Αναλύοντας όμως τα αίτια της κρίσης που ως χώρα βιώνουμε τα τελευταία χρόνια θα ήθελα να υπογραμμίσω με έμφαση ότι η κρίση δεν είναι μόνο εκτροχιασμός των οικονομικών μεγεθών αλλά είναι βαθιά κρίση κυρίως της αξιακής ιεράρχησης.
Αν το πανεπιστήμιο Κρήτης δικαιούται κάποιας υπερηφάνειας, αυτό οφείλεται στο σύνολο των ανθρώπων του. Στο πανεπιστήμιο Κρήτης δεν υπάρχει ανώνυμος μόχθος. Η κοινή και συλλογική προσπάθεια έχει το ονοματεπώνυμο όλων. Φοιτητών προπτυχιακών και μεταπτυχιακών, των καθηγητών, των ανθρώπων της διοίκησης και φυσικά των νομικών και τεχνικών υπηρεσιών».
«Το Πανεπιστήμιο Κρήτης στάθηκε, καθ’ όλη την εμβληματική διαδρομή του, φάρος πραγματικού πνεύματος»
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, ευχαριστώντας το Πανεπιστήμιο Κρήτης για την μεγάλη τιμή που του έκανε, να του απονείμει το χρυσό μετάλλιο, ανέφερε:
«Είναι ξεχωριστή η τιμή την οποία σήμερα επιδαψιλεύσατε στο πρόσωπό μου, υπό την ιδιότητά μου ως Προέδρου της Δημοκρατίας, με την απονομή του χρυσού μεταλλίου του Πανεπιστημίου Κρήτης, που φέτος εορτάζει, με την πρέπουσα λαμπρότητα και αίσθημα δικαίωσης για την μέχρι τούδε πορεία του, τα 40 χρόνια λειτουργίας του. Ενός πρωτοποριακού Πανεπιστημίου της Χώρας μας, που συνεχίζει την σπουδαία παράδοση παραγωγής Γνώσης και Πολιτισμού στην Ελλάδα. Παράδοση, η οποία ξεκίνησε χιλιάδες χρόνια πριν, με τον μοναδικής σπουδαιότητας Μινωικό Πολιτισμό, και συνεχίζεται αδιαλείπτως έως τις μέρες μας».
Ο κ. Παυλόπουλος έκανε λόγο για 40χρονη λαμπρή πορεία του Πανεπιστημίου Κρήτης, χαρακτηρίζοντας το φάρο πραγματικού πνεύματος, τονίζοντας: «Αποτίοντας τον οφειλόμενο φόρο τιμής στην λαμπρή πορεία των 40 χρόνων λειτουργίας του, έχω χρέος να επισημάνω ότι το Πανεπιστήμιο Κρήτης στάθηκε, καθ’ όλη την εμβληματική διαδρομή του, φάρος πραγματικού πνεύματος. Υπήρξε, επίσης, ένα λαμπρό παράδειγμα και, συνάμα, υπόδειγμα του τι μπορούμε να επιτύχουμε, ως Έλληνες, όταν, επιστρατεύοντας όλη την δημιουργικότητα και επινοητικότητά μας, και χωρίς ίχνος αλαζονείας -αλλά, αντιθέτως, με αυτοπεποίθηση και ακλόνητη πίστη στην αρχή της Αριστείας- επιχειρούμε ν’ ανταγωνισθούμε τους καλύτερους στον διεθνή στίβο είτε της Επιστήμης, είτε της Οικονομίας και της Πολιτικής, είτε του Πολιτισμού εν γένει. Όπως πρόσφατα υποστήριξε ο νεαρός συμπατριώτης σας, Κωνσταντίνος Δασκαλάκης, Καθηγητής στο ΜΙΤ και από τους κορυφαίους ειδικούς στην Θεωρητική Πληροφορική και την Τεχνητή Νοημοσύνη, κάθε ικανός Έλληνας επιστήμονας οφείλει να έχει ως φιλοδοξία το να δουλέψει σκληρά, ώστε να γίνει ο καλύτερος στον κλάδο του, όχι απλώς και μόνο στην Ελλάδα αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο. Αυτό επιβάλλουν οι ανάγκες αλλά και επιτρέπουν οι δομές και τα μέσα που υπάρχουν σήμερα στην διάθεσή του. Και μόνον έτσι η Ελλάδα θα καταστεί έτοιμη ν’ αντιμετωπίσει την Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση. Αυτή την κρίσιμη αποστολή της προετοιμασίας της νεολαίας μας ν’ αντιμετωπίσει επιτυχώς ένα μέλλον που ταχέως έρχεται, καλείται, ως δημιουργός και θεματοφύλακας της λαμπρής του παράδοσης, να επιτελέσει το Πανεπιστήμιο Κρήτης, και μάλιστα στο πλαίσιο της σημερινής κρίσιμης συγκυρίας για την χώρα μας και τον λαό μας. Και είμαι απολύτως βέβαιος ότι θ’ ανταποκριθεί πλήρως και σε αυτό το, κυριολεκτικώς, εθνικό προσκλητήριο».
