Η παρουσία του Ελληνισμού στη Λατινική Αμερική

Στο σημερινό μας σημείωμα, θα αναζητήσουμε την παρουσία ελληνικού στοιχείου στις χώρες της Λατινικής (Κεντρικής και Νότιας) Αμερικής στις ημέρες μας σύμφωνα με τα αρχεία του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών. Πριν ξεκινήσουμε, υπενθυμίζουμε και ότι αλλοτινές δεκαετίες είχε παρατηρηθεί σημαντικός αριθμός Ελλήνων μεταναστών προς διάφορα λατινοαμερικάνικα κράτη.

 

Το ταξίδι μας θα αρχίσει από την Αργεντινή, επειδή εκεί υπάρχει η πολυπληθέστερη ελληνική παρουσία. Συστηματική μεταναστευτική κίνηση ομογενών μας προς την περιοχή καταγράφεται από τα τέλη του δεκάτου ενάτου αιώνος, με μεγαλύτερο όγκο μεταναστών εγκαθιστάμενο στην Αργεντινή στα χρόνια του Μεσοπολέμου. Το μεταναστευτικό ρεύμα διήρκεσε με αυξομειώσεις μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1960. Στην Αργεντινή υπολογίζεται ότι ζουν σήμερα περίπου 20-30.000 ομογενείς μας, ενώ ελληνικές κοινότητες υπάρχουν κυρίως στην περιοχή του Μπουένος Άιρες, της πρωτεύουσας της χώρας. Στην κεντρική Κοινότητα Μπουένος Άιρες λειτουργεί δίγλωσσο ημερήσιο δημοτικό σχολείο, καθώς και γυμνάσιο και λύκειο, υπό την αιγίδα της Ελληνορθόδοξης Μητρόπολης. Το σχολείο αυτό είναι ισότιμο με τα Αργεντινά. Στο Μπουένος Άιρες, εξάλλου, λειτουργεί Ελληνικό Πολιτιστικό Ίδρυμα «Fundacion Helenica», μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, με σκοπό την προβολή του ελληνικού πολιτισμού. Στο Μπουένος Άιρες εδρεύει η Αρχιεπισκοπή Νοτίου Αμερικής.

 

 

 

Στον Ισημερινό (Εκουαδόρ) η ελληνική παροικία αριθμεί περίπου 50 άτομα εγκατεστημένα κυρίως στην πρωτεύουσα Κίτο και στο Γκουαγιακίλ. Στο λιμάνι του Γκουαγιακίλ, σύμφωνα με το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, υπάρχει σημαντική κίνηση ελληνικών πλοίων και δραστηριοποιείται ελληνική εταιρεία πρακτόρευσης και εφοδιασμού.

 

Τη στιγμή που η ελληνική ομογένεια στην Κολομβία δεν υπερβαίνει τα 30 περίπου άτομα και δεν υπάρχουν καταγεγραμμένες κοινότητες, το ίδιο ισχύει και στην Παραγουάη (20-25 περίπου άτομα δεύτερης ή τρίτης γενιάς, χωρίς οργανωμένη κοινότητα), ενώ στην Γουιάνα και στη Ντομίνικα δεν υπάρχει ούτε ένας Έλληνας.

 

Στις Μπαχάμες θα βρούμε λιγοστούς Έλληνες ομογενείς είναι ολιγάριθμη. Οι δραστηριότητές τους επεκτείνονται από ιδιοκτησίες καταστημάτων και εστιατορίων στον κεντρικό δρόμο Bay Street της Nassau μέχρι και την άσκηση ελευθέρων επαγγελμάτων.

 

Έλληνες μετανάστες δε θα βρούμε στη Δομινικανή Δημοκρατία, στο Μπαρμπάντος, στη Γρενάδα, στην Αντίγουα και Μπαρμπούδα και στο Μπελίζ, ενώ δεν υπάρχει ελληνική κοινότητα μήτε Αγίου Βικέντιου και Γρεναδίνων, μήτε Αγίου Χριστόφορου και Νέβις. Την ίδια ώρα, αν και δεν υπάρχει ελληνικό στοιχείο στην Αϊτή, οι σχέσεις της Ελλάδας με την εν λόγω χώρα είναι αξιοσημείωτες, ενώ έχουν και ιδιαίτερο ιστορικό υπόβαθρο: Η Αϊτινή κυβέρνηση ήταν η πρώτη κυβέρνηση ανεξάρτητου κράτους που αναγνώρισε τον Ελληνικό Αγώνα για απελευθέρωση από την οθωμανική κυριαρχία. Η χώρα μας έχει χορηγήσει κατά το παρελθόν ανθρωπιστική και αναπτυξιακή βοήθεια στην Αϊτή και συμμετέχει οικονομικά σε προγράμματα στήριξης της ανάπτυξης της χώρας.

 

Σε ό,τι αφορά την Ονδούρα και τη Γουατεμάλα, ούτε εκεί δεν υπάρχει μεγάλος αριθμός Ελλήνων μεταναστών, ενώ στο Σουρινάμ η μόνη ελληνική παρουσία είναι οι ναυτικοί των εμπορικών μας πλοίων που συχνά καταπλέουν στα λιμάνια της εν λόγω λατινοαμερικάνικης χώρας.

