Σήμερα διεξάγεται μια πάλη στην πατρίδα μας. Από τη μια υπάρχουν οι επιστήμονες εκείνοι που, ακολουθώντας την αιώνια ρήση του Διονυσίου Σολωμού, προσπαθούν να εκκαθαρίσουν όλα τα στοιχεία των μύθων (που πλάστηκαν για να δώσουν «μπόνους» σε κάποιες πλευρές ή τάξεις). Από την άλλη υπάρχουν εκείνοι που ακολουθώντας κάποιες γενικές αρχές περί καλής γειτονίας και πολυπολιτισμικότητας, προσπαθούν να εξαφανίσουν κάποιες αιχμηρές όψεις της ιστορίας μας. Από πολλούς οι τελευταίοι ονομάσθηκαν εθνομηδενιστές. Θα παρουσιάσουμε παρακάτω μερικούς μύθους και «μύθους» της νεότερης ιστορίας μας.
Ένας ξεκάθαρος μύθος είναι το λεγόμενο «κρυφό σχολειό». Πρώτον γιατί οι Τούρκοι δεν ενδιαφέρονταν για τα σχολεία, ούτε καν για τα τούρκικα σχολεία. Ίσως στην περίοδο της Τουρκοκρατίας τα ελληνικά σχολεία να ήταν περισσότερα από τα τούρκικα στην οθωμανική αυτοκρατορία. Δεύτερον, γιατί οι Οθωμανοί, δια του Μωάμεθ του Β’, είχαν επισήμως αναθέσει στην ελληνική εκκλησία και στον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως την ευθύνη για τη διδασκαλία των χριστιανών. Επομένως, γιατί οι Έλληνες να στέλνουν τα παιδιά τους κρυφά στο σχολείο; Ο μύθος είναι υπέρ της ελληνικής εκκλησίας.
Ο δεύτερος μύθος είναι ότι η επανάσταση του 1821 ξεκίνησε στις 25 Μαρτίου όταν ο Παλαιών Γερμανός ύψωσε στην Αγία Λαύρα το λάβαρο της επανάστασης. Η ιστορική αλήθεια λέει άλλα. Το μήνυμα της επανάστασης που κήρυξε η Φιλική Εταιρία μετέφερε ο φλογερός Παπαφλέσσας στη συνέλευση των προκριτών της Βοστίτσας (Αίγιο) στις 26-29 Ιανουαρίου 1821 που συνάντησε την αντίδραση των προκριτών. Οι ενέργειες όμως του Παπαφλέσσα, καθώς και η απόφαση των Τούρκων να κρατήσουν ομήρους πρόκριτους στην Τρίπολη, ανάγκασαν τους προκρίτους να πάρουν την απόφαση στις 10(13) Μαρτίου στη συνέλευση της Αγίας Λαύρας να συμμετάσχουν στην επανάσταση (μειοψηφούντος μάλιστα του Παλαιών Πατρών Γερμανού) και η πρώτη επαναστατική πράξη έγινε στις 21 Μαρτίου με την πολιορκία της Καλαμάτας που κυριεύτηκε στις 25 Μαρτίου. Άλλωστε ο Γερμανός στα απομνημονεύματά του αποκαλεί τον Παπαφλέσσα: «απατεώνα και εξωλέστατο καλόγηρο». Ο μύθος μειώνει το ρόλο της Φιλικής Εταιρείας στην κήρυξη της Επανάστασης του 1821 και κάνει κυρίαρχο το ρόλο της Εκκλησίας.
Είπαμε παραπάνω ότι η ιστορική αλήθεια είναι πολύπλοκη. Ας εξετάσουμε τον Πατριάρχη Γρηγόριο τον Ε’. Αν δούμε μόνο την αποκήρυξη της επανάστασης και τον αφορισμό του Υψηλάντη (όπως και του Ρήγα παλιότερα) θα τον κατατάξουμε τους προδότες της επανάστασης. Αν όμως δούμε ότι χάρις σ’ αυτήν τη στάση του αποτράπηκε η σφαγή των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης και αν δούμε τον απαγχονισμό του από τους Τούρκους, οπωσδήποτε μπαίνει στη χορεία των μαρτύρων του έθνους.