Αναφερόμενος ο ΠτΔ στην σημαντική πορεία του Πανεπιστημίου και στο ανθρώπινο δυναμικό του που το έχουν φέρει στα επιφανέστερα Πανεπιστήμια του κόσμου, είπε μεταξύ άλλων:
«Το Πανεπιστήμιο Κρήτης, όπως και το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), προσφέρουν σπουδές υψηλού επιπέδου. Επιπλέον, καλλιεργούν και προάγουν την επιστημονική και τεχνολογική έρευνα με μεθόδους και αντιλήψεις που, σε ορισμένους τουλάχιστον επιστημονικούς κλάδους, είναι εφάμιλλες αυτών που συναντά κανείς στα επιφανέστερα Πανεπιστήμια της Ευρώπης και των ΗΠΑ.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, ήδη από το ξεκίνημα της ουσιαστικής λειτουργίας του, αρκετά δηλαδή χρόνια μετά την δημοσίευση του ιδρυτικού του διατάγματος το 1973, το Πανεπιστήμιο Κρήτης κατάφερε να προσελκύσει άριστους, μεταξύ των οποίων πολλοί Κρήτες, Έλληνες επιστήμονες από κάθε γωνιά της Γης, που θέλησαν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στο «χτίσιμο» ενός Ανωτάτου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος, το οποίο φιλοδοξούσαν ν’ ακτινοβολήσει, όσο γινόταν ταχύτερα, διεθνώς».
Ο κ. Παυλόπουλος, ενδεικτικά υπενθύμισε ορισμένους από τους επιφανείς καθηγητές που πρόσφεραν το έργο τους στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, λέγοντας:
«Ο αείμνηστος βιολόγος Φώτης Καφάτος, που κάποτε έγινε ο νεότερος Καθηγητής στην ιστορία του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ και αργότερα διετέλεσε και πρώτος Πρόεδρος του ERC («European Research Council»), προσφέροντας έτσι τεράστιο έργο στην διεύθυνση της επιστημονικής έρευνας στην Ευρωπαϊκή Ένωση -γεγονός που οι περισσότεροι στην Πατρίδα μας δυστυχώς αγνοούμε- υπήρξε ένας από εκείνους που γύρισαν στην Κρήτη, για να δημιουργήσουν ένα σύγχρονο Τμήμα Βιολογίας στο Πανεπιστήμιό της. Ο κ. Ελευθέριος Οικονόμου, όνομα λαμπρό στην Φυσική Στερεάς Κατάστασης διεθνώς αλλά και εξαιρετικά πετυχημένος Πρόεδρος, επί 20 χρόνια, του ΙΤΕ, ο κ. Παναγιώτης Λαμπρόπουλος, εκ των κορυφαίων στον Κόσμο στην Φυσική των Λέιζερ, ο κ. Διονύσιος Τσιχριτζής, ομοίως καταξιωμένος στην Επιστήμη των Υπολογιστών, ο κ. Γρηγόρης Σηφάκης, έγκριτος μελετητής της αρχαίας ελληνικής φιλολογίας, με λαμπρή φήμη στην Ελλάδα και στις ΗΠΑ, όλοι αυτοί ένωσαν τις δυνάμεις τους για να δημιουργήσουν στην Κρήτη ένα σύγχρονο Πανεπιστήμιο, με βάση τα υψηλότερα διεθνή πρότυπα. Με κυρίαρχο, δηλαδή, κριτήριο αυτό της Αριστείας. Και παρά τις πολλές και πολύπλευρες δυσκολίες που αντιμετώπισαν αρχικά, τελικώς το πέτυχαν. Βεβαίως και χάρη στην μοναδική αγάπη και υποστήριξη που όλοι εσείς, οι Κρήτες, με υπερηφάνεια προσφέρατε στο Πανεπιστήμιό σας, το οποίο είναι, απολύτως δικαίως, το καμάρι σας.
Αναφέρθηκε επίσης ο ΠτΔ στα σημερινά σπουδαία επιτεύγματα επιστημόνων του Πανεπιστημίου και του ΙΤΕ, επισημαίνοντας την πιο πρόσφατη έρευνα που αφορά την αστρογένεση, λέγοντας:
«Πρόσφατο παράδειγμα ενδεικτικό του υψηλότατου επιπέδου της επιστημονικής έρευνας που διεξάγεται σε αυτό το Πανεπιστήμιο- αποτέλεσε η εξής μεγάλη είδηση:
Δύο Έλληνες ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Κρήτης και το ΙΤΕ, συνέβαλαν στην περαιτέρω κατανόηση της αστρογένεσης -με σημαντικές συνέπειες και για την αστροβιολογία- όπως ανέφερε σχετικό δημοσίευμα του πολύ έγκριτου περιοδικού «Science». Συγκεκριμένα, οι δύο νεαροί Έλληνες επιστήμονες κατάφεραν να «χαρτογραφήσουν», τρισδιάστατα, ένα μεσοαστρικό μοριακό νέφος αερίων και σκόνης, δηλαδή μια περιοχή όπου γεννιούνται νέα άστρα, καθώς ανακάλυψαν ότι το μαγνητικό πεδίο του δονείται «σαν καμπάνα». ‘Άνοιξαν, έτσι, τον δρόμο για την επίλυση ενός από τα μεγαλύτερα μυστήρια στην Αστροφυσική, το οποίο αφορά το ερώτημα για το τι καθορίζει, εν τέλει, τον αριθμό και το είδος των άστρων και των πλανητών που δημιουργούνται στον Γαλαξία μας.
Η εν λόγω ανακάλυψη υπήρξε το συμπέρασμα της διδακτορικής διατριβής του κ. Άρη Τρίτση, την οποία ολοκλήρωσε στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης, υπό την επίβλεψη του Αναπληρωτή Καθηγητή κ. Κωνσταντίνου Τάσση».
