Σε ηλικία 61 ετών, έφυγε από τη ζωή τα ξημερώματα της Πέμπτης ο πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης Χρήστος Νικολάου, κατά τη διάρκεια της επέμβασης στην οποία υπεβλήθη στο ΠΑΓΝΗ, καθώς υπέστη διαχωριστικό ανεύρυσμα αορτής, άφησε την τελευταία του πνοή.
Ο Χρήστος Νικολάου γεννήθηκε στην Αθήνα, όπου έκανε και τις σπουδές του. Πήρε το Διδακτορικό του το 1982 από το Πανεπιστήμιο Harvard στις ΗΠΑ. Ήταν ερευνητής στo Ερευνητικό Κέντρο Watson της IBM στα Yorktown Heights στις ΗΠΑ. Αργότερα ήρθε στην Κρήτη και έφτασε στα ανώτατα ακαδημαϊκά αξιώματα μέχρι και στη θέση του πρύτανη του Πανεπιστημίου.
Τη βαθιά τους θλίψη για την απώλεια του Χρήστου Νικολάου, εξέφρασαν με συλλυπητήρια μηνύματά τους σύσσωμη η Πανεπιστημιακή Κοινότητα, δεκάδες ακαδημαϊκοί, υπουργοί, βουλευτές, οι τοπικοί φορείς της Κρήτης κ.λπ.
Το Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Κρήτης, εκφράζοντας την οδύνη για τον πρόωρο θάνατο του πρώην πρύτανη, αναφέρεται στο πλούσιο βιογραφικό του εκλιπόντος και στο σπουδαίο ερευνητικό του έργο: «Προεξέχων και ενθουσιώδης πανεπιστημιακός δάσκαλος και ερευνητής για περισσότερες από τρεις δεκαετίες, πρώην Πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης, απεβίωσε στις 30 Απριλίου 2015 στο Ηράκλειο Κρήτης.
Ο Χρήστος Νικολάου υπήρξε διακεκριμένο σημείο αναφοράς στην Πανεπιστημιακή κοινότητα της Κρήτης σε θέματα προσφοράς και ήθους. Η αναγνώριση αυτή, σε συνδυασμό με την υψηλή επιστημονική κατάρτισή του, αλλά και η διεισδυτική του ματιά που αναδείκνυε την ουσία των πραγμάτων, τον έκαναν ιδιαίτερα αγαπητό στην ερευνητική κοινότητα.
Γεννημένος το 1954 στην Αθήνα, ο Χρήστος Νικολάου σπούδασε Μηχανολόγος-Ηλεκτρολόγος Μηχανικός στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και συνέχισε για μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Harvard των ΗΠΑ, από όπου πήρε το διδακτορικό του στα Εφαρμοσμένα Μαθηματικά και τους Υπολογιστές το 1982.
Από το 1982 έως το 1992, όταν εξελέγη μέλος ΔΕΠ στο Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Κρήτης, εργάσθηκε ως ερευνητής και επικεφαλής ερευνητικής ομάδας, στο Ερευνητικό Κέντρο Thomas J. Watson της ΙΒΜ στη Νέα Υόρκη. Είναι από τους πρώτους ερευνητές που χρησιμοποίησε μικροοικονομικές ιδέες και αλγορίθμους για τη διαχείριση υπολογιστικών δικτύων και συστημάτων. Για την εργασία του αυτή έχει τιμηθεί με βραβεία από την ΙΒΜ, καθώς και σε διεθνή συνέδρια. Τα αποτελέσματα της εργασίας του ίδιου και της ομάδας του σε θέματα δρομολόγησης δοσοληψιών σε κατανεμημένα συστήματα, χρονοπρογραμματισμού εργασιών και διαχείρισης μνήμης σε μεγάλα συστήματα βάσεων δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν επανειλημμένα σε συστήματα λογισμικού της IBM.
