Έως και τα εννέα εκατομμύρια ευρώ φτάνουν οι αριθμητικές απώλειες για την οικονομία της Κρήτης από την προσβολή του δάκου στα ελαιόδεντρα του νησιού. Οι γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, η υποχρηματοδότηση και η υποστελέχωση σηματοδοτούν αναποτελεσματική δακοκτονία με δυσμενέστατες συνέπειες για την ελαιοπαραγωγή του νησιού, η οποία όχι μόνο συρρικνώνεται αλλά ταυτόχρονα η ποιότητα της υποβαθμίζεται.
Ενδεικτικό της κατάστασης είναι ότι φέτος η παραγωγή ελαιολάδου στην Κρήτη έχει υποβαθμιστεί ποιοτικά εξαιτίας της πλημμελούς δακοκτονίας με αποτέλεσμα να έχει αυξηθεί η οξύτητα του ελαιολάδου από 3 έως και 4 γραμμές του οξέος, κάτι που αυτόματα συνεπάγεται με απώλεια εκατομμυρίων ευρώ, ποσό πολλαπλάσιο από αυτό που χρειάζεται για μια αποτελεσματική καταπολέμηση του δάκου.
Ειδικότερα, την ώρα που οι επιστήμονες συνιστούν έξι ψεκασμούς για την Κρήτη, με δεδομένο το υγρό και ήπιο κλίμα του νησιού που ευνοεί τον πολλαπλασιασμό του εντόμου, φέτος έγιναν μετά βίας τέσσερις (αυτή είναι η κρατική οδηγία), αποστερώντας έσοδα εκατομμυρίων από την οικονομία του τόπου.
Ο Σύνδεσμος Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης εμμένει στη θέση του για αποκέντρωση της διαδικασίας της δακοκτονίας ζητώντας την επανασύσταση σχετικού φορέα με έδρα την περιφέρεια Κρήτης, ώστε έγκαιρα να καταπολεμάται ο δάκος, τη διαχείριση του θέματος σε περιφερειακό επίπεδο και όχι από το κεντρικό κράτος, όχι μόνο για την ίδια την εφαρμογή της δακοκτονίας, αλλά και για την προμήθεια εξοπλισμού, γεωργικών φαρμάκων και εξασφάλιση σχετικών κονδυλίων και παρακολούθηση του έργου.
Σύμφωνα με τον ΣΕΔΗΚ, ο φορέας αυτός που θα είναι αρμόδιος για τη διαχείριση και αποτελεσματική εφαρμογή του προγράμματος δακοκτονίας θα είναι υπεύθυνος και υπόλογος και για το πρόγραμμα ενώ θα έχει αρμοδιότητα τη συνολική, διοικητική, επιστημονική και οικονομική ευθύνη της δακοκτονίας. Μπορεί να λειτουργήσει στα πρότυπα του «Ταμείου Προστασίας Ελαιοπαραγωγής» και να συνεργάζεται με τις Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας των αντιπεριφερειών.
Παράλληλα, αδικία για τους ελαιοπαραγωγούς της Κρήτης χαρακτηρίζεται από τον ΣΕΔΗΚ η μη αποζημίωση για την ξηρασία και τις υψηλές θερμοκρασίες που αποδεκάτισαν την παραγωγή ελαιοκάρπου τόσο το 2013, όσο και το 2015, την ώρα που στη βόρεια Ελλάδα αποζημιώνονται οι παραγωγοί για τις καταστροφές από το χιόνι και τον παγετό.
Τα παραπάνω προβλήματα αλλά και τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουν στο εξής τα μέλη του ΣΕΔΗΚ συζητήθηκαν μεταξύ άλλων στη χθεσινή απολογιστική γενική συνέλευση του Συνδέσμου Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης που πραγματοποιήθηκε στο Ρέθυμνο.
Αναλυτικά,
Tεράστιες είναι οι οικονομικές απώλειες για την Κρήτη από τα προβλήματα που δημιουργεί η μη αποτελεσματική εφαρμογή του προγράμματος δακοκτονίας, στερώντας πόρους από την οικονομία του νησιού, που ανέρχονται ετησίως από 6 έως 9 εκατομμύρια ευρώ. Ο δάκος αποτελεί τον μεγαλύτερο εχθρό της ελιάς, αφού όχι μόνο περιορίζει την ελαιοπαραγωγή, αλλά υποβαθμίζει και την ποιότητα του κρητικού λαδιού.
