Μια από τις πιο φωτεινές μορφές του Ρεθύμνου προσφέρει από τη νύκτα του Σαββάτου φως σε μια άλλη διάσταση. Η Ιωάννα Βαλαρή, έφυγε, πλήρης ημερών. Έτσι λέγεται συνήθως όταν κάποιος κλείνει στον προσδοκώμενο χρόνο τον κύκλο της επίγειας ζωής του. Είναι όμως κάποιοι άνθρωποι, όπως η αξέχαστη συμπολίτισσα, που η προσωπικότητά τους καταργεί τα βιολογικά ρολόγια.
Μια ήρεμη δύναμη
Ενώ αποτελούσε μια γνήσια έκφραση της ήρεμης δύναμης η Ιωάννα Βαλαρή, μπορούσε να επιβάλει το σεβασμό με ένα και μόνο βλέμμα. Η ψυχή της ακτινοβολούσε στη ματιά αυτή.
Ήταν κόρη του ανώτερου αξιωματικού Γεωργίου Στραπατσάκη. Εκεί στη Σύρο που υπηρετούσε ο πατέρας της ως διοικητής χωροφυλακής γεννήθηκε η Ιωάννα. Η επιστροφή στο Ρέθυμνο συνοδεύτηκε με πολλές εμπειρίες γι’ αυτήν στον κοινωνικό τομέα, ενώ φαινόταν από μικρή πως διψά για τη γνώση.
Στο περιβάλλον του Λυκείου των Ελληνίδων που είχαν αφήσει τα ίχνη τόσο σημαντικές γυναίκες από την οικογένειά της, η Ιωάννα διδάχτηκε τις αξίες του πολιτισμού μας και της λαϊκής παράδοσης.
Μια όμορφη οικογένεια
Σε ηλικία που οι συνομήλικές της ακολουθούσαν απλά τη μοίρα κάθε κοπέλας, η αξέχαστη συμπολίτισσα έδειχνε μεγάλη έφεση στη γνώση με άριστη επίδοση στα μαθήματα και ζηλευτή γλωσσομάθεια, αφού μιλούσε εξαιρετικά Αγγλικά, Γαλλικά και Γερμανικά.
Ο πόλεμος δεν της επέτρεψε να ακολουθήσει ανώτερες σπουδές. Εργαζόταν στην Τράπεζα της Ελλάδος, προνόμιο σπάνιο για τις κοπέλες της εποχές όταν ήρθε η ώρα η καλή να της θυμίσει τον μεγάλο προορισμό κάθε γυναίκας.
Η διαφορά ηλικίας, προσόν για τα ζευγάρια της εποχής, δεν υποβάθμιζε ούτε στιγμή τη μεγάλη της τύχη να ενώσει τη ζωή της με τον περιζήτητο από τις καλές οικογένειες της εποχής Θεμιστοκλή Βαλαρή.
Όμορφος, πλούσιος, μορφωμένος, με καλλιτεχνικές κλήσεις, ο άνδρας αυτός ήταν στα όνειρα κάθε μητέρας που ήθελε να καλοπαντρέψει την κόρη της.
Καλός καπετάνιος στις φουρτούνες
Η Ιωάννα, όταν της ζητήθηκε να αφήσει τη θέση της στην Τράπεζα, δεν έφερε καμιά αντίρρηση. Είχε διδαχθεί από νωρίς τις αξίες της οικογενειακής ζωής.
Αφοσιώθηκε στην οικογένεια και στην ανατροφή τριών πανέμορφων και ταλαντούχων παιδιών που απέκτησε. Ο Θεμιστοκλής, με την ιδιοσυγκρασία του ανθρώπου που διακατέχεται από τη φλόγα για δημιουργία, δεν άργησε να αντιμετωπίζει τη σκληρή όψη της ζωής.
Τότε η Ιωάννα έδειξε την άλλη πλευρά του χαρισματικού της χαρακτήρα. Ήταν πρότυπο μεθοδικού ανθρώπου, που ζυγιάζει με προσοχή κάθε κίνηση, αλλά ποτέ δεν θέλει και να βαλτώσει στη μιζέρια από φόβο να αντιμετωπίσει τη ζωή.
Η δεκαετία του ’60 ήταν από τις πιο σκληρές στο Ρέθυμνο που βίωνε την απόλυτη μιζέρια. Κι όμως υπήρξαν άνθρωποι όπως ο Θεμιστοκλής και η Ιωάννα Βαλαρή, που αγαπώντας με πάθος τον τόπο τους προσπαθούσαν να ανοίξουν δρόμους ανάπτυξης και προκοπής.
Μετά από μερικές άκαρπες επιχειρηματικές προσπάθειες που στοίχισαν και σε δοκιμασία αντοχής στο ζευγάρι, δημιουργήθηκε η σκέψη να αποκτήσουν ένα ξενοδοχείο που θα ανταποκρινόταν στις απαιτήσεις των καιρών. Εκείνη την εποχή υπήρχε μόνο το «ΞΕΝΙΑ». Γιατί να μην υπάρχει και μια ιδιωτική πρωτοβουλία αξιώσεων; Έτσι έγινε το ιστορικό ξενοδοχείο Βαλαρή με τις υπερσύγχρονες υποδομές, όπως το τηλεφωνικό κέντρο κάτι άγνωστο για τις περισσότερες περιοχές.