Ως πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης κατά την περίοδο 1999-2004, ξεκίνησε μια σειρά καινοτόμων πρωτοβουλιών συμπεριλαμβανομένων του πρώτου εσωτερικού κανονισμού, του πρώτου στρατηγικού σχεδιασμού, της αξιολόγησης του Πανεπιστημίου Κρήτης από την Ευρωπαϊκή Ένωση Πανεπιστημίων, του πρώτου συστήματος πρόσβασης ηλεκτρονικών συνδρομών περιοδικών, του ψηφιακού κέντρου εκπαιδευτικών μέσων και της υποστήριξης τεχνοβλαστών.
Υποστήριξε πρωτοβουλίες για τη βελτίωση της φοιτητικής ζωής στην Κρήτη: νομοθετική ρύθμιση για την επιχορήγηση του φοιτητικού εισιτηρίου, έναρξη λειτουργίας του Φοιτητικού Κέντρου, έναρξη συμβουλευτικών υπηρεσιών για τους φοιτητές, φοιτητικές κατοικίες Ρεθύμνου. Εξασφάλισε τα κονδύλια για το πιο φιλόδοξο μέχρι σήμερα κτιριακό πρόγραμμα του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Υποστήριξε σειρά πρωτοβουλιών για την ενίσχυση της εξωστρέφειας του Πανεπιστημίου και για τη διεθνή συνεργασία: κοινά ελληνογαλλικά προγράμματα σπουδών, συμφωνίες πλαίσιο με μεγάλα Πανεπιστήμια του εξωτερικού (Harvard University, U. of Washington, Sorbonne, U. of Gdansk), φιλοξενία το Μάιο του 2003 του «joint EU Members Education General Directors and Presidents of Rectors Conferences on Monitoring and Improving Quality of Higher Education in Europe».
Ο Χρήστος Νικολάου είχε σημαντική δραστηριότητα ως σύμβουλος στρατηγικής: Μέλος της συμβουλευτικής ομάδας του προγράμματος IST της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ISTAG) (2007-2009). Θεσμικός Αξιολογητής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Πανεπιστημίων (2006). Συμβολή στην προετοιμασία του «IBM 2006 Global Technology Outlook», κατά τη διάρκεια της παραμονής του ως ακαδημαϊκού επισκέπτη στο Ερευνητικό Κέντρο T.J. Watson της ΙΒΜ το 2005. Μέλος του Φόρουμ της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Έρευνα στα Πανεπιστήμια και από τους συγγραφείς της τελικής αναφοράς του Φόρουμ. Πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας (2003-04). Πρόεδρος της Επιτροπής για τη Στρατηγική της Πληροφορικής στην Εκπαίδευση (ΕΣΠΕ) του υπουργείου Παιδείας (2001-2004). Υπό τη προεδρία του, η ΕΣΠΕ πρότεινε και το υπουργείο Παιδείας υλοποίησε, το Πρόγραμμα Ενίσχυσης Σπουδών Πληροφορικής (ΠΕΣΠ). Το πρόγραμμα αυτό είχε στόχο την ενίσχυση όλων των τμημάτων Πληροφορικής των Πανεπιστημίων και ΤΕΙ της χώρας μας, για να βελτιώσουν την ποιότητα των προγραμμάτων σπουδών τους.
Ως εκπαιδευτικός και ερευνητής, υπήρξε ιδρυτικός εταίρος του Διεθνούς κοινού Μεταπτυχιακού Προγράμματος στη Μηχανική των Υπηρεσιών (International Master on Service Engineering, IMSE), που παρέχεται από κοινού από τα Πανεπιστήμια Τίλμπουργκ, Στουτγάρδης και Κρήτης και χρηματοδοτείται από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Erasmus Mundus. Επίσης, υπήρξε διοργανωτής του Θερινού Σχολείου στην Υπηρεσιοκεντρική Υπολογιστική (Service-Oriented Computing), 2007-15. Υπήρξε ο ιδρυτής και υπεύθυνος του Εργαστηρίου Υπηρεσιών Μετασχηματισμού του Τμήματος Επιστήμης Υπολογιστών, 2006-15, και μέλος του Δικτύου Αριστείας S-Cube από το 2008.