Εν τούτοις παρά τις κατά καιρούς παρεμβάσεις στο αρμόδιο υπουργείο για άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος με αύξηση του προϋπολογισμού για την υλοποίηση του προγράμματος και αποκέντρωση των αρμοδιοτήτων, το πρόβλημα όχι μόνο δεν αντιμετωπίζεται αλλά διογκώνεται χρόνο με τον χρόνο με τις συνέπειες να είναι ιδιαίτερα δυσάρεστες όχι μόνο για τους ίδιους τους παραγωγούς και τη σοδειά τους, αλλά συνολικά για την οικονομία του νησιού.
Το θέμα αυτό απασχόλησε επί μακρόν τη χθεσινή απολογιστική συνέλευση του Συνδέσμου Ελαιοκομικών Δήμων, ο οποίος εμφανίστηκε αποφασισμένος να συνεχίσει τις πιέσεις του τόσο προς την περιφέρεια Κρήτης, όσο και προς το αρμόδιο υπουργείο, προκειμένου να υπάρχει δίκαιη κατανομή των κονδυλίων που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του νησιού.
Ο ΣΕΔΗΚ μάλιστα προτείνει τη σύσταση ενός ειδικού φορέα για τη διαχείριση της δακοκτονίας στα πρότυπα του «Ταμείο προστασίας ελαιοπαραγωγής έδρα την περιφέρεια Κρήτης. Ο φορέας αυτός θα είναι υπεύθυνος και υπόλογος για την επιτυχία της δακοκτονίας στο νησί σε συνεργασία με τις διευθύνσεις αγροτικής οικονομίας και κτηνιατρικής. Ειδικότερα, μεταξύ άλλων, θα είναι υπεύθυνος για την έγκαιρη εξασφάλιση των υλικών της δακοκτονίας, την πρόσληψη του αναγκαίου προσωπικού για την παρακολούθηση και τον έλεγχο της διαδικασίας.
Ο πρόεδρος του ΣΕΔΗΚ Γιώργος Μαρινάκης τόνισε πως ο Σύνδεσμος θα εντείνει τις πιέσεις του προς πάσα κατεύθυνση ώστε να αποκατασταθεί η αδικία και να εξασφαλιστούν τα αναγκαία εφόδια για τη διαφύλαξη της ελαιοπαραγωγής.
Χαρακτηριστικά ανέφερε: «Για μια ακόμα χρονιά εντοπίστηκε το κυριότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι παραγωγοί μας που έχει να κάνει με τη δακοκτονία, όπου συνέχεια κατατίθενται προτάσεις από τον ΣΕΔΗΚ. Θεωρώ ότι πρέπει το σύστημα να αποκεντρωθεί, να έρθει στο επίπεδο της περιφέρειας, όπως και ο «Καλλικράτης» επιτάσσει και όταν λέω να έρθει αναφέρομαι και στο θέμα της προμήθειας των φαρμάκων. Έχουν γίνει πολλές σοβαρές παρεμβάσεις και νομίζω πρέπει να εντείνουμε την προσπάθεια μας σε αυτή την κατεύθυνση, γιατί φέτος ιδιαίτερα στο Ρέθυμνο διαπιστώσαμε τεράστιο πρόβλημα και γενικότερα διαπιστώνουμε την έλλειψη κονδυλίων. Χρειάζεται γενικά επανασχεδιασμός για το όλο σύστημα, διότι οι παραγωγοί πληρώνουν και τα χρήματα δεν καταλήγουν τελικά στο κρατικό ταμείο με τα ενδιάμεσα συστήματα που υπάρχουν. Έτσι έχουμε πάντα έλλειψη πόρων, πάντα κάνουμε λιγότερους ψεκασμούς από όσους πρέπει να γίνουν και μάλιστα γίνονται σε περιόδους που δεν μπορούν να ωφελήσουν την ελαιοπαραγωγή».