Ο κ. Παυλόπουλος εξήρε το έργο και την προσφορά και των υπόλοιπων σχολών, τονίζοντας μεταξύ άλλων ότι: «Στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, εκτός από τις θετικές και τεχνολογικές επιστήμες και την Ιατρική, διακονούνται με την ίδια επιτυχία, από υποδειγματικώς αφοσιωμένους στο έργο τους επιστήμονες, η Φιλολογία, η Ιστορία, η Αρχαιολογία, η Φιλοσοφία, οι Πολιτικές και Κοινωνικές Επιστήμες.
Η καλλιέργεια των Ανθρωπιστικών Σπουδών προσφέρει τα μέγιστα στην ανάπτυξη του δημοκρατικού ήθους των πολιτών και, γενικώς, προάγει εν συνόλω την Δημοκρατία. Η πρόσφατη τάση για υποβάθμιση των Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών, που εκδηλώνεται με την μειωμένη χρηματοδότησή τους σε πολλά κράτη του ανεπτυγμένου κόσμου, δεν προοιωνίζεται τίποτε καλό, τουλάχιστον για τον Δυτικό Πολιτισμό, ο οποίος οφείλει να παραμείνει στον πυρήνα του ανθρωποκεντρικός, εάν επιθυμεί να έχει μέλλον».
Και συνεχίζοντας ο ΠτΔ, πρόσθεσε: «Tο Πανεπιστήμιο Κρήτης, εξωστρεφές καθώς είναι στους προσανατολισμούς του, βεβαίως σέβεται και υπηρετεί την παράδοση του Τόπου μας. Πλην όμως αισθάνεται ότι συνδέεται αμέσως και βαθύτατα με την Ευρώπη και την υπερεθνική θεσμική της έκφραση, την Ευρωπαϊκή Ένωση, της οποίας η Ελλάδα αποτελεί μόνιμο και αναπόσπαστο μέλος καθώς και θεμελιώδης αντηρίδα του Πολιτισμού της.
Αυτό αποτυπώνεται και στο έμβλημα του Πανεπιστημίου Κρήτης, το οποίο βασίζεται σε ελληνιστικό νόμισμα της Γόρτυνας (430-300 π.Χ.) και παριστάνει την Ευρώπη σε στάση στοχασμού, καθισμένη σε κλάδους ελαίας.
Το έμβλημα είναι σχεδιασμένο σε μετάλλιο από τη γλύπτρια κ. Ασπασία Παπαδοπεράκη, ύστερα από σχετική απόφαση του Πρυτανικού Συμβουλίου για την ανάθεση της σχεδίασης του εμβλήματος του Πανεπιστημίου Κρήτης, η οποία ελήφθη το 1992, πρυτανεύοντος του Καθηγητή κ. Γιώργου Γραμματικάκη».
«Πανεπιστήμιο Κρήτης: Η γένεση και η πορεία»
Η γένεση και η πορεία του Πανεπιστημίου Κρήτης στα 40 χρόνια λειτουργίας του, περιλαμβάνεται στον επετειακό τόμο που έγραψε και επιμελήθηκε ο ομότιμος καθηγητής και πρώην αντιπρύτανης Πανεπιστημίου Κρήτης, Ιωάννης Πυργιωτάκης και ο ίδιος παρουσίασε συνοπτικά στην εκδήλωση.
Όπως ανέφερε ο κ. Πυργιωτάκης, για την ίδρυση του Πανεπιστημίου Κρήτης, αποτέλεσε σταθμό το Α’ Κρητολογικό Συνέδριο του 1961:
«Εκείνο που με απασχόλησε αρχικά ήταν από ποιο μυαλό ξεπήδησε για πρώτη φορά η σκέψη περί ιδρύσεως πανεπιστημίου στην Κρήτη. Και μολονότι δεν μπορεί να τεκμηριωθεί με ακρίβεια, θεωρείται βέβαιο ότι η σκέψη αυτή ξεπήδησε από το μυαλό του Ελευθερίου Βενιζέλου, ο οποίος το 1930, σε μια ομιλία του προς τη νεολαία του Κόμματος των Φιλελευθέρων έκανε λόγο για ίδρυση Πανεπιστημίου στην Κρήτη. Αργότερα το 1944 ο εκ Χανίων καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Νικ. Τωμαδάκης συλλαμβάνει το σχέδιο περί ιδρύσεως πανεπιστημίου στο Ηράκλειο της Κρήτης, το οποίο εκθέτει στον επίσης καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών και δάσκαλό του Ιωάννη Καλλιτσουνάκη και στον εκλεκτό των Κρητικών Γραμμάτων Λευτέρη Αλεξίου.
Καταλυτική σημασία έπαιξε ωστόσο η διοργάνωση του Α’ Κρητολογικού Συνεδρίου το έτος 1961. Τότε είχε αρχίσει ήδη να συνειδητοποιείται ότι η λειτουργία των δύο μοναδικών πανεπιστημίων (Αθηνών και Θεσσαλονίκης) δεν επαρκούσε πλέον για την κάλυψη των κοινωνικών αναγκών και η ελληνική νεολαία διεκδικούσε όλο και περισσότερες θέσεις για πανεπιστημιακές σπουδές. Ήταν λοιπόν προφανές ότι η ίδρυση ενός τρίτου πανεπιστημίου στη χώρα γινόταν όλο και πιο επιτακτική. Συνειδητοποιώντας την ανάγκη αυτή οι Κρήτες έθεσαν το θέμα στην καταληκτήρια συνεδρία του Α’ Κρητολογικού Συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε στα Χανιά και στις 28 Σεπτεμβρίου 1961 εκδόθηκε ομόφωνο ψήφισμα των συνέδρων υπέρ της ίδρυσης του τρίτου ελληνικού πανεπιστημίου στο Ηράκλειο της Κρήτης.
