Τις σημαντικές επιπτώσεις της οικονομικής ύφεσης στην εκπαίδευση καταγράφει μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) με τίτλο «Εκπαίδευση στην Ελλάδα: Κρίση και εξέλιξη της δημόσιας και ιδιωτικής δαπάνης».
Η μελέτη αφορά στην περίοδο 2000-2016 και όπως αναφέρεται ενώ λοιπόν στα μέσα της δεκαετίας του 2000 η δημόσια δαπάνη για την εκπαίδευση παρουσίασε αύξηση, το ξέσπασμα τις κρίσης οδήγησε σε περικοπές στον τομέα αυτό. Αποτέλεσμα ήταν η συνολική δημόσια δαπάνη για την εκπαίδευση το 2016 να επιστρέψει στα επίπεδα του 2003 ως ποσοστό του ΑΕΠ και ως ποσοστό των συνολικών δαπανών της γενικής κυβέρνησης.
Ταυτόχρονα, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία σημαντική μετατόπιση της δημόσιας δαπάνης από την δευτεροβάθμια και την τριτοβάθμια εκπαίδευση προς την πρωτοβάθμια.
Αναλυτικότερα, ύστερα από μία μεγάλη αύξηση μεταξύ 2001-2009, την περίοδο 2010-2016 το δημόσιο μείωσε τις δαπάνες του κατά 22,7% για τη δευτεροβάθμια και 14,1% για την τριτοβάθμια έναντι 2,4% για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση.
Το μερίδιο των δύο πρώτων βαθμίδων εκπαίδευσης διατηρείται διαχρονικά περίπου στο 1/3 του ποσοστού του ΑΕΠ. Τα τελευταία, πέντε περίπου χρόνια υπάρχει μία μικρή μετατόπιση δαπάνης από την δευτεροβάθμια στην πρωτοβάθμια και προσχολική εκπαίδευση.
Η τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι αρκετά πίσω τόσο σε δαπάνες ανά ποσοστό ΑΕΠ όσο και στο μερίδιο αποζημίωσης εργαζομένων. Στη διάρκεια της κρίσης, μάλιστα, το μερίδιο της αποζημίωσης εργαζομένων αυξήθηκε ακόμη περισσότερο στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ενώ μειώθηκε στην τριτοβάθμια.
Από το 2009 και μετά, η αποζημίωση των εργαζομένων αφορά μόνο το 60% των συνολικών δαπανών για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Αντίθετα, το συντριπτικό ποσοστό (πάνω από 97%) των δαπανών για δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο αφορούν στην αποζημίωση των εκπαιδευτικών.
Επιπλέον, μεταβλήθηκε η σύνθεση της δημόσιας εκπαιδευτικής δαπάνης, καθώς σημειώθηκε αύξηση του μεριδίου της αποζημίωσης εργαζομένων στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση σε βάρος των άλλων κατηγοριών δαπάνης (λειτουργικών δαπανών, υποδομών κλπ).
Στην προτελευταία θέση της ΕΕ βρίσκεται η χώρα μας στη συνολική δαπάνη εκπαίδευσης ως % της συνολικής δημόσιας δαπάνης γενικής κυβέρνησης. Αντίθετα, έμφαση δίνεται σε δαπάνες στους τομείς των γενικών δημόσιων υπηρεσιών, της άμυνας και της δημόσιας τάξης. Πιο κοντά (4,3%) βρισκόμαστε στο μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (4,7%) σε δημόσιες δαπάνες για εκπαίδευση ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Επίσης, σε σχέση με τις άλλες χώρες τις ΕΕ η Ελλάδα δίνει λιγότερα χρήματα για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση (1,4% του ΑΕΠ έναντι 1,5% του μέσου όρου της ΕΕ) και ακόμα λιγότερα για τη δευτεροβάθμια (1,3% έναντι 1,9%). Λίγο καλύτερα είναι τα πράγματα για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, καθώς η Ελλάδα (0,8%) βρίσκεται λίγο πάνω από τον μέσο όρο (0,7%) της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η μελέτη διαπιστώνει, επίσης, ότι η επίπτωση της κρίσης στην ιδιωτική δαπάνη για εκπαίδευση
Σε σχέση με το δημογραφικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, υπάρχει πρόβλεψη ότι οι μαθητές από 1,4 εκατομμύρια φέτος θα μειωθούν στο 1 εκατομμύριο το 2035.
