Η «Κρητική Εφημερίς» που εξέδιδε ο Στέλιος Κωστογιάννης, είχε ιδιαίτερα πανηγυρικό χρώμα στη φύλλο της 4ης Ιανουαρίου 1903. Θα πρέπει να ήταν το πρώτο της νέας χρονιάς μια και αυτό προβάλλεται αμέσως μετά την αναζήτηση.
Ανάμεσα στα κείμενα ένα τραβά αμέσως την προσοχή μας. Είναι το συγχαρητήριο τηλεγράφημα από το Μοναστηράκι Αμαρίου προς τον Θεόδωρο Φ. Λιμπρίτη για την τοποθέτησή του στο νευραλγικό υπουργείο των Στρατιωτικών. Είχε σταλεί ενωρίτερα βεβαίως αλλά ας μην ξεχνάμε πόσο χρονοβόρα ήταν η αλληλογραφία εκείνους τους καιρούς.
Αναφέρει δε τα εξής:
«Μετά χαράς και υπερηφανείας μαθόντες την εις το Υπουργικόν αξίωμα άνοδον υμών, δεν ηδυνήθημεν οι ενταύθα συγγενείς και συμπολίται υμών να μην εκφράσωμεν τούτο και προς υμάς. Μετά της Κρήτης συμπάσης η γενέθλιος υμών κώμη εώρτασεν την προγενομένη τιμήν εις ένδοξον αυτής τέκνον θεωρούσα ταύτην νέον δεσμόν, νέον βήμα προς την ποθητήν μετά της μητρός Ελλάδος ένωσιν Υμείς ο γενναίος Κρής και γενναίος Έλλην στρατηγός αναπτερούται την ελπίδα ημών ταύτην ευχόμεθα δε τάχιστα να υπαχθεί και η κοινή προσφιλής Κρήτη μας υπό την δικαιοδοσίαν Υμών.
Εν Μοναστηρακίω 27 Νοεμβρίου 1902.
Οι εξάδελφοί σας κατ’ εντολήν και των λοιπών
Γεώργιος Α Παττακός Δικηγόρος
Σταύρος Α Παττακός Συμβολαιογράφος
Αντώνιος Μ Παπαδάκις
Ηλίας Ν Παπαδάκις
Νικόλαος Λ Παττακός
Θεοδόσιος Αρχοντάκις
Γεώργιος Κ. Κυριακάκις».
Σε αντίθεση με τους σημερινούς πολιτικούς που δεν απαντούν ούτε σε ευχές, ο Λιμπρίτης απάντησε σχετικά αμέσως και η απάντησή του είναι κάτω ακριβώς από το συγχαρητήριο έγγραφο των συγγενών του στο φύλλο της εφημερίδας που προαναφέραμε.
«Αθήναι τη 16 Δεκεμβρίου 1902
Προσφιλέστατοί μου συγγενείς
Μετά συγκινήσεως ανέγνων το κοινόν συγχαρητήριον υμών γράμμα επί τω διορισμώ μου ως υπουργού των Στρατιωτικών.
Σας ευχαριστώ δε από βάθους καρδίας δια τα ένθερμα υμών αισθήματα άτινα επισπεύσατε να μοι διατρανώσητε.
Είθε αγαπητοί μου συγγενείς να ευρεθώμεν τάχιστα εις την ιεράν στιγμήν της πραγματοποιήσεως των πόθων μας.
Σας ασπάζομαι εγκαρδίως.
Όλως Υμέτερος
Θ. Φ. Λιμπρίτης».
Όπως διαπιστώνουμε η Ένωση κυριαρχεί στις προσδοκίες του λαού της Κρήτης ακόμα και σε ανταλλαγή ευχών. Και στην περίπτωση παραλήπτη που είναι και υπουργός στρατιωτικών έτι περισσότερον.
Ποιος ήταν ο Λιμπρίτης
Ποιος ήταν λοιπόν ο Θεόδωρος Λιμπρίτης;
Ήταν γιος του Φραγκιού Λιμπρίτη, τον οποίο θα συναντήσουμε και σε προσεχή αφιερώματα με την ευκαιρία των 200 χρόνων από την Εθνική Παλιγγενεσία.
Γεννήθηκε στην Ίο, όπου είχε καταφύγει η οικογένειά του μετά το τέλος του κρητικού αγώνα το 1830.
Αποφοίτησε από τη σχολή Ευελπίδων και κατετάγη στο σώμα Μηχανικού. Ύστερα από ένα χρόνο πήγε από τους πρώτους στην Κρήτη για να πάρει μέρος στην επανάσταση του 1866. Έμεινε πολεμώντας μέχρι το 1869, επανήλθε στο στρατό και πήγε στη Γαλλία για να συμπληρώσει τις στρατιωτικές του σπουδές.
Μετά την επάνοδό του διορίστηκε καθηγητής της Σχολής Ευελπίδων. Αργότερα έγινε επιτελάρχης και μελέτησε την άμυνα της Λάρισας. Θα μείνει στη Θεσσαλία και μάλιστα θα πολιτεύεται στον Τύρναβο.