Το θέμα εγγράφεται έκτοτε στις διεκδικήσεις των Κρητών και σύσσωμη η Κρήτη κινητοποιείται για την απόκτησή του με έδρα το Ηράκλειο. Στο πλαίσιο αυτό η Εταιρεία Κρητικών Ιστορικών Μελετών εξέδωσε το 1962 ειδικό υπόμνημα με το οποίο αναλύει τους λόγους για τους οποίους πρέπει να ιδρυθεί στο Ηράκλειο.
Με τις εκλογές του 1963 ο Πρόεδρος της Ενώσεως Κέντρου Γ. Α. Παπανδρέου επισκεπτόμενος την Κρήτη εξαγγέλλει την ίδρυσή του. Στο μεταξύ κερδίζοντας τις εκλογές εκείνες ο Γ. Παπανδρέου, ιδρύει Φιλοσοφική και Φυσικομαθηματική Σχολή στα Ιωάννινα, ως παράρτημα του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, το 1964 ιδρύει επίσης το Τρίτο Ελληνικό Πανεπιστήμιο στην Πάτρα και το Μάιο του 1965 καταθέτει στη Βουλή εισηγητική έκθεση του νόμου «περί ιδρύσεως νέων Πανεπιστημίων», όπου προβλέπεται η ίδρυση Πανεπιστημίου στην Κρήτη με έδρα το Ηράκλειο.
Είναι γνωστό ότι η επιβολή της δικτατορίας του 1967 ανέτρεψε την μεταρρύθμιση του 1964, και το νομοσχέδιο αυτό δεν έγινε ποτέ νόμος του κράτους. Έτσι η ίδρυση πανεπιστήμιου στην Κρήτη γνώρισε μια ακόμη ματαίωση.
Είναι επίσης γνωστό ότι, κυρίως μετά το Μάη του 1968, η Χούντα ενδιαφέρθηκε περισσότερο να ελέγξει τα λειτουργούντα εκπαιδευτικά ιδρύματα και να ποδηγετήσει το φοιτητικό κίνημα, παρά να ιδρύσει νέα πανεπιστήμια. Όμως ασκούνται πιέσεις από παντού με τους Κρήτες της Αμερικής να απειλούν ότι θα καλέσουν το Harvard να ιδρύσει παράρτημα στην Κρήτη. Έτσι με την έναρξη του έτους 1973, όλα δείχνουν ότι μια τέτοια κίνηση είναι μάλλον αναμενόμενη.
Τον Ιούλιο του 1973 εκδίδεται Νομοθετικό Διάταγμα σύμφωνα με το οποίο «Ιδρύεται Πανεπιστήμιον εις Θράκην και έτερον εις Κρήτην», χωρίς να αναφέρεται η πόλη στην οποία θα ιδρυθούν τα νέα πανεπιστήμια. Ο λόγος είναι προφανής: Τώρα πλέον την έδρα διεκδικεί δυναμικά και το Ρέθυμνο. Πιο συγκεκριμένα ο τότε δήμαρχος Δημ. Αρχοντάκης προσεγγίζει τον Ρεθύμνιο Παττακό, με σκοπό να αξιοποιήσει την εξουσία που διαθέτει και να κερδίσει το πανεπιστήμιο για το Ρέθυμνο. Ο Παττακός, διστακτικός αρχικά, πείθεται και τελικά κινούνται πλέον από κοινού με έναν σκοπό: Την ίδρυση του πανεπιστημίου στο Ρέθυμνο, κάτι που υποψιάζονται οι Ηρακλειώτες και ανησυχούν.
Καθώς ο ορισμός της έδρας καθυστερεί οι ανησυχίες ανεβαίνουν στο κατακόρυφο και από τις δύο πόλεις. Οι πειραματισμοί μάλιστα του Παπαδόπουλου για δήθεν επιστροφή στον κοινοβουλευτισμό με το πείραμα Μαρκεζίνη, ανησυχούν τον Δήμαρχο Αρχοντάκη. Φοβάται μήπως το εγχείρημα αυτό οδηγήσει τον Παττακό εκτός εξουσίας και χάσει το πιο ισχυρό του χαρτί. Εν όψει των ανησυχιών αυτών ο Δήμαρχος επισκέπτεται την Αθήνα από τις αρχές Σεπτεμβρίου προσπαθώντας να κινήσει τα νήματα. Τελικά στις 27 του αυτού μηνός δημοσιεύεται το Προεδρικό Διάταγμα 296 (ΦΕΚ.239/27-9-1973), με περιεχόμενο λιτό και σαφές: «Άρθρον μόνον: Το εν Κρήτη ιδρυθέν Πανεπιστήμιον φέρει τον τίτλον «Πανεπιστήμιον Κρήτης», έδρα δε αυτού ορίζεται η πόλις του Ρεθύμνου».
