Για την εξυπηρέτηση των τραγικών ελλείψεων προϊόντων και αγαθών διατροφής, κατά τις 3 πρώτες δεκαετίες εφαρμογής της ΚΓΠ δεσμεύθηκαν και τελικώς δαπανήθηκαν τεράστιοι πόροι, όπου ακόμη και την εποχή των παχιών αγελάδων έφθαναν το 45% του συνόλου σοβαρών προϋπολογισμών της ΕΕ. Τώρα πλέον ο λόγος γίνεται να διατηρήσουμε τουλάχιστον το 1/3 του προϋπολογισμού για τις αγροτικές δαπάνες. Ας δούμε γιατί φθίνουν οι αγροτικές δαπάνες, ακόμη και σε καιρό πανδημίας.
Σε δελτίο τύπου του συμβουλίου της ΕΕ της 2ας Δεκεμβρίου, προκρίθηκε ο τίτλος: «Το Συμβούλιο εγκρίνει δικαιότερη, πιο πράσινη και περισσότερο βασιζόμενη στις επιδόσεις γεωργική πολιτική για την 2023-2027». Και χρέωσε αυτή τη δικαιότερη πολιτική του στο ότι «Η νέα νομοθεσία ανοίγει το δρόμο για μια δικαιότερη, πιο πράσινη και πιο βασισμένη στις επιδόσεις ΚΓΠ, η οποία θα επιδιώκει να διασφαλίσει ένα βιώσιμο μέλλον για τους ευρωπαίους αγρότες, να παράσχει πιο στοχευμένη στήριξη στις μικρότερες εκμεταλλεύσεις και να επιτρέψει μεγαλύτερη ευελιξία στα κράτη μέλη όσον αφορά την προσαρμογή των μέτρων στις τοπικές συνθήκες.
Πρόκειται για μια πολιτικά ορθή εκτίμηση, που λήφθηκε με λάθος βάσεις για λάθος ομοιότητες μιας εξαιρετικά πολυσχιδούς αγροτικής πολιτικής. Για να γίνει κατανοητό θα δημοσιεύσουμε σειρά άρθρων που πρέπει να τεθούν από τους αγρότες και τις οργανώσεις τους ενώπιον των ευρωπαϊκών συνδικάτων, αλλά και της αρμόδιας πολιτικής ηγεσίας που διαπραγματεύεται για λογαριασμό της ελληνικής γεωργίας. Και πάνω απ’ όλα, οι ευρω-ιθύνοντες επιτέλους αποδέχονται ότι για να φθάσουν να προτείνουν μια δικαιότερη πολιτική, σημαίνει ότι η μέχρι τώρα πολιτική ήταν άδικη!!!
Αν επιθυμούμε να αντιγράψουμε από το δελτίο τύπου, το στόχο της νέας γεωργικής πολιτικής, όπως την έχουμε αναλύσει με το περίφημο «από το αγρόκτημα στο πιάτο», θα σημειώσουμε την:
• παροχή οικονομικά προσιτών και ασφαλών τροφίμων για τους πολίτες της ΕΕ
• διασφάλιση ενός δίκαιου βιοτικού επιπέδου για τους γεωργούς
• διατήρηση των φυσικών πόρων και σεβασμός του περιβάλλοντος.
Αυτοί οι «νέοι» στόχοι της ΚΓΠ αναλύθηκαν και έτυχαν επαρκούς διαπραγμάτευσης στις τρεις νομοθετικές προτάσεις με στόχο να καταστεί η ΚΓΠ κατάλληλη για το μέλλον, που υπέβαλε η Κομισιόν το 2018, για να ολοκληρωθεί τοκετός, όντως εξαιρετικά επίπονος!
Επρόκειτο για:
• Πρόταση κανονισμού σχετικά με τα στρατηγικά σχέδια της ΚΓΠ.
• Πρόταση κανονισμού για την τροποποίηση των κανονισμών σχετικά με την κοινή οργάνωση αγοράς (ΚΟΑ) για τα γεωργικά προϊόντα, τα συστήματα ποιότητας και τα μέτρα για τις απομακρυσμένες περιοχές.
