Το βιβλίο παρουσίασαν οι Κωνσταντίνος Φουρναράκης, προϊστάμενος Ιστορικού Αρχείου Κρήτης και Μιχαήλ Στρουμπάκης, επίκουρος καθηγητής Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Ηρακλείου Κρήτης. Μετά τη σύντομη παρουσίαση του βιβλίου ακολούθησε ερμηνεία των μελοποιημένων συνθέσεων που είτε δημιούργησε είτε κατέγραψε ο Ρεθεμνιώτης λαογράφος.
Ο Παύλος Βλαστός (Βυζάρι Αμαρίου 1836- Ρέθυμνο 1926) θεωρείται ο «πατέρας» της κρητικής λαογραφίας. Τη βυζαντινή παρασημαντική (μουσικό σύστημα γραφής και ανάγνωσης), ο Βλαστός τη διδάχθηκε στο Ρέθυμνο, όπου συναναστράφηκε τον Κωνσταντίνο Ψαρουδάκη, διαπρεπή μουσικοδιδάσκαλο της εποχής. Η σημαντικότατη συλλογή του για τον κρητικό πολιτισμό θησαυρίζεται στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης (Χανιά). Από τη Συλλογή του Π. Βλαστού ο καθηγητής μουσικής στην Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Κρήτης, κ. Ανδρέας Γιακουμάκης εντόπισε τα ηρωικά θούρια του 19ου αιώνα, τα οποία και τα παρουσίασε με τις χορωδίες του Μουσικού Γυμνασίου-Λυκείου Ρεθύμνου και των Ρεθυμνίων Μικρασιατών.
Η λέξη «θούριος» αποτελεί τη μορφή του επιθέτου που χρησιμοποιούν οι Αττικοί ποιητές, ιδίως ο Αισχύλος αλλά και ο Σοφοκλής και ο Αριστοφάνης, αντί του «θούρος» που χρησιμοποιεί ο Όμηρος ως επίθετο του Άρη στην Ιλιάδα. Τα θούρια είναι κατ’ επέκταση τα γοργά και ρυθμικά πολεμικά τραγούδια που στόχο έχουν να εμψυχώσουν τους πολεμιστές-μαχητές.
Οι συνθέσεις, που σμίγουν την ελληνική με την ανατολική μουσική παράδοση ταξίδεψαν τους παρευρισκόμενους πίσω στο χρόνο, στα μέσα του 19ου αιώνα, όταν οι συνεχείς αγώνες για την ελευθερία του κρητικού λαού, δημιούργησαν ποιητικές αφηγήσεις, παρακαταθήκες πολιτιστικής κληρονομιάς για τους ιστορικούς, λαογράφους, μουσικούς του σήμερα. «Ο μελοποιός όπως διαπιστώνουμε εγκολπώνεται και υποστηρίζει παθητικά την καθ ημάς ανατολική μουσική έκφραση. Δεν συμμερίζεται στο σημείο αυτό την μουσικό-ιδεολογική μάχη που εξελίσσεται στην εποχή του περί της υπάρξεως, ή μή του πραγματικού «γένους» στην ελληνική μουσική. Εκφράζει τις κορυφαίες στιγμές του αγώνα μέσα από έξοχα χρωματικά μοτίβα του τόπου του σε συνάρτηση με τη μουσική παράδοση και παιδεία, της οποίας ήταν καθ’ ομολογία λάτρης. Η διαπίστωση αυτή οδήγησε στην οργανική απόδοση των τραγουδιών του δίσκου με όργανα της ανατολικής παραδόσεως που αποδίδουν με ακρίβεια τα επτά διαστήματα της καθ ημάς μουσικής», σημείωσε στην ομιλία του ο κ. Στρουμπάκης αναφερόμενος στον Π. Βλαστό.