Παράλληλα αναφέρθηκε στην αδικία που συντελείται, όπως είπε, σε βάρος του νησιού σε ότι αφορά τις αποζημιώσεις του ΕΛΓΑ τονίζοντας μεταξύ άλλων: «Επίσης ο κανονισμός του ΕΛΓΑ δεν είναι «φιλικός» προς τα προβλήματα θερμοπληξίας που παρουσιάζονται στην Κρήτη. Έτσι λοιπόν αποζημιώνονται όλοι οι υπόλοιποι για τις κρυοπληξίες, ενώ η θερμοπληξία δεν θεωρείται λόγος για να αποζημιωθούν οι δικοί μας παραγωγοί. Είχαμε και το 2013 και το 2015 απώλεια από 50% έως 70% του ελαιοκάρπου κάτι που είναι πολύ σοβαρό. Θεωρώ λοιπόν ότι πρέπει να εντείνουμε τις προσπάθειες μας και για την τροποποίηση του ΕΛΓΑ, όπως επίσης να ξαναγίνει εξορθολογισμός του τρόπου κατανομής των ενισχύσεων των παραγωγών, διότι όπως έχουμε επισημάνει ως ΣΕΔΗΚ -χωρίς να τύχει καμιάς πρωτοβουλίας αυτά τα οποία λέμε- οι δικοί μας ελαιοπαραγωγοί έχουν αδικηθεί κατάφωρα από τον τρόπο που γίνεται εσωτερικά- εντός της Ελλάδας- η κατανομή των επιδοτήσεων, αφού εξομοιώσαμε τους ελαιώνες με τους μηλεώνες. Θεωρώ ότι είναι καθαρά θέμα γεωγραφικών προτιμήσεων και η Κρήτη και άλλες ελαιοπαραγωγικές περιοχές της πατρίδας μας αδικούνται, όπως επίσης η κατανομή των κονδυλιών είναι άδικη αν λάβουμε υπόψη ότι τα μεγάλα προβλήματα προκύπτουν εκεί που τα κλίματα είναι υγρά, όπως είναι στην Κρήτη και τη νησιωτική ενδοχώρα. Εκεί πρέπει να υπάρχει μεγαλύτερη κατανομή στα κονδύλια για να γίνεται αποτελεσματική δακοκτονία που σύμφωνα με τους επιστήμονες απαιτούνται έξι ψεκασμοί».
Από την πλευρά του ο επιστημονικός σύμβουλος του ΣΕΔΗΚ Νίκος Μιχελάκης τόνισε: «Σε ότι αφορά τη δακοκτονία επισημάνθηκαν για μια ακόμα φορά τα προβλήματα που υπάρχουν και που φέτος ήταν σοβαρότερα από προηγούμενες χρονιές. Πρέπει να αλλάξει κάτι σοβαρά στην Κρήτη για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε αυτή την κατάσταση. Η πρόταση, η οποία τέθηκε είναι ότι θα πρέπει να ιδρυθεί ένας ειδικός φορέας για τη δακοκτονία στην Κρήτη. Ο φορέας αυτός θα πρέπει να λειτουργήσει σε επίπεδο περιφέρειας, να είναι δηλαδή ένα νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου για να μπορεί να έχει ευελιξία. Ο φορέας αυτός θα είναι υπεύθυνος για τις εισπράξεις εισφορών και άλλων κονδυλίων που μπορούν να προκύψουν από προγράμματα εθνικά ή ευρωπαϊκά και από την άλλη μεριά θα πρέπει να είναι υπεύθυνος για τη σωστή εφαρμογή της δακοκτονίας που πρέπει να γίνεται με βάση τους κανόνες που είναι γνωστοί».
Μόλις 1.000 ευρώ επιπλέον έλαβε η Κρήτη από τα 2 εκ. ευρώ που διανεμήθηκαν στη χώρα
Τη μειωμένη αλλά και άνιση κατανομή των κονδυλίων σε επίπεδο χώρας ανέλυσε η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης της αντιπεριφέρειας Ρεθύμνου Ευθυμία Βιδάκη στη διάρκεια της γενικής συνέλευσης του ΣΕΔΗΚ.
Η ίδια υποστήριξε πως τα κονδύλια παραμένουν καθηλωμένα τα τελευταία επτά χρόνια και η φετινή αύξηση που δόθηκε σε επίπεδο χώρας ήταν 2 εκ ευρώ. Στην Κρήτη όμως το ποσό που διανεμήθηκε ήταν μόλις 1.000 ευρώ. Ειδικότερα, στην παρέμβαση της η κ. Βιδάκη υποστήριξε: «Το 2007 τα χρήματα για τη δακοκτονία ήταν 1,5 εκ. ευρώ για το Ρέθυμνο σήμερα είναι 930.000 ευρώ. Με τέσσερις δολωματικούς ψεκασμούς δεν είναι δυνατόν να σωθεί η ελαιοπαραγωγή του νησιού με όσες προσπάθειες και να γίνουν. Απαιτούνται έξι ψεκασμοί. Μας έχουν επιβληθεί από το 2010 και μετά 4 ψεκασμοί. Η περσινή κατανομή των κονδυλίων σε επίπεδο χώρας ήταν αυξημένη κατά 2 εκ. ευρώ. Η Κρήτη πήρε μόλις 1.000 ευρώ παραπάνω την ώρα που η Πελοπόννησος πήρε 355.0000 ευρώ και τα Ιόνια νησιά πήραν 450.000 ευρώ. Για τη φετινή χρονιά έχουμε φάρμακα για έναν ψεκασμό. Ο διαγωνισμός θα γίνει πάλι από το υπουργείο άγνωστο το πότε θα τα παραλάβουμε».