Το τι γίνεται στην Κρήτη δεν περιγράφεται: Σημαιοστολισμοί και κωδωνοκρουσίες στο Ρέθυμνο, οργή, πίκρα και αγανάκτηση στο Ηράκλειο. Ο δήμαρχος παραιτείται και τον ακολουθεί σύσσωμο και το δημοτικό συμβούλιο. Ακολουθούν άπειρες παραιτήσεις, συσκότιση των δρόμων ακινητοποίηση των τροχοφόρων κλπ. Όλα αυτά τα δυσάρεστα καθώς και όλο το παρασκήνιο των Αθηνών έρχονται για πρώτη φορά στο φως της δημοσιότητας, με τον επετειακό τόμο. Το θέμα της έδρας λύθηκε τελικά από την κυβέρνηση Κωνστ. Καραμανλή με το διαμελισμό του Πανεπιστημίου και η λειτουργία του θα αρχίσει τον Οκτώβριο του 1977, ξεκινώντας από το απόλυτο ΜΗΔΕΝ. Μάλιστα με καθυστέρηση τριών ετών σε σχέση με το Πανεπιστήμιο Θράκης.
Σήμερα το Πανεπιστήμιο Κρήτης εμφανίζεται συχνά σε υψηλή θέση όπως αυτή που δημοσιεύτηκε τον Ιούλιο 2017. Συνοπτικά παρουσιάζει την ακόλουθη εικόνα: Σύμφωνα με τον διεθνή οργανισμό κατάταξης, Times Higher Education Το πανεπιστήμιο Κρήτης στα 200 καλύτερα της Ευρώπης και στα 350 του κόσμου».
Ο κ. Πυργιωτάκης δεν παρέλειψε να συμπεριλάβει στον επετειακό τόμο την πρωτοπορία του Πανεπιστημίου Κρήτης και την προσφορά του σε σχέση με το διαδίκτυο μέσω του Τμήματος Επιστήμης Υπολογιστών, επισημαίνοντας κατά την παρουσίαση: «Θα αναφέρω μια ημερομηνία που ίσως δεν είναι τόσο γνωστή, είναι όμως ιστορικής σημασίας για την Ελλάδα: 4 Ιουλίου 1984. Είναι η μέρα που από το Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Κρήτης και το συστεγαζόμενο τότε Ερευνητικό Κέντρο Κρήτης (ΙΤΕ) πραγματοποιήθηκε η πρώτη επικοινωνία της Ελλάδας με e-mail. Σήμερα φεύγουν κάθε στιγμή εκατομμύρια και δισεκατομμύρια e-mails από την Ελλάδα. Τότε όμως και η λέξη ακόμα ήταν άγνωστη. Αυτή λοιπόν την άγνωστη λέξη κατέστησε για την Ελλάδα καθημερινή πραγματικότητα το Πανεπιστήμιο Κρήτης.
Ένδεκα χρόνια αργότερα δημιουργήθηκε από το ΙΤΕ η εταιρεία FORTH-Net. Τότε δηλαδή που ήταν λίγοι ακόμη εκείνοι που μιλούσαν για διαδίκτυο. Έτσι διευρύνθηκε η επικοινωνία της χώρας και η Κρήτη έπαυσε πλέον να ζει στην μοναξιά μιας αποκομμένης νήσου».
Στον επετειακό τόμο φυσικά περιλαμβάνονται επίσης οι σημαντικές ερευνητικές μονάδες που προέκυψαν από τα σπλάχνα του Πανεπιστημίου: το Ίδρυμα Τεχνολογίας Έρευνας, το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), οι Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, ο σταθμός περιβαλλοντικών μετρήσεων στο Φινοκαλιά Λασιθίου, το Αστεροσκοπείο του Σκίνακα, το Μουσείο και ο αρχαιολογικός χώρος της Αρχαίας Ελεύθερνας, κλπ.
Ο κ. Πυργιωτάκης ανέφερε την σημαντική συνεισφορά του Πανεπιστημίου στην οικονομία της Κρήτης και την ουσιαστική συμβολή του στον παραγωγικό τομέα. Εξ ίσου σημαντική, όπως τόνισε είναι και η συνεισφορά του στον τομέα της υγείας με την ίδρυση του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου.
Ο πρώην αντιπρύτανης τόνισε τον καταλυτικό ρόλο που έπαιξε το Πανεπιστήμιο Κρήτης σε ό,τι αφορά τον κανονισμό σπουδών, αφού, διεκδίκησε και κατάφερε να κάνει την πρώτη μεγάλη ανατροπή στα ελληνικά πανεπιστημιακά δεδομένα:
«Το Πανεπιστήμιο Κρήτης αποφάσισε να διεκδικήσει ένα νέο κανονισμό σπουδών και μετά από επίμονες προσπάθειες ανάγκασε το υπουργείο Παιδείας να τον δεχθεί. Ο κανονισμός αυτός επέφερε την πρώτη μεγάλη ανατροπή στα ελληνικά πανεπιστημιακά δεδομένα: Κατάργηση του έτους σπουδών και καθιέρωση των εξαμήνων. Με τον ίδιο κανονισμό καταργείται επίσης η έδρα και εισάγεται το Τμήμα ως αυτόνομη ακαδημαϊκή και διοικητική μονάδα. Κατά τον ίδιο τρόπο γίνεται διάκριση υποχρεωτικών και προαιρετικών μαθημάτων και εισάγονται πολλές ακόμη μεταρρυθμίσεις που γενικεύονται πέντε χρόνια αργότερα με το νόμο πλαίσιο 1268/1982 και ίσχυσαν για όλα τα πανεπιστήμια της χώρας.