Η έκδοση του βιβλίου, το οποίο συνοδεύεται από ψηφιακό υλικό περιέχει «τραγουδισμένο» τον αγώνα των Κρητών για την απελευθέρωση από τον οθωμανικό ζυγό και την ένωση με της μεγαλονήσου με την Ελλάδα. Το περιεχόμενο έχει επετειακό, ιστορικό, διδακτικό αλλά και παιδευτικό ρόλο. «Γιατί μοίρα του Έλληνα είναι να αγωνίζεται -όχι πάντα στα πεδία των μαχών- και ο αγώνας του να είναι διηνεκής», πρόσθεσε ο ίδιος.
Το μουσικό σκέλος της εκδήλωσης είχε δύο μέρη. Στο πρώτο, η χορωδία και η ορχήστρα του Συλλόγου Ρεθυμνίων Μικρασιατών, ερμήνευσαν τα τραγούδια «Ο Γερόδημος ο Κρητικός», «Ο Τουρκομάχος Έλλην», «Θούριον», «Θούριος ύμνος», «Ο χορός της Λευθεριάς» αλλά και ένα τραγούδι εκτός προγράμματος, ποίημα του επτανήσιου ποιητή Αριστοτέλη Βαλαωρίτη, το οποίο μιλάει για τα Επτάνησα και την «μητέρα» Ελλάδα «Η οποία θέλει να ανοίξει την αγκαλιά της για να σφίξει μέσα τα Επτάνησα», είπε ο Α. Γιακουμάκης. Ένας χαρακτηριστικός στίχος του ποιήματος αναφέρει «Άνοιξε μάνα μας γλυκιά την άθικτη καρδιά σου και αγκάλιασε τα φτωχά τα μαύρα τα παιδιά σου». Ο Παύλος Βλαστός προφανώς εμπνεόμενος από τους στίχους του ποιήματος προχώρησε στη μελοποίηση του. Στην προχθεσινή εκδήλωση την ερμηνεία του τραγουδιού έκανε ο Αθ. Γιακουμάκης.
Στη συνέχεια η Ευρωπαϊκή χορωδία και οι ορχήστρες του Μουσικού Γυμνασίου και Λυκείου Ρεθύμνου ερμήνευσαν με τη σειρά τους τα τραγούδια «Αποχαιρετισμός», «Η ηρωίς Κρήτη», «Τα τέκνα προς την Ελλάδα», «Η Τουρκολέτειρα Κρήτη», «Προτροπή εις τους Έλληνας υπέρ ελευθερίας» καθώς και το θούριο «Η πτώσης του Αγαρηνού». Στο τέλος της μουσικής ενότητας της εκδήλωσης, ο Σύλλογος Ρεθυμνίων Μικρασιατών ξανανέβηκε στη σκηνή, όπου μαζί με τη χορωδία του Μουσικού Γυμνασίου-Λυκείου ερμήνευσαν από κοινού τον «Θούριο Ύμνο Κρητών» εξάσημου ρυθμού, ο οποίος έκλεισε τον κύκλο του μουσικού σκέλους.
Στο τέλος της εκδήλωσης, αντίτυπα του βιβλίου που παρουσιάστηκε αποδόθηκαν τιμής ένεκεν στους Ρεθεμνιώτες συντελεστές της προχθεσινής βραδιάς. Σημειώνεται ότι την επιμέλεια του προγράμματος είχαν αναλάβει οι Α. Γεβετζής και Χ. Μαυρακάκη. Στη διεύθυνση και διδασκαλία του Συλλόγου Ρεθυμνίων Μικρασιατών ήταν ο Α. Γιακουμάκης. Τέλος οι Δ. Ταμπάλης, Ειρ. Νουκάκη, Ερ. Βουρεξάκη και Ηλ. Πίττερης είχαν υπ’ ευθύνη τους τη διεύθυνση, διδασκαλία και ενορχήστρωση της χορωδίας και των ορχηστρών του Μουσικού Γυμνασίου-Λυκείου Ρεθύμνου.