 

Ενώ σε όλη τη Βολιβία είναι εγκατεστημένοι 180 περίπου ομογενείς με τους περισσότερους συγκεντρωμένους στη συγκριτικά περισσότερο αναπτυγμένη πόλη Santa Cruz, το ελληνικό στοιχείο στη Βραζιλία υπολογίζεται σε μερικές δεκάδες χιλιάδες άτομα, με κοινότητες των ομογενών μας διάσπαρτες σε πολλές πόλεις της χώρας. Στον Άγιο Παύλο βρίσκεται το μεγαλύτερο μέρος της Ελληνικής ομογένειας στη Βραζιλία και εδρεύει η Ομοσπονδία Ελληνικών Κοινοτήτων Βραζιλίας.

 

 

 

Συνεχίζουμε το ταξίδι και φτάνουμε στην Ουρουγουάη. Η ελληνική της κοινότητα κλείνει έναν αιώνα ζωής (1916-) και αριθμεί 2.000 περίπου άτομα. Την ίδια στιγμή, Κόστα Ρίκα υπολογίζεται ότι κατοικούν περίπου 250 Έλληνες (εκ των οποίων 40 πρώτης γενιάς).

 

Σύμφωνα με στοιχεία του Προξενικού Γραφείου της Πρεσβείας Καράκας, η ελληνική ομογένεια στη Βενεζουέλα δεν ξεπερνά τα 3.000 άτομα, τα οποία ασχολούνται κυρίως με το εμπόριο και παρεμφερείς επιχειρηματικές δραστηριότητες. Οργανωμένες Ελληνικές Κοινότητες βρίσκονται στο Καράκας και στη Βαλένσια, όπου υφίστανται Ορθόδοξοι Ναοί και λειτουργούν Σχολεία Ελληνικής Γλώσσας, ενώ ομογενείς υπάρχουν στο Μαρακάιμπο, Πουέρτο Ορντάζ και Μπαρκισιμέτο.

 

Θα πεταχτούμε τώρα στο Μεξικό και στο Ελ Σαλβαδόρ. Στο μεν Ελ Σαλβαδόρ δεν υπάρχει ελληνικό στοιχείο, ενώ στο Μεξικό ζουν περίπου 1.500 οικογένειες ελληνικής καταγωγής οργανωμένοι σε τρία ελληνικά σωματεία, Μεξικού, Γκουανταλαχάρας και Σιναλόα. Στη Merida και Monterey λειτουργούν άμισθα Προξενεία. Στις 24 Νοεμβρίου 2009 υπεγράφη Συμφωνία μεταξύ του Πανεπιστημίου Claustro de Sor Juana και της Πρεσβείας Μεξικού για την ίδρυση έδρας ελληνικών γραμμάτων «Γεώργιος Σεφέρης» στον εν λόγω Πανεπιστήμιο. Στην Φιλοσοφική Σχολή του αυτόνομου δημόσιου Πανεπιστημίου της Πόλης του Μεξικού «UNAM» λειτουργεί έδρα κλασικών σπουδών «Αρχαία Ελληνικά, Λατινικά».

 

Η ομογένεια του Περού, περίπου 350 άτομα, είναι συγκεντρωμένη κυρίως στη Λίμα και περιλαμβάνει πολλούς επιχειρηματίες και στελέχη επιχειρήσεων, ανήκουν δε οι περισσότεροι στη δεύτερη και τρίτη γενιά. Υπάρχει Ελληνική Κοινότητα στη Λίμα, η οποία δραστηριοποιείται για τη συγκέντρωση όλων των Ελλήνων και την διοργάνωση διαφόρων εκδηλώσεων. Υπάρχει Ορθόδοξος Ναός στη Λίμα, ο οποίος κτίστηκε από Ρώσους μετανάστες και έχει περιέλθει στην δικαιοδοσία της Ελληνορθόδοξου Αρχιεπισκοπής Νοτίου Αμερικής. Η Ορθόδοξη Κοινότητα του Περού αποτελείται από Ορθόδοξους: Έλληνες, Ρώσους, Παλαιστίνιους, Ουκρανούς, Σέρβους, Ρουμάνους, και Περουβιανούς.

 

Την ίδια στιγμή, περί τους 1.000 Έλληνες ζουν στον Παναμά, στην πλειοψηφία τους οικονομικώς ευκατάστατοι και ιδιαίτερα δραστήριοι, με θετική συμμετοχή και στην πολιτική ζωή της χώρας. Η ελληνική παροικία του Παναμά θεωρείται, σύμφωνα με το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, η πλέον οργανωμένη και πολυπληθής της Κεντρικής Αμερικής.

 

Ξεχωριστή, καταλήγοντας, μνεία πρέπει να γίνει στους Έλληνες της Χιλής. Στη χώρα αυτή δραστηριοποιείται μια μικρή (1.500 άτομα), αλλά γεμάτη δυναμισμό ελληνική ομογένεια. Η ομογένεια είναι οργανωμένη σε οκτώ κοινότητες που λειτουργούν σε αντίστοιχο αριθμό πόλεων, και το 2006 ιδρύθηκε η Ομοσπονδία Ελληνικών Κοινοτήτων Χιλής. Η Χιλή υπάγεται στην Ορθόδοξη Μητρόπολη Ν. Αμερικής με έδρα το Μπουένος Άιρες, ενώ στη χώρα λειτουργούν αρκετά Κέντρα Ελληνικών Σπουδών, εκ των οποίων σημαντικότερο είναι το Κέντρο Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Σαντιάγo. Επίσης, το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Παν/μίου Playa Ancha στο Βαλπαραϊσο, και το Κέντρο Κλασσικών Σπουδών του Παν/μίου Metropolitana του Σαντιάγο.