Του ΘΩΜΑ ΚΡΕΒΕΤΖΑΚΗ*
Ας ξεκινήσουμε με την αδιαμφισβήτητη παραδοχή ότι στην Κρήτη είναι αναγκαίος ένας Βόρειος Oδικός Άξονας με προδιαγραφές σύγχρονου αυτοκινητόδρομου, που θα προσφέρει κυρίως ασφάλεια στις μετακινήσεις ανθρώπων και εμπορευμάτων αλλά και ταχύτητα. Δεν νομίζω να υπάρχει κανείς εδώ μέσα που να αμφιβάλλει για τη χρησιμότητα και την σπουδαιότητα του έργου αυτού.
Η καθυστερημένη οριστικοποίηση της υλοποίησής του, με μια προϊστορία που ξεπερνάει τα τριάντα χρόνια, που οφείλεται κυρίως στην τοπική άρνηση της κοινωνίας της Κρήτης, μειώνει τον αναπτυξιακό του χαρακτήρα και προκαλεί αναταραχή σε περιοχές που γειτνιάζουν ή εντάσσονται στην διαφαινόμενη τελική χάραξη. Φυσιολογικό αποτέλεσμα της μακροχρόνιας αναβλητικότητας καθώς πλέον ο ΒΟΑΚ υποχρεωτικά θα περάσει και από περιοχές, όπου έχουν ήδη αναπτυχθεί οικιστικά και επιχειρηματικά, είτε είναι γη υψηλής παραγωγικότητας. Αντί να αποτελέσει το αναπτυξιακό εργαλείο πριν από 30 χρόνια, σε μία υπό διαμόρφωση ακόμα τοπική οικονομία, στο οποίο στηριζόμενοι θα είχαμε έγκαιρα και οργανωμένα σχεδιάσει την ανάπτυξή του τουρισμού, τις επεκτάσεις των πόλεων και των οικισμών, ερχόμαστε πλέον να τον εφαρμόσουμε σε μια ήδη διαμορφωμένη οικονομία, για αυτό και οφείλουμε να βρούμε την καλύτερη δυνατή λύση.
Μετά από δεκαετίες αδράνειας την τελευταία πενταετία δρομολογήθηκαν οι διαδικασίες για την υλοποίηση αυτού του τόσο σημαντικού έργου, γεγονός που μας χαροποιεί ιδιαίτερα, παράλληλα όμως (και εύλογα) έρχονται σήμερα στο προσκήνιο όλα τα ζητήματα που αφορούν, στο σχεδιασμό του, την κατασκευή του και στη λειτουργία του.
Μέσα σε αυτή την πενταετία πάρθηκαν αποφάσεις κρίσιμες για τον χαρακτήρα του έργου όπως:
- Ο φορέας υλοποίησης αποκεντρωμένα, ο Οργανισμός Ανάπτυξης Κρήτης (ΟΑΚ) (βλέπε Εγνατία Α.Ε.) ή και πάλι το Κεντρικό κράτος (υπουργεία)
- Τα ζητήματα στρατηγικού σχεδιασμού του έργου [αυτοκινητόδρομος με ταχύτητα μελετης V= 100 χλμ/ώρα και υψηλό κόστος ή δρόμος ταχείας κυκλοφορίας με ταχύτητα μελετης V= 90 χλμ/ώρα ίδια ταχύτητα κυκλοφορίας οχημάτων (120 χλμ/ώρα) καλύτερη προσαρμογή στο Κρητικό ανάγλυφο του εδάφους και πολυ μικρότερο κόστος και περιβαλλοντικό αποτύπωμα]
- Η χρηματοδότηση του (το ζήτημα των διοδίων)
- Η γενική χάραξη του έργου (από την αναγνωριστική μελέτη οδοποιίας)για τις οποίες δεν έχει γίνει διαβούλευση και δεν ρωτήθηκαν ούτε τα τοπικά Τεχνικά Επιμελητήρια (ΤΕΕ-ΤΔΚ και ΤΕΕ-ΤΑΚ) όπως μας ενημερώνουν, ούτε η αυτοδιοίκηση όπως ξέρουμε.