Εκλέχτηκε για πρώτη φορά βουλευτής το 1895 και επανεκλέχτηκε άλλες έξι φορές. Συγκεκριμένα τα έτη 1898, 1902, 1905, 1906, 1915 και 1920.
Φαίνεται όμως ότι ήταν μια έντονη προσωπικότητα. Από διάφορα περιστατικά διαπιστώνουμε ότι δεν σήκωνε «μύγα» στο σπαθί του. Κρητίκαρος μέχρι το μεδούλι.
Ως βουλευτής αντιτάχθηκε στο θεσμό της γενικής διοίκησης του στρατού.
Στις εκλογές του 1902 αναδείχτηκε η Κυβέρνηση Θεόδωρου Δεληγιάννη. Έχει σημασία να σταθούμε λίγο στα γεγονότα για να μελετήσουμε καλύτερα την προσωπικότητα του Λιμπρίτη.
Η Κυβέρνηση Θεόδωρου Δηλιγιάννη 1902 (Νοέμβριος 1902-Απρίλιος 1903) -γνωστή και ως η «σανιδική κυβέρνηση Δηλιγιάννη»– ανέλαβε την διακυβέρνηση της χώρας μετά και εξαιτίας των ταραχών που έμειναν γνωστά ως «Σανιδικών».
Στις βουλευτικές εκλογές της 17ης Νοεμβρίου 1902, κανένα κόμμα δεν κατάφερε να αποκτήσει αυτοδυναμία. Σύμφωνα με τον ιστορικό Διγκαβέ , τα κόμματα των Δηλιγιάννη και Θεοτόκη κατέλαβαν από 102 έδρες το καθένα, ενώ τα κόμματα των Ράλλη και Ζαΐμη 11 και 19 έδρες αντίστοιχα.
Ο Δηλιγιάννης γρήγορα ήρθε σε συνεννόηση με τον Δημήτριο Ράλλη, και έτσι αποκτώντας την κοινοβουλευτική πλειοψηφία ζήτησε και την διακυβέρνηση. Ο Γεώργιος όμως, κωλυσιεργούσε, με θέλοντας να αναθέσει την εντολή στον Δηλιγιάννη, και προσπάθησε να δημιουργήσει μια κυβέρνηση υπηρεσιακή, μέχρι να ελεγχθούν και να οριστικοποιηθούν τα αποτελέσματα των εκλογών. Οι οπαδοί του Δηλιγιάννη όμως, άρχισαν να διαμαρτύρονται και να διαδηλώνουν και μάλιστα έφτασαν να συγκρουστούν και με τις αστυνομικές δυνάμεις, και έτσι ο Γεώργιος όρκισε τελικά τον Θεόδωρο Δηλιγιάννη, πρωθυπουργό, στις 24 Νοεμβρίου 1902.
Η πλειοψηφία της κυβέρνησης Δηλιγιάννη δεν κατακυρώθηκε οριστικά, παρά στην ψηφοφορία για τον Πρόεδρο της νέας Βουλής, που έγινε στις 5 Φεβρουαρίου του 1903. Εκεί, εκλέχτηκε ο Δημήτριος Ράλλης (όπως είχε συμφωνηθεί με τον Δηλιγιάννη), με 128 ψήφους σε σύνολο 234 εδρών και η κυβέρνηση έλαβε την ψήφο εμπιστοσύνης τρεις μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων της!
Στην Κυβέρνηση αυτή ορίστηκε υπουργός Στρατιωτικών ο Λιμπρίτης αλλά δεν άργησε να παραιτηθεί – τον Απρίλιο του 1903.
Παραχωρώντας το αξίωμα στο Θεόδωρο Δηλιγιάννη. Ο λόγος που παραιτήθηκε ήταν η γενική διοίκηση απέκρουσε τον οργανισμό στρατού που είχε υποβάλλει.
Η μονομαχία Σμολένσκη – Λιμπρίτη
Η ευθύνη του όμως απέναντι στο λαό που τον είχε εκλέξει δεν του επέτρεψε να μείνει άπρακτος.
Στα έδρανα της βουλής συνεχίζει τους αγώνες του και αδιάλλακτος, καθώς είναι στις θέσεις του δεν αργεί να βρεθεί και στο πεδίον της τιμής, καθώς το 1904 οι μονομαχίες είχαν κορυφωθεί μεταξύ πολιτικών. Ο Κωνσταντίνος Σμολένσκης που ήταν υπουργός Στρατιωτικών κάλεσε σε μονομαχία τον Θεόδωρο Λιμπρίτη.
Ήταν τις 2 Φεβρουαρίου, κατά τη συζήτηση νομοσχεδίου για στρατιωτικά θέματα. Η φραστική… εκτροπή του Λιμπρίτη που τόνισε ότι «οι κυβερνώντες ανοήτως αποστέλλουσι τους κληρωτούς εις την Σχολήν χωρίς προηγουμένως να τους δοκιμάσωσι», προκάλεσε την έντονη αντίδραση του Σμολένσκη.
