Παρακολουθώντας τηλεοπτική συνέντευξη του υπουργού Επικρατείας της Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και ‘δεξιού χεριού’ του πρωθυπουργού, κ. Νίκου Παππά, προσπάθησα να αποκρυπτογραφήσω μέσα από τα λόγια του, το πώς οι σημερινοί κυβερνώντες οραματίζονται την περαιτέρω πορεία της χώρας.
Γιατί η διακυβέρνηση μιας χώρας δεν είναι μόνο κανονιστικές αποφάσεις και απλή νομοθέτηση. Έχει να κάνει και με τον τρόπο που κάποιος οραματίζεται μια κοινωνία. Η διακυβέρνηση μιας χώρας οφείλει να δημιουργεί και τον τρόπο λειτουργίας μιας κοινωνίας σε ευρύτερο πλαίσιο.
Κατά τη συνέντευξη λοιπόν του κ. Παππά, μέσα σε όλα όσα είπε, έδειξε με μια πολύ σύντομη φράση και ένα από τα οράματα της σημερινής Κυβέρνησης σχετικά με τη κοινωνία που οραματίζονται να δημιουργήσουν. Είπε ο κ. υπουργός: «Υπάρχουν μεγάλες ανισότητες στο συνταξιοδοτικό μας σύστημα και οφείλουμε να τις αποκαταστήσουμε».
Η πρώτη ανάγνωση της φράσης θα βρει πολλούς να συμφωνούν με αυτή την τόσο απλή και αθώα φράση. Ισχύει όμως; Αν δηλαδή όλες οι συντάξεις φτάσουν σε σημεία εξίσωσης, έχουμε δώσει τη σωστή λύση στο πρόβλημα; Η εξίσωση των συντάξεων, άσχετα με τις ασφαλιστικές δαπάνες που έχουν καταβληθεί είναι η θεραπεία; Ποιο σήμα λαμβάνει η κοινωνία με μία τέτοια ρητορική;
Μπορούμε να προχωρήσουμε στη δεύτερη ανάγνωση της φράσης; Να πάμε ένα βήμα παραπέρα. Να δούμε δηλαδή το είδος της κοινωνίας που μπορεί να δημιουργήσει μια εφαρμογή της φράσης ως βασικό πυλώνα πολιτικής.
Η δεύτερη ανάγνωση, η κρίσιμη ανάγνωσης της φράσης του κ. Παππά είναι εντελώς διαφορετική. Ο κ. υπουργός περιέγραψε σε μια τόσο μικρή φράση ένα μεγάλο όραμα. Μια θέληση. Μια κεντρική πολιτική άποψη που έχει αρχίσει να εμφανίζεται σε όλο και περισσότερες εκφάνσεις των πολιτικών επιλογών της Κυβέρνησης.
ΙΣΟΤΗΤΑ αναφώνησε μέσα από τη φράση του ο κ. Παππάς. ΕΞΙΣΩΣΗ ήταν το όραμα που περιέγραψε. Και αν αυτό ακούγεται ωραίο και θετικό στην αρχή, δεν είναι τελικά. Γιατί πέρα από την ισότητα, υπάρχει η δικαιοσύνη. Και όταν μιλάμε για τον τρόπο λειτουργίας μιας κοινωνίας, τότε είναι απείρως σημαντικότερο η κοινωνία να είναι περισσότερο δίκαιη παρά ίση. Και αυτό το κατανοούν όλοι.
Μια ίση κοινωνία είναι ικανή αλλά όχι αναγκαία συνθήκη για μια δίκαιη κοινωνία. Γιατί το ίσο δεν είναι πάντα και δίκαιο.
Αν μεταφέρουμε το όραμα των σημερινών κυβερνώντων σε απλά παραδείγματα εφαρμογής της πολιτικής, μπορούμε να αναδείξουμε το λάθος σε αυτή τη σκέψη. Και αν κοιτάξουμε στο πολιτικό παρελθόν θα βρούμε τα παραδείγματα εκείνα που δείχνουν τα λάθη από την εφαρμογή αυτής της κεντρικής ιδέας ως βασικό συστατικό διακυβέρνησης.
Δυστυχώς αποδεικνύεται πλέον πως η Κυβέρνηση σχεδιάζει με βασική αρχή της την πλήρη εξίσωση. Μια κοινωνία επίπεδη και χαμηλών προσδοκιών επιδιώκει. Ένα Κράτος που τιμωρεί όσους μπορούν να ανορθωθούν. Μια χώρα που στοχοποιεί την αξία και την αριστεία.
Απέναντι στο όραμα της Κοινωνίας της Ισότητας και των χαμηλών προσδοκιών, οι πραγματικά προοδευτικοί πολίτες, οφείλουν να απαντήσουν με την πρόταση της δημιουργίας μας άλλης κοινωνίας. Της Κοινωνίας της Δικαιοσύνης.
Στις δύσκολες μέρες που περνάει η χώρα και οι πολίτες της, η λύση δεν είναι η εξίσωση, πόσο μάλλον η εξίσωση προς τα κάτω όπως την οραματίζονται οι σημερινοί Κυβερνώντες. Η χώρα για να μπορέσει να αποκτήσει ξανά εμπιστοσύνη στις δυνάμεις της, οι πολίτες για να δουν προοπτική και όραμα δεν χρειάζονται να αισθανθούν απλά ίσοι. Απαιτείται να αισθανθούν πως δρουν και κινούνται μέσα σε περιβάλλον που αποδίδει δικαιοσύνη. Πολυεπίπεδα.
Προοδευτική επιλογή σήμερα δεν είναι η ισότητα. Σε άλλες εποχές, όταν οι ανισότητες στην κοινωνία ήταν πολύ μεγαλύτερες και σε πολύ περισσότερα επίπεδα, η ισότητα ήταν βασικό αίτημα της κοινωνίας. Και την κάμψη των ανισοτήτων την έκανε πράξη με πολύ κόπο η Προοδευτική Παράταξη της χώρας. Το ΠΑΣΟΚ ήταν αυτό που έσπασε τις άδικες ανισότητες σε κάθε επίπεδο. Και το γεγονός αυτό είναι αδιαπραγμάτευτο.
Όμως τώρα πρέπει να πάμε παρακάτω. Να αφήσουμε πίσω καταρχάς τη λογική της εξίσωσης προς τα κάτω που προσπαθούν να εφαρμόσουν οι σημερινοί κυβερνώντες. Μια εξίσωση που παραπέμπει σε άλλες εποχές, άλλα μοντέλα και άλλα κράτη. Και να δώσουμε ένα άλλο όραμα στην κοινωνία.
Η Κοινωνία Δικαίου οφείλει να είναι η πρόταση των προοδευτικών πολιτών αυτή τη στιγμή. Το Κράτος Δικαίου πρέπει να είναι η σταθερή στόχευση. Και να είμαστε αρκετά τολμηροί. Να αλλάξουμε και όλα εκείνα τα στοιχεία, όποτε και αν αυτά δημιουργήθηκαν, που απαγορεύουν την επικράτηση αυτού του νέου μοντέλου που έχει ανάγκη η χώρα. Η δικαιοσύνη πρέπει να είναι το προοδευτικό όραμα της επόμενης ημέρας.
*Ο Γιάννης Λίτινας είναι πολιτικός μηχανικός