Σήμερα καλούμαστε να πάρουμε θέση επί της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, της προμελέτης Οδοποιίας, που μας φέρνει αντιμέτωπους με το ζήτημα της διέλευσης του έργου από περιοχές που έχουν ήδη αναπτυχθεί οικιστικά και επιχειρηματικά, είτε είναι γη υψηλής παραγωγικότητας.
Μέσα σε αυτό το χρονικό πλαίσιο και με αυτές τις διαδικασίες εννοείται πως, μια λύση που θα ικανοποιεί τους πάντες, είναι ανέφικτη και η αναζήτηση της θα αποτελούσε για άλλη μια φορά καθυστέρηση της δημιουργίας του ΒΟΑΚ.
Τα κρίσιμα ζητήματα που απομένουν και μπορούν ακόμα να αντιμετωπιστούν περιγράφονται γενικά στις τεκμηριωμένες απόψεις των δύο τμημάτων του ΤΕΕ Ανατολικής και Δυτικής Κρήτης, από τις οποίες φαίνεται και η ικανότητα και η αντίληψη των επιμελητηρίων στα τοπικά δεδομένα (τεχνικά και κοινωνικά).
Ειδικά για το Ρέθυμνο:
- Στο κομμάτι του δρόμου που περνάει από τον πρώην Δήμου Λαππαίων, η μετατόπιση της χάραξης νοτιότερα από τα Δράμια, δημιουργεί μία νέα χάραξη που φαίνεται να μπορεί να υλοποιηθεί χωρίς επιπλέον κόστος και κυρίως με κοινωνική συναίνεση
- Αντίστοιχα θα πρέπει να εξεταστούν οι αντιδράσεις και για το Ανατολικό Ρέθυμνο στο τμήμα μεταξύ του Α/Κ Αμαρίου – Σκαλέτα Ρεθύμνου. Να εξεταστεί δηλαδή αν υπάρχει η δυνατότητα μετάθεσης του νοτιότερα,η απομάκρυνση του από τον κόλπο της Σκαλέτας και η καλύτερη προσαρμογή του στο φυσικό έδαφος.
- Η υλοποίηση του Νότιου περιφερειακού του Ρεθύμνου με το αντίστοιχο παράπλευρο οδικό δίκτυο ως παράλληλου έργου του ΒΟΑΚ
- Η υλοποίηση και αναβάθμιση των κόμβων Ατσιποπούλου και Σπηλίου αντίστοιχα
- Η κατασκευή του δρόμου προς το αεροδρόμιο της Σούδας ώς παράλληλου έργου του ΒΟΑΚ
Ο ΒΟΑΚ, ήδη κατά την φάση της ελλιπούς διαβούλευσης του, μας έχει απασχολήσει έντονα και ποικιλοτρόπως. Το ίδιο θα συμβεί και κατά την διάρκεια της εκτέλεσης του έργου, όπως και μετά την ολοκλήρωση του και αυτή δείχνει να είναι το τμήμα που μπορούμε να επέμβουμε περισσότερο και να κάνουμε ένα εξορθολογισμένο αναπτυξιακό και χωροταξικό σχεδιασμό στις περιοχές που θα επιλεγούν στην οριστική του χάραξη, αμβλύνοντας τα όποια προβλήματα δημιουργηθούν, με την ανάπλαση των απαλλοτριωμένων τμημάτων και αναβαθμίζοντας τις περιοχές αυτές, ενσωματώνοντάς τα ως δημόσιο χώρο.
* Ο Θωμάς Κρεβετζάκης είναι αντιδήμαρχος Καθημερινότητας δήμου Ρεθύμνης, επικεφαλής της δημοτικής παράταξης «Οι πολίτες Μπροστά-Ένας δήμος για όλους»