«Πες μου και θα ξεχάσω. Δείξε μου και μπορεί να θυμηθώ. Κάνε με να συμμετάσχω και θα καταλάβω.», Κομφούκιος
Η κατανόηση βασικών επιστημονικών εννοιών αλλά και της φύσης της επιστήμης ως κοινωνικού-πολιτισμικού οικοδομήματος διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση υπεύθυνων πολιτών. Οι επιστημονικά ενημερωμένοι πολίτες είναι σε θέση να προβαίνουν σε ορθολογική διαχείριση των διαφόρων περίπλοκων ζητημάτων μεγάλης κοινωνικής σημασίας, με ηθικές και κοινωνικές προεκτάσεις, που έχουν μια έντονη επιστημονική διάσταση και ενέχουν συγκρουόμενες απόψεις.
Η ανάπτυξη, λοιπόν, των δεξιοτήτων και ικανοτήτων των μαθητών, ώστε να είναι σε θέση να αντιληφθούν την επιστημονική γνώση και να τη χρησιμοποιούν για να λαμβάνουν αποφάσεις που σχετίζονται με την καθημερινή τους πραγματικότητα ως άτομα και ως μέλη της τοπικής ή ευρύτερης κοινωνίας, που αναδεικνύει και την ανθρωπιστική φύση της επιστήμης, είναι προτεραιότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Και αυτή η επιστημονική επάρκεια των μαθητών αναπτύσσεται όχι με την παροχή έτοιμης γνώσης, αλλά με την κατανόηση της αβέβαιης και εμπειρικής πτυχής της επιστημονικής γνώσης και του κεντρικού ρόλου που κατέχει η θεωρία και η διερεύνηση στην επιστήμη.
Ο πανευρωπαϊκός διαγωνισμός που διοργανώνεται κάθε χρόνο από την Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών (EUSO) προσφέρει αυτή την ευκαιρία στους μαθητές. Είναι ο μοναδικός διαγωνισμός που οι μαθητές εξετάζονται αποκλειστικά: εργαστηριακά -σε πειραματικές δεξιότητες και πρακτικές που κατά γνωστικό αντικείμενο αναφέρονται στη Φυσική, τη Χημεία και τη Βιολογία Γυμνασίου και Α΄ Λυκείου – και ομαδοσυνεργατικά, σε τριμελείς ομάδες και όχι ως άτομα. Για την επιλογή των μαθητών που θα συμμετάσχουν κάθε χρόνο στην Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών η Πανελλήνια Ένωση Υπευθύνων Εργαστηριακών Κέντρων Φυσικών Επιστημών – ΠΑΝΕΚΦΕ (www.ekfe.gr) διοργανώνει Πανελλήνιο Μαθητικό Εργαστηριακό Διαγωνισμό Φυσικών Επιστημών.
Σκοπός του Διαγωνισμού είναι η προώθηση μέσα από τα ΕΚΦΕ της ένταξης του πειράματος στη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, η ανάπτυξη των δεξιοτήτων των μαθητών στη λειτουργία πειραματικών διατάξεων και τη λήψη μετρήσεων, καθώς και η χρήση της επιστημονικής μεθοδολογίας ως μέσο για την επίλυση αυθεντικών προβλημάτων της καθημερινής ζωής.
Ο διαγωνισμός πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά το 2003 και από τότε διεξάγεται κάθε χρόνο μεταξύ τριμελών μαθητικών ομάδων από μαθητές Λυκείων μέχρι 16 ετών. Διεξάγεται σε δύο φάσεις. Στην πρώτη φάση, σε τοπικούς Μαθητικούς Διαγωνισμούς, επιλέγεται η ομάδα (ή οι ομάδες) μαθητών από την περιοχή ευθύνης κάθε ΕΚΦΕ. Σε δεύτερη φάση η Πανελλήνια Ένωση Υπευθύνων Εργαστηριακών Κέντρων Φυσικών Επιστημών (ΠΑΝΕΚΦΕ) καθορίζει και διεξάγει την διαδικασία επιλογής των δύο τριμελών ομάδων μαθητών, οι οποίες εκπροσωπεύουν την Ελλάδα στο Διαγωνισμό που πραγματοποιείται σε μια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η 12η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών – EUSO 2014, θα γίνει στην Αθήνα από 30 Μαρτίου έως 6 Απριλίου 2014.
Στον φετινό τοπικό διαγωνισμό που διοργανώθηκε από τον υπεύθυνο του ΕΚΦΕ κ. Μιλτιάδη Τσίγκρη και διενεργήθηκε το Σάββατο 7 Δεκεμβρίου 2013, μεταξύ των σχολείων που συμμετείχαν, προκρίθηκε η ομάδα μαθητών του Πρότυπου Πειραματικού Λυκείου Πανεπιστημίου Κρήτης: Μακρυγιάννης Θωμάς, Σαλβαράκη Μυρτώ, Αγρυμάκης Μανώλης, Σαμιώτη Κλειώ (αναπληρώτρια). Με την καθοδήγηση των καθηγητών-μεντόρων: Αναστασάκη Κώστα(χημικός), Σάμιου Παναγιώτη (φυσικός), Κασωτάκη Χαράλαμπου(φυσικός) και Πενθερουδάκη Γιώργου (βιολόγος), οι μαθητές προετοίμαστηκαν σε πειραματικές δραστηριότητες που πραγματοποιήθηκαν στο σχολείο μας αλλά και στις εγκαταστάσεις του ΕΚΦΕ Ρεθύμνου με την πολύτιμη βοήθεια του υπεύθυνου κ. Τσίγκρη. Η ομάδα αυτή εκπροσώπησε το νομό μας στον 6ο Πανελλήνιο Μαθητικό Διαγωνισμό με πειράματα Φυσικής-Χημείας-Βιολογίας, που πραγματοποιήθηκε στο Ε.Κ.Φ.Ε. Νέας Φιλαδέλφειας, στην Αθήνα, στις 18/1/2014.
Η συμμετοχή των μαθητών στο διαγωνισμό, εκτός από την υποστήριξη της επιστημονικής εγγραμματοσύνης με την ανοικοδόμηση της γνώσης τους μέσα από τη γνωστική σύγκρουση της επαλήθευσης ή απόρριψης υποθέσεων και προβλέψεων που προσέφερε η πειραματική εφαρμογή, καλλιέργησε και δεξιότητες συλλογικότητας και συνεργασίας, επίλυσης προβλημάτων, ανάληψης ευθύνης των επιλογών τους. Δεξιότητες σημαντικές για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας τους και της αποτελεσματικής τους ένταξης στο κοινωνικό σύνολο. Η παιδαγωγική της βιωματικής εμπειρίας αύξησε το ενδιαφέρον τους για την εκπαιδευτική διαδικασία, καθώς τους ενέπλεξε σε δράσεις δημιουργικότητας, φαντασίας και καινοτομίας, που συνδέονται με προσφιλείς καθημερινές δραστηριότητες.
Η ευγενική χορηγία της Anek Lines στην προμήθεια των εισιτηρίων για τη μετάβαση και επιστροφή από την Αθήνα των μαθητών και του συνοδού, φανερώνει την αναγνώριση της σημασίας της προσπάθειάς τους, την οποία και θέλησε να επιβραβεύσει. Γι’ αυτό και αξίζουν ευχαριστίες για την οικονομική και για την ηθική υποστήριξή τους.
Η Σχολική Κοινότητα του Πρότυπου Πειραματικού Λυκείου Πανεπιστημίου Κρήτης