Ο Χρήστος Νικολάου υπήρξε πρόεδρος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Κοινοπραξίας για την Έρευνα στη Πληροφορική και τα Μαθηματικά (ERCIM) το διάστημα 1995-98. Οργάνωσε σειρά συναντήσεων συνεργασίας ερευνητών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ΗΠΑ πάνω σε θέματα ψηφιακών βιβλιοθηκών. Υπήρξε ο διοργανωτής και πρόεδρος του 2ου Ευρωπαϊκού Συνεδρίου στις Ψηφιακές Βιβλιοθήκες που πραγματοποιήθηκε στην Κρήτη τον Σεπτέμβριο του 1998. Ήταν ο επιστημονικός υπεύθυνος του συστήματος Ιφιγένεια του Πανεπιστημίου Κρήτης για την εκπαίδευση μέσω του Διαδικτύου, όπως επίσης και του συστήματος ΣΚΕΠΣΙΣ, μιας κατανεμημένης δημόσιας Ψηφιακής Βιβλιοθήκης πανεπιστημιακών σημειώσεων.
Τέλος συντόνισε την ομάδα εργασίας iTrust που χρηματοδοτείται από τη μονάδα χρηματοδότησης Μελλοντικών και Αναδυόμενων Τεχνολογιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ήταν πρόεδρος του πρώτου Διεθνούς Συνεδρίου Διαχείρισης Εμπιστοσύνης που διεξήχθη στη Κρήτη το Μάιο του 2003. Από το 1993 μέχρι σήμερα, υπήρξε σύμβουλος και συνεργάτης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αξιολόγηση προτάσεων και προγραμμάτων στη Πληροφορική και τις Επικοινωνίες και έχει ο ίδιος συντονίσει ή συμμετάσχει επιτυχώς σε πολλά ευρωπαϊκά ερευνητικά έργα.
Στην ακαδημαϊκή κοινότητα του Πανεπιστημίου Κρήτης, ο καθηγητής Χρήστος Νικολάου υπήρξε μια εξέχουσα προσωπικότητα, οξυδερκής, έντιμος και ακριβοδίκαιος. Οι συνάδελφοί του στο Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών που συνεργάστηκαν μαζί του όλα αυτά τα χρόνια θα είναι πολύ δύσκολο να συνεχίσουν να εργάζονται στον χώρο αυτό χωρίς τη ζωντανή παρουσία του. Το πολλαπλό έργο που άφησε πίσω του θα παραμείνει για καιρό άσβεστο στη μνήμη μας.
Το Πανεπιστήμιο Κρήτης και ιδιαίτερα το Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών, εκφράζουν ολόψυχα τα συλλυπητήριά τους στη σύζυγό του Βασιλική και την κόρη του Λουκία».
Συλλυπητήρια μηνύματα
Το Πρυτανικό Συμβούλιο που συνεδρίασε εκτάκτως χθες, ομόφωνα αποφάσισε να δώσει τ’ όνομα του Χρήστου Νικολάου, στην αίθουσα της Συγκλήτου στο Ηράκλειο, ως την ελάχιστη αναγνώριση για το έργο που επιτέλεσε στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.
Ειδικότερα, στην ανακοίνωση του Πρυτανικού Συμβουλίου, αναφέρονται τα εξής:
«Το Πρυτανικό Συμβούλιο συνεδρίασε εκτάκτως λόγω της οδυνηρής είδησης του αναπάντεχου θανάτου του καθηγητή του Τμήματος Υπολογιστών Χρήστου Νικολάου, πρώην Πρύτανη του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Ο Χρήστος Νικολάου κορυφαίος επιστήμονας με διεθνή αναγνώριση στο επιστημονικό του πεδίο, προσέφερε σημαντικές υπηρεσίες στο Πανεπιστήμιο Κρήτης ως Δάσκαλος, ως Ερευνητής, ως Πρύτανης. Κατά τη διάρκεια της πρυτανικής του θητείας εργάστηκε ακούραστα με όραμα, ανιδιοτέλεια, δημιουργικότητα και επιμονή στους στόχους του. Η συνεισφορά του ήταν σημαντική στις επιτυχίες και στη σημερινή διεθνή εικόνα του Πανεπιστημίου μας. Ο Χρήστος δικαιώθηκε σε όλα τα επίπεδα απέναντι σε αυτούς που εντός και εκτός του Ιδρύματος προσπάθησαν χωρίς αποτέλεσμα να θίξουν το έργο του. Στόχος της ζωής του ήταν ένα ποιοτικό Δημόσιο Πανεπιστήμιο με ισχυρή διεθνή παρουσία στην έρευνα και στην εκπαίδευση. Η απουσία του θα είναι εμφανής σε αυτή τη δύσκολη, για τα Ελληνικά Πανεπιστήμια περίοδο.