Με τον τρόπο αυτόν, όπως δηλώνει ο τότε υπεύθυνος του μαθηματικού Τμήματος Νικ. Πετρίδης, «το Πανεπιστημίου Κρήτης έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην ανάπτυξη όλων των πανεπιστημίων της χώρας». Δεν θα ήταν λοιπόν υπερβολή, εάν προσαρμόζοντας τη φράση του Νικ. Πετρίδη στα σημερινά δεδομένα λέγαμε ότι «η επέτειος των 40 χρόνων από τη λειτουργία του Πανεπιστημίου Κρήτης αποτελεί ταυτόχρονα και επέτειο των 40 χρόνων για την αναγέννηση των ελληνικών πανεπιστημίων».
Καταλήγοντας την ομιλία του με την συνοπτική παρουσίαση του επετειακού τόμου για το Πανεπιστήμιο Κρήτης, ο κ. Πυργιωτάκης διερωτήθηκε για το μέλλον του:
«Το Πανεπιστήμιο αποτελεί ίσως τον μακροβιότερο κοινωνικό θεσμό. Αριθμεί περίπου χίλια χρόνια ζωής. Κι ένας θεσμός με τόσο μακρύ και λαμπρό παρελθόν αναμένεται να έχει και μέλλον. Μέσα από την προοπτική αυτή αναλογίζεται κανείς: Ποιο θα είναι άραγε το μέλλον του πανεπιστημίου μας, το μέλλον του Πανεπιστημίου Κρήτης; Στο σύγχρονο μεταβαλλόμενο κόσμο η οποιαδήποτε πρόβλεψη δεν μπορεί να είναι ασφαλής. Ένα μόνο μπορεί να θεωρηθεί βέβαιο: Το πανεπιστήμιο δεν δύναται να παραμείνει ως έχει. Γιατί αν παραμείνει ως έχει θα υπερκερασθεί από τις εξελίξεις και θα έχει καταστήσει τον εαυτό του περιττό. Γι’ αυτό η πορεία στο μέλλον χρειάζεται διαρκή εγρήγορση και οπωσδήποτε βαθύτατη αυτογνωσία, αφού χωρίς αυτογνωσία το επόμενο βήμα και κάθε επόμενο βήμα παραμένει μετέωρο. Εύχομαι ο προκείμενος επετειακός τόμος να αποτελεί ένα καλό βήμα για την αυτογνωσία του πανεπιστημίου μας. Πάντως σας διαβεβαιώνω ότι εγώ προσωπικά, γράφοντας το βιβλίο αυτό αισθάνομαι ότι ξανασυστηθήκαμε με το Πανεπιστήμιο Κρήτης και σας διαβεβαιώνων ότι αυτή το φορά το γνώρισα καλύτερα και το αγάπησα περισσότερο».
Απευθυνόμενος προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ανέφερε ο κ. Πυργιωτάκης:
«Εξοχότατε κ. Πρόεδρε της Ελληνικής Δημοκρατίας,
Ελπίζω με όλα αυτά να μη σας έδωσα την εντύπωση ότι το Πανεπιστήμιο Κρήτης ζει σε έναν μικρό παράδεισο. Κομμάτι της Ελληνικής Πολιτείας, της οποίας έχετε την τιμή να ηγείσθε, είμαστε κι εμείς. Τμήμα μιας Ελλάδας που μαστίζεται από την κρίση και μαστιγώνεται καθημερινά από εχθρούς και φίλους, γηγενείς και αλλότριους. Ζούμε κι εμείς στον κόσμο της αβεβαιότητας και της παρακμής. Μέσα σε αυτόν κόσμο της ρευστότητας και της διακινδύνευσης το πανεπιστήμιο οφείλει να αποτελεί έναν πυλώνα σταθερότητας, εχέγγυο αξιοκρατίας, σταθερής και βιώσιμης ανάπτυξης. Κι αν η Ελλάδα δεν μπορεί να μας σηκώσει σήμερα και διώχνει τα παιδιά της, χρέος μας να αγωνιστούμε για να την σηκώσομε εμείς. Θεωρώ ότι το πανεπιστήμιο οφείλει να διδάξει για μια ακόμη φορά πως η Ελλάδα ξέρει να πέφτει και να σηκώνεται. Παρακαλώ σε αυτήν την προσπάθεια το πανεπιστήμιο θέλει την συμπαράστασή σας!».
«Η Πανεπιστημιούπολη, αποτελεί τη δική μας Ακρόπολη»
Στον χαιρετισμό του, ο δήμαρχος Ρεθύμνου, Γιώργος Μαρινάκης, ανέφερε μεταξύ άλλων:
«Συμπληρώθηκαν 4 δεκαετίες επιτυχούς λειτουργίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Πέρασαν 40 ολόκληρα χρόνια από την εποχή που οι Ρεθυμνιώτες αγωνίστηκαν για την ίδρυσή του. Καμιά άλλη ιδέα δεν ενέπνευσε τόσο δυνατά και δεν ένωσε τόσο ισχυρά την τοπική κοινωνία. Κανένας άλλος στόχος δεν την κινητοποίησε τόσο άμεσα και τόσο εντατικά. Και στ’ αλήθεια, είμαι βέβαιος, πως δεν υπάρχει άλλο Πανεπιστήμιο στην επικράτεια, που να το θέλησαν τόσο πολύ οι άνθρωποι και να συνέδραμαν τόσο γενναιόδωρα τη δημιουργία του, προσφέροντας ακόμη και τη γη τους.