Το όνειρο ζωής του Θεμιστοκλή και της Ιωάννας έγινε πραγματικότητα τον Ιούνιο του 1967.
Η συνεργασία με το τουριστικό γραφείο «Ρασιδάκη» του Ηρακλείου, δείγμα κι αυτό της πάγιας τακτικής της Ιωάννας να δημιουργεί σταθερές βάσεις σε κάθε της πρωτοβουλία, έφερε το πρώτο γκρουπ Δανών στην πόλη μας. Και από την προφορική διαφήμιση άρχισε να αχνοφέγγει το ελπιδοφόρο μέλλον του τόπου στον τουρισμό.
Αυτά που δεν γράφουν τα βιογραφικά κανενός άκουσα από τα χείλη της μεγάλης δημοσιογράφου και αξέχαστης φίλης Μαρίας Ρεζάν που ήθελε πάντα να μένει στο ξενοδοχείο Βαλαρή.
Έτυχε να τη συναντήσω εκεί και ώρα που έπαιρνε το πρωινό της. Κι ομολογώ ότι εντυπωσιάστηκα από τα καλούδια. Ήταν κι αυτό από τις επαγγελματικές αρχές του ζευγαριού να προβάλλεται και από τις παροχές του ξενοδοχείου η παραδοσιακή γεύση και να αναδεικνύεται η παραδοσιακή φιλοξενία.
Λαμπρή θητεία στο Λύκειο
Η θητεία της Ιωάννας Βαλαρή στο Λύκειο Ελληνίδων έγραψε νέες σημαντικές σελίδες δράσης στην πορεία του ιστορικού σωματείου.
Για πρώτη φορά συλλογικός φορέας έπαιρνε θέση σε καυτά ζητήματα του τόπου, όπως η ιερή υπόθεση του Πανεπιστημίου κι αντιμετωπιζόταν με σεβασμό και εκτίμηση.
Και η Πρόεδρος όμως ποτέ δεν έδωσε αφορμή για αρνητικό σχολιασμό. Κι ας γινόταν κάποτε κάποτε καυστική όταν οι περιστάσεις το απαιτούσαν.
Λάτρευε τη γλώσσα και τις παραδόσεις
Λάτρης της γλώσσας η αξέχαστη συμπολίτισσα, τόλμησε να δημιουργήσει τμήματα αρχαίων ελληνικών και ήταν μάλιστα από τις πρώτες που δήλωσε συμμετοχή.
Επίσης η λειτουργία των σχολών γονέων ήταν από τις μεγάλες προσφορές του Λυκείου στον τόπο. Και τι να πούμε για την αναβίωση πανάρχαιων εθίμων που άφησαν εποχή.
Ήταν όμως και άνθρωπος η Ιωάννα Βαλαρή. Μια αγκαλιά ανοιχτή. Μια μελίρρυτη παρηγοριά για κάθε πονεμένο. Κληροδότησε πολλές από τις αρετές αυτές στα παιδιά της και κυρίως στη Φέφη της. Μια χαρισματική και πολυτάλαντη κοπέλα που έχει αναδειχθεί ως μια από τις σημαντικότερες δυνάμεις στο πολιτιστικό γίγνεσθαι του τόπου.
Αμέτρητες οι διακρίσεις
Αμέτρητες οι διακρίσεις της από δημόσιους και πνευματικούς φορείς για το πολυσήμαντο έργο της. Κι όμως εκείνη συνέχιζε τη δράση της αποφεύγοντας τα φώτα της δημοσιότητας.
Το πόσο σημαντική ήταν η Ιωάννα Βαλαρή για τον τόπο το διαπιστώσαμε την Κυριακή, που κυκλοφόρησε από στόμα σε στόμα το θλιβερό άγγελμα του θανάτου της.
Αν ήταν καθημερινή δεν θα προκαλούσε κανένα ενδιαφέρον η κοσμοσυρροή. Μια «νεκρή» από ευκαιρίες ενημέρωσης ημέρα όμως μόνο εκτιμήσεις μπορούσες να κάνεις, αποτιμώντας την αξία αυτής της γυναίκας για τον τόπο.
Από τις προφορικές εκδηλώσεις συμπάθειας μέχρι και τα σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης το άγγελμα του θανάτου μιας τόσο εξέχουσας μορφής, μιας πραγματικής δέσποινας του τόπου, έδειχναν πόσο σπουδαία, πόσο πολύτιμη ήταν για τον τόπο η Ιωάννα Βαλαρή, που μας άφησε μνήμη αγαθή και έργο ζωής ανεκτίμητο για το πνευματικό και πολιτιστικό μας γίγνεσθαι.
I-στός τιμής να κυματίζει η πρεπιά
Ω-ς τα στερνά του βίου ήταν η ζωή σου
Α– γάπης ήλιος ήταν κάθε σου ματιά
Ν– όημα ύπαρξης η κάθε συμβουλή σου
Ν-α μη χαθεί η περηφάνια της φυλής
Α-π’ τις πολλές η πιο τρανή αποστολή σου.
Β-ίος ανέσπερος και μνήμη αγαθή
Α-νθοί μυριόπνοοι της κάθε αθιβολής σου
Λ -είπεις μα έχει τόσα ο νους να λογισθεί
Α -πό το έργο και τις μέρες της ζωής σου
Ρ– οή ατίμητης στην πόλη προσφοράς
Η-ρεμης δύναμης ανταύγεια η θύμησή σου.