Προοπτικές ανάπτυξης του ελαιοτουρισμού
Ο Νίκος Μιχελάκης, επιστημονικός συνεργάτης του ΣΕΔΗΚ, έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην ανάπτυξη του ελαιοτουρισμού, μια εναλλακτική μορφή τουρισμού που διασύνδεει τον πρωτογενή τομέα με τον τριτογενή, σημειώνοντας μεταξύ άλλων: «Ήδη έχουν ξεκινήσει διάφορες προσπάθειες καθώς αρκετοί τουρίστες πλέον επισκέπτονται και το εσωτερικό της ενδοχώρας του νησιού και μάλιστα αξιοποιούν διάφορα ελαιοκομικά αξιοθέατα, όπως τα μνημειακά ελαιόδεντρα, τα μουσεία ελιάς και διάφορες άλλες εγκαταστάσεις. Αυτή η περίπτωση δείχνει να έχει μια σημαντική δυναμική και πρέπει να αξιοποιηθεί. Ο ΣΕΔΗΚ θα δώσει ιδιαίτερη σημασία σε αυτό και ήδη οργανώνονται διάφορες εκδηλώσεις που θα έχουν σαν αντικειμενικό σκοπό να στραφεί ένα μέρος του τουρισμού της Κρήτης και προς την ενδοχώρα».
Θετικός ο απολογισμός της τριετίας
Ως μια αρκετά παραγωγική περίοδο για τον ΣΕΔΗΚ χαρακτήρισε την τριετία 2015-2017 ο πρόεδρος του Συνδέσμου Γιώργος Μαρινάκης. Ο ίδιος αναφέρθηκε στις δράσεις του Συνδέσμου για τη διάθεση του ελαιολάδου στα καταστήματα εστίασης, στα φιαλίδια μιας χρήσης, στην ίδρυση και υποστήριξη δικτύων «ελαιογευσίας» στις βραβεύσεις ελαιοτριβείων που εφαρμόζουν ορθές πρακτικές διάθεσης στις δράσεις προβολής και προώθησης του ελαιολάδου με έκδοση και διανομή βιβλίων στα σχολειά για το ελαιόλαδο, στις εκδηλώσεις ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης που πραγματοποιήθηκαν στα σχολεία της Κρήτης στις βραβεύσεις ξενοδόχων που προωθούν τα ελαιόλαδα και στη διανομή βιβλίων σε τουρίστες μέσω των ξενοδοχείων.
Παράλληλα έκανε αναφορά στην ανακήρυξη και ανάδειξη των μνημειακών ελαιόδεντρων. Όπως είπε έχουν ανακηρυχτεί συνολικά 25 ενώ τόνισε πως ο ΣΕΔΗΚ υπέβαλε στην περιφέρεια Κρήτης πρόταση για χρηματοδότηση της μελέτης των εργασιών ανάπλασης του περιβάλλοντος χώρου 14 μνημειακών ελαιόδεντρων της Κρήτης για την οποία εγκρίθηκε το ποσό των 10.000ευρώ. σε σχετικές δηλώσεις το ο πρόεδρος του ΣΕΔΗΚ, τόνισε: «Ο απολογισμός της τριετίας για τον Σύνδεσμο έχει κριθεί θετικός από τα μέλη. Περιγράψαμε το σύνολο των δράσεων, των νομοθετικών πρωτοβουλιών που πήραμε προς τη σωστή κατεύθυνση, οι οποίες ευοδώθηκαν σχετικά με τη χρήση του ελαιολάδου, την αναγραφή στους τιμοκαταλόγους, που είναι πλέον υποχρεωτική, τη μη επαναχρησιμοποίηση των φιαλιδίων, ώστε να έχουμε πλέον επώνυμα προϊόντα στα καταστήματα εστίασης, τις δράσεις ευαισθητοποίησης της νεολαίας μας μέσω της εκπαιδευτικής κοινότητας και ευχαριστούμε ιδιαίτερα τους εκπαιδευτικούς που συμπαραστάθηκαν σ’ αυτή τη διαδικασία, όπως επίσης και όλους τους εθελοντές που συνέγραψαν εξαιρετικά βιβλία, θεατρικά έργα, τα οποία οι μαθητές μας πρόβαλλαν».