Η πόλη του Ρεθύμνου, διεκδίκησε και κατέκτησε το όνειρό της. Κι έτσι σήμερα, η Πανεπιστημιούπολη, το campus, αποτελεί τη δική μας Ακρόπολη που δεσπόζει αγέρωχη, αγκαλιάζει την πόλη και τα μνημεία της κι εκπέμπει ζωογόνο φως, γονιμοποιώντας θετικά τη σκέψη των ανθρώπων.
Διερμηνεύοντας τα αισθήματα όλων των Ρεθυμνιωτών κι εκείνων που δεν πρόλαβαν να δουν την εξέλιξη του Πανεπιστημίου, τις διακρίσεις του, τις κατακτήσεις του, την αξιέπαινη θέση που κατέχει στη διεθνή κατάταξη με τα καλύτερα Πανεπιστημιακά ιδρύματα, καταθέτω την υπερηφάνεια μας αλλά και τις ολόθερμες ευχαριστίες μας:
Στους καθηγητές που το υποστηρίζουν με επιστημονική επάρκεια, καινοτόμες έρευνες και πείσμα παρά τις ελλείψεις και τα προβλήματα,
Στους φοιτητές που το εμπιστεύονται, το επιλέγουν και το τιμούν με τις σπουδές τους,
Σε όλους όσοι αναβαθμίζουν καθημερινά τις υπηρεσίες του και τη λειτουργία του, με το μόχθο τους, τη συνέπειά τους, την ανιδιοτέλειά τους.
Καμαρώνουμε που η πόλη μας είναι η έδρα ενός από τα καλύτερα Πανεπιστήμια της Ελλάδας. Νιώθουμε ευτυχείς που φιλοξενούμε τις Σχολές Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών κι ελπίζουμε την περαιτέρω ενίσχυσή τους, με πρώτη προτεραιότητα τη Σχολή Τουρισμού.
Η επίδρασή τους στον τρόπο που σκέφτονται και δρουν οι άνθρωποι του Ρεθύμνου, στην καλλιέργεια μιας νοοτροπίας ανθρωποκεντρικής και αλληλέγγυης, είναι αβασάνιστα ανιχνεύσιμη και πάντοτε θετική. Πέραν όμως της πνευματικής ανάτασης και της επιστημονικής καλλιέργειας που προσφέρει το Πανεπιστήμιο στην πόλη, τους ανθρώπους της και στις μέλλουσες γενιές της, αναγνωρίζουμε τη συμβολή του και στην οικονομική ανάπτυξη του Ρεθύμνου. Εξαρχής, ήταν και παραμένει ένας από τους βασικότερους πυλώνες ανάπτυξης κι ευημερίας του τόπου μας και του νησιού μας.
Γι’ αυτό και η σχέση της πανεπιστημιακής κοινότητας με την τοπική κοινωνία, διαπνέεται από αισθήματα εκτίμησης και σεβασμού. Είναι μια σχέση διαχρονικά ενεργή και αταλάντευτα ισχυρή. Η αλληλεπίδραση, η αλληλοτροφοδότηση, η συνεργασία είναι διαρκής. Απορρέει από το κοινό μας ενδιαφέρον, τη σταθερή μας πίστη και τον στόχο που από κοινού συμμεριζόμαστε για το παρόν και το μέλλον: της υγιούς εξέλιξης σε όλα τα επίπεδα, πνευματικό, κοινωνικό, τεχνολογικό, οικονομικό.
Ενδυναμώνουμε αυτή τη σχέση στο πλαίσιο των θεσμικών μας αρμοδιοτήτων, συνθέτοντας τα δικά μας οράματα, ως εκφραστές κι εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με τον αναπτυξιακό προσανατολισμό της πανεπιστημιακής κοινότητας, για το παρόν και το μέλλον της. Συνυπογράφουμε συμβάσεις συνεργασίας, συνδράμουμε τις διεκδικήσεις του Πανεπιστημίου, αφουγκραζόμαστε τις ανάγκες που είναι πολλές και δύσκολα διαχειρίσιμες. Προσπαθούμε, ως θεσμικοί φορείς, είτε μέσω ιδίων πόρων είτε μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων να εμπλουτίζουμε την διασύνδεση της κοινωνίας μας με το Πανεπιστήμιο όχι μόνον σε πνευματικό επίπεδο αλλά και σε υλικοτεχνικό, όπως για παράδειγμα ένα εμπνευσμένο έργο, το οποίο προσεχώς θα εξασφαλίσει τη διασύνδεση της Πανεπιστημιούπολης με την πόλη, ή την εγκατάσταση, πέρυσι, του Κέντρου Ερευνών και Μελετών σ’ ένα σύγχρονο κτίριο, προϊόν της αρμονικής συνεργασίας του Πανεπιστημίου, με την Περιφέρεια Κρήτης και το Δήμο Ρεθύμνης κ.α.
Θα ήθελα να ευχηθώ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης να συνεχίσει ανεμπόδιστα και αδιάκοπα την ανοδική του πορεία και να κατακτήσει ακόμη πιο ψηλές κορυφές στο παγκόσμιο στερέωμα του πνεύματος και των Επιστημών.