Ας δούμε τώρα και κάποιες ιστορικές αλήθειες που παρουσιάζονται ως μύθοι από τους εθνομηδενιστές.
Ο χορός του Ζαλόγγου. Όταν στις 12 Δεκεμβρίου του 1803, οι Σουλιώτες αντιλήφθησαν ότι δεν έχουν άλλες δυνάμεις για να αποκρούσουν την πολιορκία του Αλή Πασά, συμφώνησαν να τερματίσουν τον πόλεμο και να αποσυρθούν με τα όπλα τους ελεύθεροι όπου επιθυμούν. Η ανατίναξη του Κουγκίου από τον Σαμουήλ και πέντε συντρόφους του, έδωσε την ευκαιρία στον Αλή Πασά να θεωρήσει τον εαυτό του αποδεσμευμένο από τους όρους της συνθήκης και διέταξε επίθεση εναντίον των Σουλιωτών που έφευγαν για την Πάργα και το Ζάλογγο. Οι φεύγοντες προς την Πάργα -πολεμώντας σκληρά- κατάφεραν να φθάσουν εκεί. Οι φεύγοντες προς το Ζάλογγο (100 οικογένειες) όμως είχαν χειρότερη τύχη. Ένα τμήμα υπό τον Κίτσο Μπότσαρη, διέσπασε τους πολιορκητές και σώθηκε, οι υπόλοιποι όμως σκοτώθηκαν ή αιχμαλωτίσθηκαν. Είκοσι δύο γυναίκες και έξι άνδρες αυτοκτόνησαν μαζί με τα παιδιά τους, πέφτοντας από το ψηλότερο μέρος του βουνού στο βάραθρο. Βέβαια δεν τραγούδησαν το τραγούδι που γράφτηκε το 1908, αλλά το μεγάλο ιστορικό γεγονός έγινε. Επομένως, οι αρνητές του χορού του Ζαλόγγου είναι αρνητές της Ιστορίας και όχι αναθεωρητές του «μύθου».
Τώρα έρχομαι στο μύθο του «συνωστισμού» στην παραλία της Σμύρνης. Οι Τούρκοι μετά την νίκη τους επί του ελληνικού στρατού τον Αύγουστο του 1922, εξόντωσαν περίπου 300.000 Έλληνες της περιοχής της Σμύρνης, πάνω από 100.000 Έλληνες του Πόντου και περίπου 10.000 Αρμένιους της Σμύρνης.
Και φυσικά έκαψαν ολόκληρες τις ελληνικές και αρμένικες συνοικίες της Σμύρνης. Αν αυτό λέγεται συνωστισμός, τότε μπορούμε να πούμε ότι οι εθνομηδενιστές σπρώχνουν στο Ζάλογγο την αλήθεια για να μην κακοκαρδίσουν τους γείτονες και τους συμμάχους τους.
Επομένως, ναι είναι εθνική ανάγκη να ανακαλύπτουμε και να απορρίπτουμε τους μύθους που δεν είναι η ιστορική αλήθεια. Αλλά είναι τελείως άλλο πράγμα το να διαστρέφουμε εμείς οι ίδιοι την ιστορική αλήθεια με προφανή σκοπό να ευχαριστήσουμε τους πρώην καταχτητές και σήμερα κακούς γείτονες. Αν εξακολουθήσουν σ’ αυτό το σκοπό σε λίγο θα μας πουν ότι είναι μύθοι και το Κούγκι, το Μεσολόγγι, το Αρκάδι, το Κομμένο Άρτας, τα Καλάβρυτα, η Κάνδανος κλπ.κλπ.
Η μυστική γοητεία της τοπικής ιστορίας
Η γοητεία που ασκούσε πάντα στην ψυχοσύνθεση (τη δική μου τουλάχιστον) η τοπική ιστορία και ο πολιτισμός, υπήρξε έντονη, αλλά...