Ο Χρήστος Νικολάου ήταν ένας αγαπημένος συνάδελφος και πιστός φίλος. Ήταν ένας υπέροχος σύντροφος και πατέρας. Στη σύντροφό του Βασιλική και στην κόρη του Λουκία εκφράζουμε την πιο θερμή μας συμπαράσταση για την αδόκητη απώλεια του αγαπημένου τους. Η Βασιλική και η Λουκία τον στήριξαν με πολλή αγάπη στις πιο δύσκολες περιόδους της ζωής του.
Το Πρυτανικό Συμβούλιο εκφράζει τις ευχαριστίες του στους καθηγητές της Ιατρικής Σχολής Γιώργο Λαζόπουλο, Χρήστο Ιωάννου, Γιώργο Χαλκιαδάκη, Μανώλη Σκαλίδη, Γιώργο Κοντάκη και τους γιατρούς του ΕΣΥ στο ΠΑΓΝΗ, για τον αγώνα που έδωσαν να κρατήσουν τον αγαπημένο μας συνάδελφο στη ζωή.
Το Πρυτανικό Συμβούλιο ομόφωνα αποφάσισε να δώσει τ’ όνομα του Χρήστου Νικολάου, στην αίθουσα της Συγκλήτου στο Ηράκλειο, ως την ελάχιστη αναγνώριση για το έργο που επιτέλεσε στο Πανεπιστήμιο Κρήτης».
Σε ανακοίνωσή της, η Σύγκλητος του Πανεπιστημίου Κρήτης, αναφέρει:
«Η Σύγκλητος του Πανεπιστημίου Κρήτης συνεδρίασε εκτάκτως λόγω του απρόσμενου θανάτου του Καθηγητή του Τµήµατος Επιστήµης Υπολογιστών και πρώην Πρύτανη του Πανεπιστηµίου Κρήτης Χρήστου Νικολάου. Ο Χρήστος Νικολάου διακρίθηκε ως ερευνητής διεθνώς στο επιστηµονικό του πεδίο, εντάχθηκε µε ενθουσιασµό στο Πανεπιστήµιο Κρήτης, στο οποίο προσέφερε σηµαντικό έργο ως καθηγητής και ως Πρύτανης.
Η ανιδιοτελής και οραµατική συνεισφορά του ήταν σηµαντική στη διεθνή εικόνα του Πανεπιστηµίου µας. Τα µέλη της Συγκλήτου εκφράζουν στη σύζυγό του Βασιλική και την κόρη τους Λουκία τα πιο θερµά συλλυπητήρια για την απώλεια του αγαπηµένου τους. Η Σύγκλητος επικυρώνει την απόφαση του Πρυτανικού Συµβουλίου για την ονοµασία της αίθουσας της Συγκλήτου στις εγκαταστάσεις του Πανεπιστηµίου στο Ηράκλειο ως «Αίθουσα Χρήστου Νικολάου».
Σε κοινό συλλυπητήριο μήνυμά τους ο υπουργός Οικονομίας Υποδομών Ναυτιλίας και Τουρισμού Γ. Σταθάκης και ο αναπληρωτής υπουργός Έρευνας και Καινοτομίας Κ. Φωτάκης, αναφέρουν:
«Με ιδιαίτερη θλίψη πληροφορηθήκαμε την αιφνίδια απώλεια του Χρήστου Νικολάου, ακριβού φίλου και εξαίρετου συναδέλφου στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης και στο ΙΤΕ, με γόνιμη και σημαντική πορεία στη δημόσια ζωή. Αδιαμφισβήτητα το κενό που αφήνει πίσω του ο Χρήστος πολύ δύσκολα θα αναπληρωθεί. Η σκέψη μας βρίσκεται με την οικογένειά του, στην οποία εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια, όπως και σε ολόκληρη την ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα της Κρήτης».
