Στις συμμαχικές κυβερνήσεις είναι προαπαιτούμενο η κυβερνητική προγραμματική συμφωνία και μετά έπεται ο σχηματισμός της συμμαχικής κυβέρνησης (ίδε για παράδειγμα ότι στη Γερμανία, όπου μπορεί η νέα κυβέρνηση να χρειαστεί ακόμα και δύο μήνες για να σχηματιστεί, για να γίνει πρώτα η εν λόγω συμφωνία). Στην Ελλάδα όλα γίνονται ανάποδα: πρώτα φτιάχνουμε την κυβέρνηση και μετά, άμα… ευκαιρέσουμε, κάνουμε και τη συμφωνία. Τεράστιο λοιπόν το λάθος του Β. Βενιζέλου πρώτα και του Φ. Κουβέλη μετά, όταν τον Ιούνιο του 2012, που πρώτα σχημάτισαν, άνευ όρων, την κυβέρνηση Σαμαρά και μετά από 20 μέρες φτιάξαν και μια προγραμματική κυβερνητική συμφωνία (που δεν τηρήθηκε άλλωστε).
Πριν 2,5 μήνες έγραψα σχετικά ότι η νέα προγραμματική κυβερνητική συμφωνία έπρεπε: 1) να αναφέρει ρητά τις μεταρρυθμίσεις που είχε πρόγραμμα να φέρει εις πέρας η κυβέρνηση, 2) να είναι ένας συγκεκριμένος σχεδιασμός κοινωνικής στήριξης ανέργων, συνταξιούχων και λοιπόν θυμάτων της ύφεσης και 3) να είναι συγκεκριμένος σχεδιασμός οικονομικής ανασυγκρότησης της χώρας.
Η δικομματική κυβέρνηση έκανε τέσσερις (4) μήνες για να φτιάξει την προγραμματική κυβερνητική συμφωνία. Έτσι το ΠΑΣΟΚ μας άφησε στην ουσία με κυβέρνηση Ν.Δ., αφού η δικομματική δεν είχε το κοινό πρόγραμμα. Θα ‘πρεπε να περιμένουμε ότι η εκπονηθείσα προγραμματική κυβερνητική συμφωνία να κατοχυρώσει τις διαφορετικές προτάσεις του ΠΑΣΟΚ και να «σπρώχνει» μπροστά την κυβέρνηση και τη χώρα. Ας δούμε λοιπόν τι απαντήσεις δίνει η προγραμματική κυβερνητική συμφωνία στα τρία απαιτούμενα που ανέφερα παραπάνω:
1. Εκείνο που μου προκάλεσε μεγάλη έκπληξη είναι ότι η προγραμματική κυβερνητική συμφωνία δεν περιέχει κανένα σχεδιασμό για συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις. Γιατί φυσικά το εδάφιο: «τη συστηματική και σταθερή προώθηση των διαρθρωτικών αλλαγών, των μεταρρυθμίσεων, που επιτρέπουν στην Ελλάδα να αποκτήσει ένα «κανονικό» ευρωπαϊκό κράτος στην υπηρεσία του πολίτη, της ανάπτυξης και του δημοσίου συμφέροντος, μια οικονομία ανοικτή, εξωστρεφή και ανταγωνιστική, μια αγορά χωρίς αγκυλώσεις» δεν αποτελεί σχεδιασμό. Είναι απλώς ένα ευχολόγιο.
2. Όσο για το σχεδιασμό κοινωνικής στήριξης του λαού που υποφέρει, βλέπουμε μια έκθεση ιδεών, κατάλληλη για προεκλογικό πρόγραμμα κόμματος της αντιπολίτευσης και κανένα συγκεκριμένο μέτρο. Συγκρίνετε το ακόλουθο κομμάτι της προγραμματική κυβερνητική συμφωνίας «Οι ρυθμίσεις των φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων (θα γίνονται) με ρεαλισμό για τα δεδομένα της αγοράς», με την σχεδόν ταυτόχρονη δημόσια δήλωση παραγόντων του Υπουργείου Οικονομικών ότι: «οι έχοντες ακίνητα, να πουλήσουν κάποια προκειμένου να πληρώσουν τους φόρους τους». Για μεν αυτούς που έχουν αρκετά ακίνητα θα πρέπει να πουλήσουν 2-3 για να πληρώσουν τους φόρους -λόγω ότι σήμερα δεν μπορείς να πουλήσεις ακίνητο, στην ουσία το ξεπουλάς. Για όσους έχουν 1-2 ακίνητα, τι θα πουλήσουν; Τα παιδιά τους;
3. Όσο για το σχεδιασμό οικονομικής ανασυγκρότησης της χώρας, όλα θυμίζουν… ΣΥΡΙΖΑ. Βλέπουμε στο κείμενο της προγραμματικής κυβερνητικής συμφωνίας αγαθές προθέσεις, ευχολόγια, αλλά τίποτα ΡΗΤΟ και ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ. Επομένως και στο σημείο αυτό δεν υπάρχει κανένα απολύτως πρόγραμμα, οπότε θα πορευτούμε με το βλέποντας και κάνοντας.
Βλέπουμε λοιπόν ότι δεν υπάρχει καμία προγραμματική κυβερνητική συμφωνία, επειδή δεν υπάρχει κανένα πρόγραμμα για συγκεκριμένες κυβερνητικές δράσεις. Αντίθετα βλέπουμε ότι φαίνεται να απευθύνεται στην… Τρόικα των δανειστών. Δέστε το παρακάτω απόσπασμα: «Τώρα η Ελλάδα μπορεί να λέει διεθνώς με πειστικό τρόπο ότι νέα δημοσιονομικά μέτρα που περιορίζουν μισθούς και συντάξεις, ούτε πρέπει ούτε μπορούν να ληφθούν. Δεν τα αντέχει ούτε η κοινωνία ούτε η εθνική οικονομία». Ωραία τα λέει το κείμενο, αλλά τι θα κάνει η κυβέρνηση αν δεν το δεχθεί η Τρόικα; Θα εφαρμόσει το «πρόγραμμα» του ΣΥΡΙΖΑ;
Είναι γνωστό και απολύτως λογικό ότι όταν μια κυβέρνηση δεν έχει κυβερνητικό πρόγραμμα, τότε κάποιος άλλος «βάζει» το πρόγραμμα (π.χ. η Τρόικα, οι τραπεζίτες, οι Γερμανοί, οι Αμερικανοί κ.λπ.). Το συμπέρασμά μου είναι ότι ούτε τώρα η Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ καταφέρανε να φτάσουν σε προγραμματική κυβερνητική συμφωνία, που σημαίνει πρακτικά ότι θα προχωρήσουμε με το πρόγραμμα των μνημονίων. Αυτό όμως δεν είναι κακό για το ΠΑΣΟΚ και τη Ν.Δ. μόνο, αλλά και για τη χώρα.
* Ο Δημήτρης Χρ. Ράπτης είναι χημικός, πρ. διευθυντής ΕΛΠΕ