Εύχομαι, τέλος, η κοινωνία του Ρεθύμνου και της Κρήτης, να αξιωθεί να γιορτάσει πολλές τέτοιες επετείους, που θα πιστοποιούν την αδιασάλευτη συνέχεια ενός ονείρου που ενσαρκώθηκε σε μια πραγματικότητα για την οποία όλοι είμαστε υπερήφανοι, αισιόδοξοι και έμπλεοι ελπίδας και προοπτικής».
«Η πορεία του Πανεπιστημίου εξακολουθεί να είναι ανοδική»
Στην τελετή εορτασμού για τα 40 χρόνια λειτουργίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, παρευρέθηκε ο δήμαρχος Ηρακλείου και πρόεδρος της ΠΕΔ Κρήτης, Βασίλης Λαμπρινός, ο οποίος δήλωσε σχετικά:
«Σαράντα χρόνια από την ίδρυση του Πανεπιστημίου Κρήτης και παρά τις δυσκολίες που βιώνει η χώρα μας, η πορεία του εξακολουθεί να είναι ανοδική. Τα επιτεύγματά του, το συγκαταριθμούν στα σημαντικότερα εκπαιδευτικά ιδρύματα του κόσμου, και ο τόπος μας ευεργετείται πολλαπλώς από την προσφορά του.
Για εμάς στον Δήμο Ηρακλείου, η παρουσία τόσων αναγνωρισμένων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων στην Κρήτη, είναι σπουδαία τύχη, την οποία προσπαθούμε διαρκώς να αξιοποιήσουμε με συνεργασίες σε όλα τα επίπεδα, πάντα προς όφελος της κοινωνίας. Στο βαθμό που μας αναλογεί, θα συμβάλλουμε με όλες μας τις δυνάμεις ώστε το Πανεπιστήμιο Κρήτης να συνεχίσει την ίδια δημιουργική διαδρομή και στο μέλλον».
Πανεπιστήμιο Κρήτης εν… ριπή οφθαλμού
Έδρα: Ρέθυμνο
Έτος ίδρυσης: 1973
Έναρξη λειτουργίας: ακαδ. έτος 1977-78
Σχολές: πέντε (τρεις Ρέθυμνο, δύο Ηράκλειο)
Τμήματα: 16 (9 Ρέθυμνο, 7 Ηράκλειο)
Φοιτητές: 18.507 (Ρέθυμνο 11.304, Ηράκλειο 7.203)
Πτυχιούχοι: (μέχρι Ιούλιο 2017) 30.734
Διδάκτορες: 1.914
Υπηρετούντα μέλη ΔΕΠ: 462 (Ρέθυμνο 194, Ηράκλειο 268)
Ειδικό Τεχνικό Εκπαιδευτικό Προσωπικό (ΕΤΕΠ): 55
Ειδικό Διδακτικό Προσωπικό (ΕΔΙΠ): 70
Ειδικό Εκπαιδευτικό Προσωπικό (ΕΕΠ): 19
Αποχωρήσαντα μέλη ΔΕΠ: 379
Ομότιμοι καθηγητές: 93
Επίτιμοι διδάκτορες: 92
Απονομή τιμητικών πλακετών
Στην εκδήλωση, η πρυτανική αρχή του Πανεπιστημίου θέλοντας να εκφράσει τις ευχαριστίες της προς όλους που έχουν προσφέρει για τη δημιουργία αλλά και τη λειτουργία του Πανεπιστημίου ως δωρητές, επέλεξε συμβολικά να απονείμει τιμητικές πλακέτες: Στον εκπρόσωπο ιερέα του χωριού Πρινές Ρεθύμνου επειδή το 1973 οι μαθητές του Δημοτικού Σχολείου Πρινέ έστειλαν ως ενίσχυση για τις ανάγκες οικοδόμησης 1.300 δραχμές.
Στις οικογένειες Μανασάκη και Πρεντάκη για δωρεές προς το Πανεπιστήμιο.
Συγκινητική η στιγμή που ο πρύτανης κ. Ζώρας απένειμε στον καθηγητή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου κ. Σωτήρη Περσίδη πλακέτα τιμής και αναγνώρισης στη μνήμη των καθηγητών Στέφανου Πνευματικού και Βασίλη Ξανθόπουλου, που έχασαν τη ζωή τους μέσα στο Πανεπιστήμιο, στις 27 Νοεμβρίου 1990, από σφαίρες ενός διαταραγμένου ανθρώπου, όπως είπε ο κ. πρύτανης.
Ο καθηγητής Περσίδης έσωσε μαθητές και καθηγητές από βέβαιο θάνατο με την ηρωική του παρέμβαση που όμως ως αποτέλεσμα είχε να χτυπηθεί στο χέρι και να αντιμετωπίζει μέχρι σήμερα πρόβλημα.
Τιμητική πλακέτα απενεμήθη και στον πρόεδρο του Ομίλου ΟΤΕ Μιχάλη Τσαμάζ για την ενίσχυση του Ομίλου στο Πανεπιστήμιο.
Στην διάρκεια της εκδήλωσης, ο κ. Τσαμάζ, επέδωσε υποτροφίες συνολικού χρηματικού ποσού 20.000 ευρώ σε τέσσερις φοιτητές του Πανεπιστημίου Κρήτης, πρωτεύσαντες των τμημάτων τους. Πρόκειται για τους φοιτητές: Ιωάννα Χατζάκη, Γεώργιο Καϊση, Νικόλαο Ζερβό, Γεωργία Καστρινάκη.