Ο περιφερειάρχης Κρήτης, Σταύρος Αρναουτάκης, αναφέρει σε μήνυμά του:
«Με θλίψη πληροφορήθηκα τον αιφνίδιο θάνατο του Χρήστου Νικολάου πρώην Πρύτανη του Πανεπιστημίου Κρήτης. Ο Χρήστος Νικολάου ήταν εκλεκτό μέλος της Ακαδημαϊκής κοινότητας της χώρας, και πρόσφερε με το επιστημονικό του έργο στην αναβάθμιση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Κρήτη αλλά και ευρύτερα. Στους οικείους του καθώς και στο Πανεπιστήμιο Κρήτης εκφράζω τα συλλυπητήρια μου».
Σε ανακοίνωση του το ΤΕΙ Κρήτης αναφέρει: «Ο πρόεδρος και η Κοινότητα του ΤΕΙ Κρήτης αισθανόμαστε βαθιά οδύνη για την αδόκητη απώλεια του αγαπητού Χρήστου Νικολάου, καθηγητή και τέως Πρύτανη του Πανεπιστημίου Κρήτης. Θερμά συλλυπητήρια στην οικογένεια του εκλιπόντος και στην Κοινότητα του Πανεπιστημίου Κρήτης».
Η Κοσμητεία της Σχολής Θετικών και Τεχνολογικών Επιστημών, σε ψήφισμά της αναφέρει μεταξύ άλλων: «Η Σχολή Θετικών και Τεχνολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης, πενθεί για το χαμό του επίλεκτου μέλους της Χρήστου Νικολάου, καθηγητή του Τμήματος Επιστήμης Υπολογιστών και πρώην Πρύτανη του Πανεπιστημίου Κρήτης. Ο Χρήστος Νικολάου υπήρξε ένας εξαίρετος δάσκαλος κι ένας πρωτοπόρος και παραγωγικός ερευνητής, που υπηρέτησε το Πανεπιστήμιο Κρήτης με εξαιρετική επιτυχία και από τη θέση του Πρύτανη.
Η αριστεία, η καινοτομία, η ανάπτυξη και η εξωστρέφεια του Πανεπιστημίου υπήρξαν οι κορυφαίες του προτεραιότητες και τις οποίες στήριξε με σθένος, όλα τα χρόνια που τον είχαμε κοντά μας. Ο Χρήστος Νικολάου θα μείνει στη μνήμη μας ως ένα σύμβολο ακαδημαϊκού ανδρός που ήταν ταγμένος στην υπηρεσία των ιδανικών, στα οποία πίστευε. Η ευγένεια, το ήθος και η αγάπη στους συναδέλφους και φοιτητές του, χαρακτήριζαν το σύνολο της σταδιοδρομίας του».
Το Παιδαγωγικό Τμήμα Δ.Ε., αναφέρει σε συλλυπητήριο μήνυμα: «Με απέραντη θλίψη πληροφορηθήκαμε τον θάνατο του Χρήστου Νικολάου. Εάν η απώλεια είναι συνάρτηση της προσφοράς, τότε η απώλεια αυτή είναι πολύ μεγάλη, καθώς ο Χρήστος Νικολάου υπήρξε ένας άνθρωπος που υπηρέτησε με ζήλο το Πανεπιστήμιο Κρήτης από τη θέση του καθηγητή και από τη θέση του Πρύτανη. Στάθηκε πάντα δίπλα στο τμήμα μας αρωγός σε όλες τις προσπάθειές του μαχόμενος για το καλό του.
Εκφράζουμε στην οικογένειά του την ολόθερμη συμπάθεια και συμπαράστασή μας στο βαρύτατο πένθος τους».