• Πρόταση οριζόντιου κανονισμού για τη χρηματοδότηση, τη διαχείριση και την παρακολούθηση της ΚΓΠ
Οι κύριες πτυχές των προτάσεων, που υιοθετήθηκαν στην ολομέλεια του κοινοβουλίου την περασμένη εβδομάδα1 ήταν:
• πιο στοχευμένες άμεσες ενισχύσεις και παρεμβάσεις αγροτικής ανάπτυξης, που υπόκεινται και οι δύο σε στρατηγικό σχεδιασμό.
• μια νέα «πράσινη» αρχιτεκτονική που θα βασίζεται στις περιβαλλοντικές προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν οι γεωργοί και πρόσθετα εθελοντικά μέτρα στο πλαίσιο και των δύο πυλώνων (αγορών και διαρθρώσεων).
• προσέγγιση βάσει επιδόσεων (το «νέο μοντέλο υλοποίησης») σύμφωνα με την οποία τα κράτη μέλη θα πρέπει να αναφέρουν τα επιτεύγματά τους κάθε χρόνο.
Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι οι ασχολούμενοι με το θέμα είδαν τις δυσχέρειες που επιταχύνθηκαν για να ετοιμάσουν και ψηφίσουν τους κανονισμούς, και όχι μόνο λόγω πανδημίας, αλλά και έντονων διαφορών που διαφάνηκαν στη διαπραγμάτευση, έκριναν σκόπιμο, και συμφωνούμε και εμείς για την υιοθέτηση μεταβατικού κανονισμού της ΚΓΠ (2021-2022), που έγινε στα τέλη του 2020. Η πράξη αυτή είχε ως στόχο να διασφαλιστεί η συνέχεια της νομικής και χρηματοδοτικής στήριξης της ΚΓΠ προς τους γεωργούς και άλλους δικαιούχους πριν από την εφαρμογή των νέων μεταρρυθμιστικών κανόνων το 2023. Έτσι δε χρειάστηκε να διακοπούν οι πληρωμές, παρέχοντας παράλληλα χρόνο στα κράτη μέλη να καταρτίσουν τα εθνικά στρατηγικά τους σχέδια για την ΚΓΠ.
Αυτό μεν είναι θετικό στην όλη πορείας της αναθεώρησης της ΚΓΠ, και δείχνει επίσης ότι η νέα πολιτική, με την εισαγωγή στρατηγικών σχεδίων σε επίπεδο κρατών μελών, μπορούν να δουν σωστά πως μπορεί να εφαρμοστεί η νέα ΚΓΠ εις όφελος κάθε κράτους μέλους. Άρα η προσαρμογή των διατάξεων της ΚΓΠ στις ανάγκες των γεωργικών κοινοτήτων τους σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές και τους σχετικούς ενδιαφερόμενους φορείς, μπορεί να είναι η καλύτερη λύση.
Κανείς όμως δε λέει ότι για να είναι η πολιτική αυτή η πιο φιλόδοξη για το περιβάλλον πρέπει να δοθούν άμεσες ενισχύσεις και να προορίζονται για πρακτικές πράσινης γεωργίας. Ποιος μπορεί να πει το ορθό για τις τεράστιες πεδιάδες που έχουν μείνει σε αναγκαστική αγρανάπαυση τα προηγούμενα χρόνια της «μη δίκαιης» εφαρμογής της ΚΓΠ; στη Θεσσαλία και στον κάμπο της Θεσσαλονίκης; Ποιος θα περιλάβει δράσεις για τη μείωση του φαινομένου της απερήμωσης της υπαίθρου από τη μείωση των αρδεύσεων και γενικά από την υδάτινη φτώχεια; Ποιος μπορεί να εγγυηθεί το τέλος της ληστρικής εκμετάλλευσης των ορεινών τμημάτων στα νησιά μας από τα κοπάδια κατσικιών;
Η ανάγκη για εξέταση του βαθμού στήριξης των κάθε τομεακής πολιτικής της γεωργίας και της κτηνοτροφίας από την κοινοτική χρηματοδότηση και ενίσχυση δυστυχώς μετατρέπεται σε αδήριτη ανάγκη που δεν μπορούμε πλέον να παραβλέψουμε.
1 Βλέπε το σημείωμά μας με τίτλο: «Η αμφιλεγόμενη νέα Κοινή Γεωργική Πολιτική»
* Ο Γιώργος Μαρκατάτος είναι διευθύνων σύμβουλος
