Η συμβολή της Κρητικής Χωροφυλακής στον Ελληνοβουλγαρικό πόλεμο

 και 22 Οκτωβρίου 1912 που ήταν πιο επιτακτική, διότι είχε ειδοποιηθεί για τα Βουλγαρικά σχέδια και αγωνιούσε για την τύχη της Θεσσαλονίκης. Τελικά ο Βενιζέλος επιβάλλεται και 25 Οκτωβρίου 1912 ο ελληνικός στρατός φθάνει έξω από τη Θεσσαλονίκη. 26 Οκτωβρίου 11 μ.μ. ο Τούρκος σωματάρχης Ταξίν Πασάς υπογράφει την παράδοση του στρατού και της Θεσσαλονίκης στον Έλληνα Αρχηστράτηγο και στις 27 Οκτωβρίου ο στρατός μας εισέρχεται στην πόλη, αλλά φθάνει και ο Βουλγαρικός στρατός.- Η ειδοποίηση του ελληνικής καταγωγής γιατρού Φίλιππα Νίκογλου, Βουλγαρικής υπηκοότητας που υπηρετούσε στο χειρουργείο της 7ης Μεραρχίας του Βουλγαρικού στρατού, εφανέρωσε τα σχέδια των Βουλγάρων για την Θεσσαλονίκη-Ομάδα Βουλγάρων αξιωματικών από τον υποστράτηγο Πέτροφ, ως εκπρόσωπος του διοικητή της στρατιάς Θεοδώρου ζήτησε και με παντίους τρόπους πέτυχε να εμφανιστεί στον Τούρκο Σωματάρχη Ταξίν Πασά και του ζήτησε επιτακτικά να συνάψει ειδικό πρωτόκολλο που να δείχνει ότι η πόλη παραδίδεται ταυτόχρονα και στο Βουλγαρικό στρατό και τον απείλησε ότι διαφορετικά θα μπει δια της βίας. Ο Ταξίν Πασάς αρνήθηκε, τότε προσπάθησε να δωροδοκήσει τον γιο του Ταξίν Πασά, τον Κενάν Ταξίν Μεσαρέ, που και αυτός αρνήθηκε.
Όταν και η προσπάθεια αυτή απέτυχε, τότε ζήτησαν να μπουν στην πόλη, δύο τάγματα Βουλγαρικού στρατού δήθεν για να ξεκουραστούν. Ενώ ο βασιλιάς Φερδίνανδος σχεδίαζε θριαμβευτική παρέλαση στην Θεσσαλονίκη, στο μεταξύ ο Αρχηστράτηγος Κωνσταντίνος δέχεται χωρίς την άδεια της ελληνικής κυβέρνησης την είσοδο των δύο ταγμάτων, που όμως όπως αποδείχτηκε έγιναν δώδεκα τάγματα, ενισχυμένα από ομάδες Κομιτατζήδων που άρχισαν να προβαίνουν σε τρομοκρατικές ενέργειες, με σκοπό να δείξουν ότι η ελληνική διοίκηση της πόλης είναι ανίκανη να επιβάλει την τάξιν, για να επέμβουν και να πετύχουν τουλάχιστον τη συγκυριαρχία.
Στις 31 Οκτωβρίου 1912 μια τρομοκρατική έκρηξη συγκλόνισε την πόλη της Θεσσαλονίκης με πυρκαγιές και με νεκρούς και τραυματίες.
Μπροστά σ’ αυτά τα γεγονότα ο Ελευθέριος Βενιζέλος ενεργεί τάχιστα και φθάνουν από την Κρήτη 150 Κρήτες χωροφύλακες για την τήρηση της τάξης.
Η δύναμη αυτή των Κρητών πάλι με ενέργειες του Ελευθερίου Βενιζέλου έφθασαν τους χίλιους. Μετά την έναρξη του Ελληνοβουλγαρικού πολέμου στα μέσα του 1913 αρχίζει η επίθεση. Η έφιππος παρουσία στην πόλη, των Κρητών χωροφυλάκων, εντυπωσίασε τους κατοίκους και τρόμαξε τους Κομιτζατζήδες ενθυμούμενοι τους Κρήτες Μακεδονομάχους. Αρχηγός χωροφυλακής είναι ο εμπειροπόλεμος συνταγματάρχης Μομφεράτος, ενισχυμένος με τέσσερις υπομοιράρχους, δυο ανθυπασπιστές και 1.000 Κρήτες χωροφύλακες, που αναλαμβάνουν το κύριο βάρος της εκκαθάρισης με την συνδρομή μικρών τμημάτων στρατού.
Από τις αιματηρές συγκρούσεις, είχαμε Βούλγαροι στρατιώτες 54 νεκροί και 17 τραυματίες, αιχμάλωτοι (Βούλγαροι) 17 αξιωματικοί, 1.260 στρατιώτες και 80 Κομιτατζήδες. Έλληνες: Κρήτες χωροφύλακες τέσσερις νεκροί, εννέα τραυματίες και 42 οπλίτες τραυματίες.
Διαπίστωση: Αν η Θεσσαλονίκη είναι σήμερα ελληνική οφείλεται στην γενναιότητα των ενόπλων μας δυνάμεων και πάνω από όλα στο άγρυπνο μάτι του πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου. Να σημειωθεί ότι  οι άνδρες της κρητικής χωροφυλακής κατά τη διάρκεια της παρουσίας τους επέβαλαν την τάξη με αξιοθαύμαστη ψυχραιμία, επιβλητικότητα και αποφασιστικότητα, με γενναιότητα και ορμή εξετίθεντο ακάλυπτοι στις βολές των οχυρωμένων εχθρών, χρησιμοποιώντας και εφόδους δια της λόγχης και προκάλεσαν τον θαυμασμόν όλων των κατοίκων του πληθυσμού της Θεσσαλονίκης, Ελλήνων (40.000), Τούρκων (46.000), Ισραηλιτών (61.000) και λοιπών (13.000).
Σήμερα Έλληνες και Βούλγαροι έχομε αναπτύξει φιλικές σχέσεις, αυτό όμως δεν μας εμποδίζει όπως και αυτοί, να αναφερόμαστε στην ιστορία μας, διότι η ιστορία είναι γνώση και οδηγά, μας διδάσκει και μας προφυλάσσει να μην επαναλαμβάνουμε τα σφάλματά μας. Ακόμη παραδειγματίζει με τις ηρωικές πράξεις των προγόνων μας και εμψυχώνει τους νέους.
Οι νέες γενιές δεν πρέπει να αποκόπτονται από την ιστορία της πατρίδας μας και οι παλαιότεροι πρέπει να τους μεταδίδουν αυτούσια τα ιστορικά γεγονότα.
Οι Κρήτες χωροφύλακες νεκροί και τραυματίες είναι. Νεκροί: 1. Κοκκινάκης Γεώργιος, 2. Κλειδής Ιωσήφ, 3. Δρακογιαννάκης Κωνσταντίνος και 4. Μπαφάκης Εμμ.
Τραυματίες: Πριναράκης Επαμεινώνδας, 2. Τσιμιτάκης Γεώργιος, 3 Στράτος Εμμ., 4. Κυριακάκης Π., 5. Καλαμιτζάκης Χαρ., 6. Καστριανάκης Βαρ. και 7. Βουρεξάκης Κωνσταντίνος και ακόμη δυο χωροφύλακες.
Η Κρήτη πάντα πρώτη στους αγώνες και τις θυσίες.