Ο «θιγείς» ζήτησε αμέσως εξηγήσεις, ενώ ο Λιμπρίτης δήλωσε «ότι διά της φράσεως «κυβερνώντες ανοήτως» δεν εσκόπει να προσβάλη τον κ. Σμολένσκην». Δυναμιτίζοντας, όμως, την εκτόνωση, έσπευσε να διευκρινίσει ότι «παρέσχε τας εξηγήσεις ουχί διότι επτοήθη» και πως είναι πρόθυμος «να αποδεχθή πάσαν πρόκλησιν».
Αυτό, όπως ήταν αναμενόμενο, δεν έμεινε αναπάντητο. «Εγώ δεν προκαλώ αλλ’ αμυνόμενος θα σου στείλω τους μάρτυράς μου», απάντησε οργισμένος ο Σμολένσκης.
«Καλώς να έλθουν» αντέτεινε ο Λιμπρίτης. «Η στιχομυθία αύτη διεξαχθείσα μετά ταχύτητος επέφερε κατάπληξιν εν τη Βουλή. Ο κ. Σμολένσκης αναζητεί διά των οφθαλμών του τους κ.κ. Τσαμαδόν και Γρίβαν, τους οποίους δεικνύει ως μάρτυρας…».
Το θέμα έλαβε πολιτικές διαστάσεις με δηλώσεις του αρχηγού της αντιπολίτευσης Θεόδωρου Δηλιγιάννη, όχι όμως προς την κατεύθυνση της καταδίκης της πράξης. Μάλιστα το πρωτόκολλο της μονομαχίας συντάχθηκε στο ιδιαίτερο γραφείο του εφόρου της βιβλιοθήκης της Βουλής!
Οι δύο μονομάχοι συναντήθηκαν στο Μπραχάμι στις 8 το πρωί της 4ης Φεβρουαρίου 1904. Παρόλο όμως ότι και οι δύο ήσαν πρώην στρατιωτικοί, ουδείς ευστόχησε, με αποτέλεσμα να δώσουν στο τέλος τα χέρια λύνοντας τη διαφορά τους…
Έπραττε κατά συνείδηση
Το 1909 αντιτάχθηκε κατά του στρατιωτικού συνδέσμου και αναγκάστηκε να αποσυρθεί από την πολιτική. Επανήλθε όμως μετά από πιέσεις των ψηφοφόρων του που τον λάτρευαν. Δεν έπαυσε όμως να υπομένει με αξιοπρέπεια και τις συνέπειες των πράξεών του.
Το 1920 καταδικάστηκε για συνομωσία και κλείστηκε για λίγους μήνες στις φυλακές Ιτζεδίν.
Αποστρατεύτηκε με το βαθμό του υποστρατήγου. Ήταν από τη φύση του εύστροφος και εγκυκλοπαιδικός νους και διακρινόταν για την άριστη επιλογή των συνεργατών του. Φιλόδοξος και με μόνο μέσο την πολιτική κατάφερε να επικρατήσει και να χαίρει της γενικής καταξίωσης.
Δεν άφηνε τίποτα «να πέσει κάτω». Λέγεται ότι κάποτε που ένας νεώτερος βουλευτής υπαινίχθη την ηλικία του ατάραχος ο Λιμπρίτης που ήταν αρκετά μεγάλος πια απάντησε:
– Το μυαλό δεν είναι αυγό νέε μου
Και πρόσθεσε σε άλλο ύφος:
– Το μυαλό, κύριε, όταν υπάρχει, δεν μοιάζει με τ’ αυγό, που όσο πάει και κλουβιαίνει, είναι σαν το κρασί που όσο παλιώνει, δυναμώνει.
Ο Θεόδωρος Λιμπρίτης όσο ασχολήθηκε με την πολιτική άφησε έργο πίσω του αξιοσήμαντο.
Έχει συνδέσει το όνομά του με την κατασκευή της κεντρικής πλατείας του Τυρνάβου, την επανακατασκευή της γέφυρας που είχε καταστραφεί από την πλημμύρα το 1885, την αποξήρανση της λίμνης Νιζυρού, την οδό Ραψάνης, Πυργετού, Τεμπών κ.ά.
Πέθανε σε βαθύ γήρας στις 23 Αυγούστου 1928. Είχε στο μεταξύ αποσυρθεί από την πολιτική λόγω προβλημάτων ηλικίας.
Υπάρχει στον Τύρναβο και οδός στο όνομά του Θεόδωρου Λιμπρίτη που αναφέρεται ως εξαίρετος στρατιωτικός και υπέροχος πολιτικός, ένας χαρακτήρας ισχυρός και επίμων, ένας Κρητικός που έλεγε και εξετέλη, ένας άνθρωπος των αποφάσεων και των έργων.
Πηγές:
Κρητική Εφημερίς 4-1-1903
«Ακρόπολις» 1904
Βύρωνος Σκρουμπή: Τύρναβος
